Askeri hakim ve savcılar insan hakları eğitimi alacak

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)'ndeki 'hipnoz ve disko' olaylarının ardından askeri yargı üyelerine insan hakları konularında eğitim verilecek.

Milli Savunma Bakanlığı (MSB) ve Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu işbirliği ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları konusunda askeri hakimlerin mevcut bilgilerinin güncellenmesi için "Askeri Hakim ve Savcıların İnsan Hakları Konularında Eğitimleri Ortak Projesi" başlatıldı. Proje ile 2012 yılı sonuna kadar Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde görev yapan askeri hakim ve savcılar ile adli müşavirlerin AİHS ve AİHM içtihadı konularında bilgi birikimlerini ve uygulama kapasitelerini artırılması düşünülüyor. Projenin toplam maliyeti ise 2 milyon euro, tamamı AB tarafından finanse edilecek.

TSK'da görev yapan askeri hakim, savcı ve adli müşavirler başta olmak üzere Türk Silahlı Kuvvetleri ve Milli Savunma Bakanlığı çalışanları proje kapsamında eğitimden geçirilecek. Proje, Avrupa Konseyi Adalet ve Hukuki İşbirliği Dairesi tarafından Ankara'da bulunan Proje Ofisi aracılığıyla yürütülüyor. Projenin hedefi ise "Hedef gruplarını oluşturan kişi ve kurumların insan hakları ve temel özgürlükler alanındaki yasal hükümleri yorumlayış ve uygulayış biçimlerini Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ilgili içtihat ile tam uyumlu hale getirmek." olarak özetleniyor.

Eğitim faaliyetlerini takiben, katılımcıların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi işleyişini ve Avrupa ülkelerindeki çeşitli askeri yargı sistemlerini yerinde gözlemleyebilmeleri için, Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve çeşitli Avrupa ülkelerine toplam 100 katılımcı için 8 çalışma ziyareti düzenlenecek. Bir grup yüksek askeri yargı üyelerini kapsayacak, bir diğer grup da eğitici eğitiminde yer almış eğitici adaylarından oluşacak. Diğer grupları ise insan hakları alanında birinci derece mahkemelerinde çalışan askeri hakim, savcı ve adli müşavirleri teşkil edecek.

ASKERİ YARGI KONUSUNDA AİHM İÇTİHATLARI TÜRKÇEYE ÇEVRİLECEK
Proje kapsamında MSB ve TSK bünyesinde görev yapan tüm askeri hakim, savcı ve adli müşavirlerin AİHS, ilgili uluslararası anlaşmalar ve ilgili AİHM içtihadının çevirilerine kolay erişiminin sağlanması MSB'nin internet sitesinde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile özellikle askeri yargıyı ilgilendiren Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadının Türkçe çevirilerini içeren bir link oluşturulacak.
Projenin uluslararası bir boyutu da bulunuyor. Avrupa Konseyi, Milli Savunma Bakanlığı ve Avrupa Birliği tarafından ortak organize edilecek ve Türkiye ile diğer Avrupa ülkelerindeki askeri yargı sistemlerini inceleyecek uluslararası bir konferans düzenlenmesi öngörülüyor. Kasım 2012 için planlanan bu konferansa, Milli Savunma Bakanlığı ve Avrupa Konseyi tarafından seçilen 200 katılımcının yanı sıra etkili askeri yargı sistemleri olan ülkelerden çeşitli uzmanlar davet edilecek.
MSB'den 3 temsilci, Avrupa Konseyi tarafından seçilmiş iki uluslararası uzman, iki Türk uzman ve bir Avrupa Konseyi çalışanından oluşan bir çalışma grubu, AİHS ve ilgili temel hukuki araçlar ile diğer uluslararası araçları konu alan ve AİHM'de Türkiye'ye karşı açılan davalar ve askeri yargıyı ilgilendiren alanlara odaklanan bir eğitim programı ve müfredatı geliştirecek. Eğitim programı ve müfredata uygun bir biçimde eğitim materyalleri hazırlanacak.

346 ASKERİ HAKİM, SAVCI VE ADLİ MÜŞAVİRE EĞİTİM
Eğitici eğitimi programı, 50 Türk eğiticinin eğitimini kapsayacak. Avrupa Konseyi ve Milli Savunma Bakanlığı yakın işbirliği içerisinde çalışarak eğitici profilini ve en uygun yapıyı belirleyecekler. Söz konusu profilin belirlenmesinin ardından, Avrupa Konseyi ve Milli Savunma Bakanlığı gerekli düzenlemeleri ve görevlendirmeleri yapacak ve aday eğiticileri bilgilendirecek. Eğitici adaylarının eğitim programı üç modüle ayrılmış iki seminerden oluşacak. Seminerler Türkiye'de gerçekleştirilecek ve her seminere 25 kişi katılacak. Katılımcılar eğitimin sonunda sertifika alacak.
Toplam 346 askeri hakim, savcı ve adli müşavir, her biri 3 gün sürecek sıralı seminerler kapsamında eğitilecek. 25 grup halinde gerçekleşecek seminerlerde Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadı işlenecek ve uzman eğiticiler ile Eğitici Eğitimi Programı kapsamında eğitim alan eğiticiler görev alacaklar. Eğitim faaliyetlerini takiben, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin 54 üyesi için bir seminer düzenlenecek. Bu seminer kapsamında danışmanlar ve eğiticiler, eğitim programları süresince katılımcılar tarafından önemle üzerinde durulan konularda sunumlar yapacaklar.

"ASKER SİVİL AYRIMI YAPMADAN BÜTÜN HAKİM VE SAVCILARA BU EĞİTİM VERİLMELİ"
Emekli Askeri Hakim Faik Tarımcıoğlu, bu eğitimin asker sivil ayrımı yapılmadan bütün hakim ve savcılara verilmesi gerektiğini söyledi. Güvenlik güçlerinin de bu eğitimi almasını isteyen Tarımcıoğlu, şunları söyledi: "İnsan hakları nedir, nerede başlar, nerede biter; kamu görevlisi, görevini yaparken nelere dikkat eder; bütün bunları ciddi bir eğitimden geçirmeleri lazım. Çünkü vatandaşın ilk müracaatı karakoldur. Karakolda olan biten hadiselere baktığınız zaman karakol, o toplumun aynasıdır, devletin aynasıdır. Şimdiye kadar inanılmaz kötü şeyler oldu. Güvenlik birimlerinde işkenceler, dayaklar, hakaretler, insanları hor görme, tepeden bakma gibi. Yavaş yavaş bunlar düzeliyor. Ama çok uzun süre hakimler, bu hadiseye sırtlarını döndü. Devleti koruma adına bu gibi şeylerde ya beraate gittiler ya 10-15 sene süründürdüler bu dosyaları, bir türlü bakmadılar. Çok ciddi, ağır işkence iddialarına bakan ve orada fail, suçlu budur veya deliller budur diyen hakim sayısı parmakla gösterilecek kadar azdır. Bu anlamda bütün sivil ve askeri hakimlerin bu eğitimden geçmesi lazım. Geç kalınan bir şeydir. Yine de bunun Türkiye'de başlamış olması memnuniyet vericidir."
Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz ise askeri hakimlerin bilgilerini AİHS ve AİHM kararları ışığında güncel tutmak amacıyla düzenlenen, iki yıl devam edecek eğitimlerin Türkiye'nin AB ile arasındaki köprüyü kurmaya büyük katkıda bulunacağına kaydetti. Devletin temel amaç ve görevlerinden birinin yargılama hizmetlerini doğru, etkili ve zamanında, gecikmeksizin sağlamak suretiyle toplumda huzur ve refahı gerçekleştirmek olduğunu dile getiren Yılmaz, bunun aynı zamanda vatandaşların temel hakkı olduğunu, bunun da adil yargılanma hakkının temini ile sağlanabileceğini ifade etti. Kurallarda ne yazarsa yazsın her şeyin uygulayıcıların yorumuna dayandığına dikkat çeken Yılmaz, insan hakları eğitimi kapsamında AİHS'de belirlenen temel hakların ve özellikle adil yargılanma hakkının uygulanması ve bunların AİHM kararlarına yansımasının inceleneceği ve değerlendirileceğini belirtti.