Gamze Gören / Mynet Haber
Amerikalıların yaklaşık %33’ü, diğer bir ifadeyle 83 milyon Amerikalı, uykusuzluk sorunu nedeniyle tavsiye edilen ortalama uyku süresinin daha azı ile yetinmek zoruna kalıyor. Bu uyku sorunu, fiziksel ve ruhsal sağlıkları üzerinde aralarında obezite, diyabet, yüksek kan basıncı, inme, depresyon gibi rahatsızlıkların olduğu bir sürü olumsuz etki ile bağlantılı. Uykusuzluk aynı zamanda hafızalarını, kritik düşünme, sorgulama ve öğrenme yetilerine zarar vererek bilişsel yeteneklerini ve çalışma performanslarını mahvediyor. Uykusuzluk söz konusu olduğunda kaza, yaralanma gibi olumsuz durumlara artan oranlarda rastlandığı da önemli bir gerçek. Öte yandan uyku yoksunluğunun irade gücü ve kendini kontrol etme güdüsü üzerindeki etkilerine karşın, insanda aldatıcı davranışlar geliştirdiği az bilinen bir gerçektir. Bazı araştırmalar, uyku yoksunluğunun ihmalkârlığın yanı sıra etik olmayan davranışlarla yakından ilişkili olduğunu ortaya koydu. _Üzülmeyin, biraz kahve size iyi gelebilir.
_
Bunu nasıl olacağını merak ediyorsunuzdur. Aynı merakın peşine düşen bir grup bilim insanı, tüm gece uyanık kalmış 100 üniversite öğrencisi ile son derece iyi dinlenmiş bir diğer 100 kişilik öğrenci grubunu karşılaştırdı. Deneyin başında tüm öğrencilere iki parça nane sakızı verildi. Her iki grubun da yarısı normal sakızı, kalan yarısı ise 200 miligram -12 bardak kahvenin içerdiği miktar- kafein eklenmiş diğer sakız parçasını çiğnedi. Ardından her katılımcıya, deneyin parçası bir oyun dahilinde, başka bir denekle para paylaşacakları söylendi. Katılımcılardan, parayı paylaşacakları deneğe yanıltıcı ("para yokmuş," 1para paylaşmayacağız" benzeri) ya da dürüst ("şu kadar parayı eşit bölüşeceğiz" gibi) bir mesaj atmaları istendi. Yanıltıcı mesaj onların için faydalı olabilirdi, oysa dürüst olan öyle sayılmaz. Bunun yanı sıra katılımcıların yarısı, bir çeşit sosyal etki testi kapsamında yanıltıcı mesaj göndermek üzere cesaretlendirildi. Diğer yarısı ise bu tip bir mesaj göndermek üzere teşvik edilmedi.
Sonuçlar bir hayli çarpıcıydı. Uykusuz kalan 100 öğrencinin, iyi dinlenmiş diğer 100 kişilik gruba kıyasla aldatıcı mesaj göndermeye daha yatkın olduğu ortaya çıktı. Uykusuz öğrenciler arasında da, kafeinli sakız çiğneyenler, kafeinsiz normal sakız çiğneyen diğer katılımcılara kıyasla daha az oranda aldatıcı mesaj göndermişlerdi. _Bu sonuçlar, uyku yoksunluğunun etik kusurlara neden olduğunu ortaya koyuyor.
_ Öte yandan aynı zamanda kafeinin bu olumsuz etkiyi bertaraf edici özelliğini de gösteriyor. Yani sabahlara kadar çalışan, didinen zengin beyefendi ve henımefendilerin çoğu zaman dürüst olmadıklarını varsaymamızda bir sakınca yok sanki... ama uykusuz bir geceden sonra birkaç bardak kahve içmişlerse bu ihtimal azalıyor demek ki :)
Sonradan gerçekleştirilen ve benzer bir sonucu ortaya koyan bir başka araştırma, kafeinin uykusuzluk durumunda yükselen risk alma güdüsünü frenlediğini ortaya koydu. Bu araştırmada 25 yetişkin, 75 saat süren kesintisiz uykusuzluk halinde düzenli aralıklarla 2 farklı risk alım ölçeğini tamamladı. Evet doğru okudunuz, yaklaşık 3 gün boyunca hiç uyku yok. Uykusuz geçen geceler boyunca yaklaşık yarısına kafein verildi; kontrol grubuna ise plasebo verildi. Sonuçlar üç gecenin sonunda, kafein verilen grubun aksine plasebo verilen grubun riske girme eğiliminin belirgin biçimde artış olduğunu gösterdi. Bu nedenle kahve, uyku yoksunluğu durumunda ortaya çıkan etkileri bertaraf etme konusunda yardımcı olabilir. Tabi bu durum, kahvenin uykunun yerine geçebileceği anlamına gelmiyor. Yüksek dozda kafeinin olumsuz etkileri olduğunu göz ardı etmemek gerekir. Yani bir dahaki sefere kendinizi uykulu hissediyorsanız, bir fincan kahve ya da kafein içeren herhangi bir içecek kapın. Belki sizi yalan söylemekten ya da sonradan pişman olacağınız şeyler yapmaktan alıkoyar.
Afiyet olsun!
Kaynak: Researchers Find An Unexpected Benefit of Caffeine: Honesty
