Arafat konusunda anlaşamadılar

Kısaca "dörtlü" olarak adlandırılan grup, Filistin lideri Yaser Arafat'ın geleceği ile güvenlik konusunun, İsrail-Filistin çatışmasının diğer boyutlarında ilerleme sağlanabilmesi için önkoşul olup olmadığı konusunda görüş birliğine varamadılar.

Amerikan Dışişleri Bakanı Colin Powell ve Rus meslektaşı İgor İvanov, Avrupa Birliği'nin Savunma ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, Başkan Bush'un haziran ayında politika değiştirerek yeni bir Filistin yönetimi çağrısında bulunmasından sonra dün ilk kez bir araya geldiler.

Daha sonra Ürdün Dışişleri Bakanı Marvan El Muaşir ve Mısır Dışişleri Bakanı Ahmed Mahir'le de görüşen dörtlünün ortaklaşa düzenlediği basın toplantısı, ortak bir yaklaşım belirlemede başarısız olunduğunu ortaya koydu. Filistin devletinin kurulması için Arafat'ın tasfiyesini şart koşan Amerikan yönetiminin, grubun diğer üyeleri ve ılımlı Arap hükümetlerine açık biçimde ters düştüğü gözlendi.

Dörtlü grupta yeralan tüm temsilciler, İsrail'le barış içinde yanyana yaşayacak bir Filistin devletinin kurulmasına destek verirken, bu sonuca nasıl ulaşılacağı konusunda Amerika'dan farklı görüş dile getirdiler. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, "Hepimizin kendine özgü tutumu var. Birleşmiş Milletler hala başkan Arafat'ı tanımaktadır ve Filistinliler başka türlü bir karar verinceye kadar kendisini muhatap almaya devam edeceğiz" dedi.

Filistinlilerin, liderleri olarak kimi istediklerine yalnız kendilerinin karar verebileceğini kaydeden Rus Dışişleri Bakanı İgor İvanov da, "Bu, Filistinlilerin egemen haklarıdır. Başkan Arafat, Filistin'in meşru biçimde seçilmiş lideridir ve bu kapasitede olduğu sürece kendisiyle ilişkilerimizi sürdüreceğiz" şeklinde konuştu.

Liderler, güvenlik konusunda da birbirlerine ters düşen açıklamalarda bulundular. Toplantıya başkanlık eden Amerikan Dışişleri Bakanı Colin Powell, İsrail-Filistin sorununun çözümünde İsrail'in Filistin saldırılarından güvenli olması konusunun, ekonomik ve siyasi boyutlardan önce gelmesi gerektiğini vurguladı. Bu görüşü paylaşmayan Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği temsilcileri ise güvenlik konusunun, sosyal gelişme, siyasi ve ekonomik boyuta paralel biçimde ele alınması gerektiğini belirterek, "Aksi halde güvenlik boyutu da başarısız kalır" dediler.

Özetle, New York'ta bir araya gelen Amerika, Rusya, BM ve AB temsilcileri, Yaser Arafat'ın gelecekteki rolü ile ilgili fikir birliğine varamadılar. Amerika'nın karşı görüşüne rağmen Rusya, AB ve BM, Yaser Arafat'ı, Filistin lideri ve müzakere ortağı olarak tanımayı sürdürüyor. AB Savunma ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana, Ortadoğu dörtlüsünün, Filistinlilerin resmi organlarının yenilenmesinde yardımcı olmak üzere, CIA denetiminde bir güvenlik uzmanları grubunun bölgeye gönderilmesi konusunda ise anlaştığını kaydetti.

Öte yandan dörtlü, dün Batı Şeria'da, içinde Yahudi yerleşimcilerin bulunduğu bir otobüse düzenlenen saldırıyı kınadı.