Asgari ücret doyurmuyor
ANKARA (İHA) - Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun, 2005 yılından itibaren geçerli olacak yeni asgari ücreti bugün açıklaması bekleniyor. Türkiye'de aileleriyle birlikte yaklaşık 30 milyon kişi 'ödenmesi zorunlu en düşük ücret' anlamına gelen asgari ücretle geçiniyor.
Türk-İş Araştırma Merkezi'nin araştırmasına göre, Aralık 2004'te 'açlık sınırı' 513 milyon 931 bin lira, 'yoksulluk sınırı ise' 1 milyar 562 milyon 101 liraya ulaştı. Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) 2004 Kasım ayı fiyat verilerine göre, yürürlükteki net 318 milyon lira olan asgari ücret, birçok ürünün alınmasına yetmiyor. Kira, ısınma ve aydınlanma giderleri için yapılacak harcamaların toplamı, asgari ücretin üzerine çıkıyor. DİSK Araştırma Merkezi'nin araştırmasına göre ise, bir asgari ücretlinin ortalama kira gideri olarak ödediği 244 milyon liradan kalan 74 milyon lira ile gıda, giyim, ısınma ve sağlık gibi temel harcamalarını karşılaması gerekiyor. Barınma gereksinimi için ayrılan pay başta beslenme olmak üzere birçok alanda yeterli harcama yapmaya imkan tanımıyor. Bu durumda bir asgari ücretlinin protein gereksinimini kırmızı et ile giderebilmesi ya da palto ve ayakkabı gibi giyim ürünlerine pay ayırması mümkün olmuyor. Rakamlara göre bir asgari ücretlinin çocuğunu kreşte baktırması, çocuğunu dershaneye ya da üniversiteye gönderme şansı da yok. 4 kişilik bir ailenin tüm bireylerinin bir ay içinde asgari ücretle doktor muayenesi yaptırması ise imkansız görünüyor.
ASGARİ ÜCRET NE ZAMAN UYGULANMAYA BAŞLADI? Dünyada ilk kez 1890 yılında sosyal politikalarda öncülükleriyle tanınan Avustralya ve Yeni Zellanda'da başlayan asgari ücret uygulaması, 1900'lü yılların başında Avrupa'ya daha sonra ise tüm dünyaya yayıldı. 1928 yılında Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) kabul ettiği 26 sayılı Asgari Ücret Belirleme Yöntemleri ile ilgili sözleşme ile en az ücrete uluslararası bir ölçüt getirdi. Türkiye bu sözleşmeyi 1973 yılında imzaladı ve 1974 yılında da onayladı. Türkiye'de asgari ücretin belirlenmesi ile ilgili ilk uygulama 1969 yılında 6 farklı bölgeye ayrılan 26 ilde gerçekleşti. Daha sonraki dönemde bu illerin sayısı artırıldı, 1973 yılında da bazı illerde tarım işçileri için asgari ücret uygulamasına gidildi. 1989 yılında ülke geneline yaygınlaştırılan bu uygulama sürdürüldü. Asgari ücret 16 yaşını doldurmuş ve 16 yaşını doldurmamış işçiler için ayrı ayrı olmak üzere, tarım ve orman kesimi ile sanayi ve ticaret kesimi işçileri için sektörel düzeyde belirlendi. Bu tarihten sonra her iki kesim için de tek bir asgari ücret belirlenmesine gidildi.
ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR? Asgari ücretin, devlet, işçi ve işveren kesimlerinin birlikte temsil edildiği bağımsız bir komisyon tarafından belirlenmesi bir yöntem olarak kabul edildi. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, devlet, işveren ve işçi kesimlerinin temsilcilerinden oluşuyor. Komisyon, en geç 2 yılda bir toplanması öngörülürken, her 6 ayda bir yeni asgari ücreti belirlemek üzere toplanıyor. Komisyonda devlet, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü ya da yardımcısı, İşçi Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü ya da yardımcısı, DİE Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı ya da yardımcısı, Hazine Müsteşarlığı temsilcisi, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı'ndan konu ile ilgili dairenin başkanı ya da yetki vereceği bir görevli ile temsil ediliyor.
İşverenler ise bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşundan gelen 5 temsilciyle komisyona katılırken, işçiler de bünyesinde en çok işçi bulunduran işçi kuruluşunun belirlediği 5 temsilcisiyle yer alıyor. Komisyona işçi konfederasyonlarının tümü katılmıyor. Komisyon üye oylarının çoğunluğu ile karar veriyor ve oyların eşitliği halinde, Komisyon Başkanının bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılıyor.
