Asbestli Havagazı Fabrikası'nın Yıkımında Çevre Sağlığı Uyarısı

Adem YAZICI/ANKARA, (DHA)- TÜRK Toraks Derneği Başkanı Prof. Dr. Ali Fuat Kalyoncu, Ankara'da yıllardır atıl durumda bulunan ve içinde kanserojen madde asbest bulunan Maltepe Havagazı Fabrikası'nın usulüne uygun söküm yapılmadığı taktirde sadece söküm sırasında çalışanların sağlığını tehdit etmekle kalmayıp, asbest liflerinin yayıldığı yakın çevrede yaşayanlar için de risk oluşturabildiğini söyledi. Birçok ülkede 1980 öncesi yapılan tüm binaların asbest açısından riskli kabul edildiğini hatırlatan Prof. Dr. Ali Ali Kalyoncu, "İnsan sağlığını önceleyen bazı ülkeler daha temkinli davranarak bu tarihi 2000 yılı ve öncesi olarak dikkate almaktadırlar. Ülkemizde de Asbest kullanımının 2010 yılı itibariyle yasaklandığı göz önüne alınırsa, eski binalarda asbest riski yabana atılamayacağı aşikardır" dedi. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek ise atıl durumdaki Maltepe Havagazı Fabrikası'nın yıkım işini özel ihale edilen uzman bir ekibin gerçekleştireceğini, bu konuda her türlü önlem alındığını, sökülen parçaların imha için özel poşetlerle ve özel TIR'larla İzmit'e götürüleceğini açıkladı. Başkan Gökçek işlemlerle ilgili olarak, "Ankara'yı ileride maruz kalınacak bir sıkıntıdan, sızıntıdan korumak için yapılan bir operasyon" dedi. KANSER DAHİL PEK ÇOK SAĞLIK SORUNUNA YOL AÇIYOR Ülkemizdeki mevzuata göre Asbestin her türünün üretkimi, işlenmesi, çıkarılması, satılması ve ithalatının yasak olduğu belirtildi. Asbest'in iyi bir yalıtım malzemesi olduğu gerekçesiyle eski binaların yapımında sıkça kullanıldığına dikkat çekildi. Binalarda en yaygın kullanım alanlarının çatı, yer ve tavan kaplamaları, yalıtım amaçlı püskürtme kaplamalar, yangına dayanıklı yalıtım panelleri, kaloriferler, kazanlar, asbestli çimentodan imal edilmiş ürünler, conta elemanları, atık su boruları ve derzler olduğuna dikkat çekildi. Asbest'in, lifli yapıda inorganik bir madde olduğunu belirten Prof. Dr Ali Fuat Kalyoncu, "İnsan vücuduna genellikle solunum yoluyla girmekte ve başta akciğer olmak üzere birçok organda kanser dahil pek çok sağlık sorununa yol açabilmektedir. En sık karşılaşılan sağlık sorunları akciğerin katılaşmasına yol açan asbestozis hastalığı, akciğer kanseri ve malin mezotelyoma olarak adlandırılan akciğer zarı kanseridir. Asbest solunduktan sonra etkisi hemen ortaya çıkmadığı, hastalık oluşumu için yaklaşık 10-40 yıl gibi bir süreç gerektirdiği için başlangıçta tehlikenin farkına varılamamaktadır" dedi. USULÜNE UYGUN SÖKÜM YAPILMALI Prof. Dr. Kalyoncu, asbestli binaların mutlaka usulüne uygun şekilde söküm yapılması gerektiğine dikkat çekti. Kalyoncu, "Eski binalardaki yoğun asbest içeriği nedeniyle, eğer usulüne uygun söküm yapılmaz ise, sadece söküm sırasında çalışanların sağlığını tehdit etmekle kalmayıp, asbest liflerinin yayıldığı yakın çevrede yaşayanlar için de risk oluşturabilmektedir. Birçok ülkede 1980 öncesi yapılan tüm binalar asbest açısından riskli kabul edilirken, insan sağlığını önceleyen bazı ülkeler daha temkinli davranarak bu tarihi 2000 yılı ve öncesi olarak dikkate almaktadırlar. Ülkemizde de Asbest kullanımının 2010 yılı itibariyle yasaklandığı göz önüne alınırsa eski binalarda asbest riski yabana atılamayacağı aşikardır" dedi. ÇEVREYE ASBEST LİFLERİNİN YAYILIMI ENGELLENMELİ Prof. Dr. Kalyoncu, ilgili yönetmelikte belirtildiği gibi sökümlerin deneyimli uzmanlar gözetiminde yine bu konuda uzman çalışanlar tarafından belirli şartlara riayet edilerek yapılması gerektiğini söyledi. Kalyoncu, "Çevreye asbest liflerinin yayılımı engellenmelidir. Bu tür binalarda öncelikle asbest bulunan alanlar belirlenmeli, mümkün olduğu kadar bu asbest içeriği (uygun elbise, koruyucu maske, havalandırma, negatif basınç gibi çalışan sağlığını koruyucu önlemlere dikkat edilerek) temizlenmeli; çıkarılan asbestli malzeme özel kapalı ambalajlarda taşınmalı; yine asbest için özel hazırlanmış hafriyat alanlarına dökülmeli; sonrasında da olası bir yayılımı engellemek için bina uygun şekilde ıslatılarak yıkım gerçekleştirilmelidir. Islatma işlemi de uygun yapılmazsa asbestli içerik akan suyla çevreye yayılabilir ve kuruduktan sonra yine çevredekiler açısından zararlı olabilir" dedi. BAŞKAN GÖKÇEK: YIKIMI UZMAN EKİP GERÇEKLEŞTİRECEK Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek ise, Maltepe Havagazı Fabrikası'nı yıkmak için çalışmalara başladıklarını ve özel ihale edilen uzman bir ekibin gerçekleştirieceğini açıkladı. Gökçek, bu konuda her türlü önlem alındığını, sökülen parçaların imha için özel poşetlerle ve özel TIR'larla İzmit'e götürüleceğini bildirdi. Gökçek, işlemlerle ilgili olarak, 'Ankara'yı ileride maruz kalınacak bir sıkıntıdan, sızıntıdan korumak için yapılan bir operasyon" dedi. Fabrika'nın yıkımıyla ilgili ve yapılan işlemlerle ilgili fotoğrafları gösteren Başkan Gökçek, "Oradaki mevcut asbest kaçağının bir an önce ortadan kaldırılması kurul kararıyla alındı. Orası şimdi, gerekli teknik özelliklere uyulmak kaydıyla ortadan kaldırılıyor. Bunu özel ihale ettik. Bu konuda ehliyetli olan bir firma vardı, o girdi. O firma özellikle burada bu işleri yaparken de özel kıyafetler giyerek yapıyor. Ayrıca üzerine özel bir file geriliyor ve brandalarla kapatılıyor, herhangi bir kaçak olmaması için. Daha sonra buradaki borular kesildikten sonra, önü ve arkası tamamen özel naylonlarla hava almayacak tarzda kapatılacak" dedi.