Michael Marshall
BBC Earth
Arabistan bugün çölden oluşuyor; fakat Afrika'dan dünyaya yayılan ilk insanlar için geçiş noktası olduğu zamanlar, yoğun bitki örtüsü ve ormanla kaplı olduğu sanılıyor.
Bugün Arabistan dendiğinde çoğumuzun aklına ilk gelen şey kızgın güneş ve çöldür. Fakat çok da uzun olmayan bir süre önce, burası şiddetli muson yağmurlarıyla sulanan yeşil otlaklar ve ormanlarla kaplıydı.
Bu bulgular Afrika'da evrilen ilk modern insanın neden ve nasıl bu kıtadan ayrıldığı sorusuna ışık tutabilir. Eğer Arabistan bir zamanlar yeşil, verimli topraklarla kaplı idiyse bu insanların göç etmesi için ideal bir yer konumundaydı.
Oxford Üniversitesi'nden Ash Parton, "İnsanların Afrika'dan ayrılması için eskiden sandığımızdan çok daha fazla olanak vardı” diyor.
Avcılık ve toplayıcılıkla geçinen atalarımızın bugünkü haliyle Arabistan'da yaşayamayacağını belirten Parton, "Günümüzde Hint Okyanusu muson yağmurları yarımadanın sadece güney uçlarına ulaşıyor” diyor; Arabistan'ın geri kalanı ise çöl.
Umman'da Dofar Dağları
Parton'un ekibinin elde ettiği bulgular muson yağmurlarının her 23 bin yılda Arabistan'ın iç kesimlerine kadar ulaştığını ve böylece bitki örtüsünün ve hayvanların çeşitlendiğini ortaya koyuyor. Bu bulgular Geology (Jeoloji) dergisinde yayımlandı.
İnsanın evrimi
Modern insan 200 bin yıl önce Afrika'da ortaya çıktı. Daha sonra bunların bir kısmı Avrupa ve Asya'ya göç ederek dünyanın diğer bölgelerine dağıldı.
Fakat bu insanların Afrika'dan ne zaman ayrıldığı ve hangi yolu izlediği tam olarak bilinmiyor.
En çok kabul gören görüşe göre 60 bin yıl önce başlayan bu göç, Arabistan sahillerinden güney Asya'ya dek uzandı. Bu ise insanın 140 bin yıl Afrika'dan çıkmadığı anlamına geliyor.
Bazı arkeologlar ise göçün 130 bin yın önce başlamış olabileceğini belirtiyor. "İnsanların 130 bin ila 90 bin yıl kadar önce Afrika'dan çıkıp Orta Doğu'ya geldiğine dair veriler var. Fakat Arabistan çölü nedeniyle çoğu insan göçün buradan öteye geçmemiş olduğuna inanıyordu” diyor Parton.
Arabistan'da Rubülhali çölü
Fakat Parton ve ekibi Arabistan'ın çok sayıda yağışlı dönem geçirmiş olduğunu ortaya koydu. Bu dönemlerde yarımadada savana ve ormanlar oluşmuş ve bölgeyi çok daha yaşanılabilir kılmıştı. Bu iddia Afrika'dan daha erken bir göçü de mümkün kılıyor.
Dere yataklarının sırrı
Parton güneydoğu Arabistan'daki kurumuş dere yataklarını inceledi. Arabistan yarımadasının doğusundaki El Sibetah bölgesinde bir taş ocağında 160 bin yıl öncesine ait dere yataklarında alüvyon ve çökeltiler bulundu.
Yapılan incelemeler sonunda, bol yağış alındığını gösteren beş evreye rastlandı. Bu dönemlerde nehirler aktığı için alüvyonlar dabirikmişti. Kurak dönemlerde ise su akışı az olduğundan daha az tortu birikmiş olduğu görüldü.
İlk yağışlı evre 160 ila 150 bin yıl öncesine, sonuncusu ise 55 bin yıl öncesine tekabül ediyordu. Bu evrelerin her biri insanlara Afrika'dan çıkıp Asya'ya doğru göç olanağı veriyordu.
Daha önceki araştırmalar da bu dönemlerde yağış artışı olduğunu gösteriyor, ancak bu yağışın miktarına dair net bilgi edinilemiyordu. Kızgın çölde az bir yağış etki göstermezdi. Fakat yeni araştırmalar, bu yağış artışının zengin bir ekosistem yaratacak boyutta olduğunu gösteriyor.
"Benim elde ettiğim çevresel veriler arkeolojik bulgularla örtüşüyor” diyor Parton. "İnsanlar dönem dönem Arabistan'a göç etmişti.”
Bu makalenin İngilizce aslını BBC Earth'te okuyabilirsiniz.
