Arnavutluk'taki 18. yüzyıl Osmanlı eseri Kurşunlu Camisi Vakıflar Genel Müdürlüğüne emanet

YASEMİN KALYONCUOĞLU - Vakıflar Genel Müdürlüğü, 18'inci yüzyıl Osmanlı eseri olan Arnavutluk'un en büyük camisi Kurşunlu Camisini diğer ismiyle Buşatlı Mehmet Paşa Camisini restore etmeye hazırlanıyor.

Vakıflar Genel Müdürü Burhan Ersoy, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Bosna Hersek, Makedonya, Macaristan, Sırbistan, Suriye'de Osmanlı döneminden kalan eserlerin restorasyonunu 2021'de de özenle sürdüreceklerini belirtti.

Kısa zaman içerisinde Arnavutluk'un İşkodra şehrindeki Osmanlı eseri Kurşunlu Camisinin restorasyonuna da başlayacaklarını kaydeden Ersoy, "Vakıflar Genel Müdürlüğü olarak ilk kez Arnavutluk'ta restorasyon yapıyoruz. Osmanlı dönemine ait eski bir eser olan Kurşunlu Camisi, çok eski ve güzel bir eser. Başarılı bir çalışmaya imza atacağız." dedi.

- İşkodra Valisi Mehmet Bey tarafından yaptırıldı

İşkodra kentinin Osmanlı Dönemi anıt eseri olan Kurşunlu Camisi, 1773-1774 yıllarında bölgeye hakim olan ve Osmanlı Devleti tarafından İşkodra Valiliğine atanan Mehmed Bey tarafından yaptırıldı.

Cami, uzun yıllar ülkenin en büyük camisi olarak hizmet verdi. Rozava Kalesi'nin aşağı eteklerinde, Drini, Kir ve Boyna nehirlerinin kesiştiği noktada, bugünkü kent merkezinin güneydoğusunda yer alan cami, 1948'de kültürel anıt ilan edildi.

- Halen Arnavutluk'un en büyük camisi

Kurşunlu Camisi, Arnavutluk'taki halen en büyük cami olması ve revaklı harim avlusu olan tek cami örneğini teşkil etmesi açısından diğer camilerden farklı konumlandırılıyor.

Bütünüyle taştan inşa edilmiş olan camide dikkat çeken yapılardan biri de yapıya sonradan eklendiği anlaşılan dikdörtgen planlı ve güneybatı cephesi iki yuvarlak kemer açıklıklı türbesi.

- 1978'de bakım yapıldı ama sonra metruk halde bırakıldı

Kurşunlu Camisi, inşa edilişinden bugüne kadar geçen sürede, birtakım yapısal ve mimari değişikliklere uğradı ve çeşitli dönemlerde atıl kaldı.

1865 yılındaki büyük sel felaketinin ardından kentin aşağı kesimindeki mahallelerin tamamen boşaltılmasıyla birlikte cami de kaderine terkedildi.

20. yüzyıl başlarında kubbeleri kaplayan kurşunların çalındığı, 1920'de onarılarak minaresinin yenilendiği biliniyor.

1967'deki Arnavutluk Kültürel Devrimi sırasında minaresi de yıkılan cami, 1978'de Arnavutluk Kültür Anıtları Kurumu tarafından yapılan restorasyonla kubbeleri çimento esaslı sıvandı. Cami, 1980'lerden beri hizmet vermiyordu.

- Ocak ayında protokol imzaları atıldı

Caminin durumunu ele alan TİKA, 28 Nisan 2017'de Kurşunlu Camisinin restorasyon uygulama projelerini hazırlayarak, Vakıflar Genel Müdürlüğüne teslim etti.

6 Şubat 2018'de protokol hazırlıklarına başlanan caminin durumuna ilişkin rapor ve projeler, Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü ile Arnavutluk Kültür Bakanlığına gönderildi.​​​​​​​

Söz konusu protokol, Arnavutluk Başbakanı Edi Rama'nın 6-7 Ocak 2021 tarihlerinde Türkiye'yi ziyaretlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Rama'nın başkanlığında Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile Arnavutluk Kültür Bakanı Elva Margariti tarafından imzalandı.

- Sulama kanallarından zarar gören camiye büyük restorasyon yapılacak

Restorasyon kapsamında, bölgesindeki nehirlere açılan sulama kanallarının meydana getirdiği taşkınlar nedeniyle avlusundaki Osmanlı kabirleri haftalarca sular altında kaldığı camide, geniş çaplı çalışma yapılacak.

Mimari bütünlüğünü koruyan fakat su taşkınlarının da etkisiyle giderek metruk hale gelen Kurşunlu Camisinin minaresi tamamlanacak, kurşun örtüsü yenilenecek, derz, sıva işleri, minber ve ahşap işleri yapılacak.

Camide yağmur sularının tahliyesi için taşkın önleme sistemi yapılması hedefleniyor.