Ütü yapmak hemen hemen hiç kimsenin sorgulamadığı bir eylem. Ütü yapmanın karşımızdaki insanlara kendimizle ilgili 'düzgün' bir izlenim vermek dışında ne toplumsal hayata bir katkısı, ne hijyenik bir avantajı, ne de kıyafetlerinizin ömrünü uzatıcı bir yararı var. Faydası olmadığı gibi hem büyük ölçekte hem de kişisel düzeyde zararları olduğu bile söylenebilir.
Ütü yapmak hiçbir somut faydası olmayan bir eylem için fazlasıyla enerji ve kaynak (temiz su) tüketir. Eğer ütü yapmazsanız hem elektrik faturalarınız azalır hem temiz su ziyan etmemiş olursunuz. Bu sayede karbon ayak izinizi de azaltarak çevre ve doğa için iyi bir şey yapmış olursunuz.
Ütü yapmak, termodinamiğin ikinci yasası göz önünde bulundurulduğunda verimli bir eylem değil. Kıyafetleriniz izole bir sistem ve kıyafetlerinizdeki buruşukluklar da sistemin 'düzensizliği' yani 'entropisi' kabul edilirse: Buruşuklukları düzelterek izole sistemin entropisini düşürmek için harcadığınız enerji her zaman daha büyük ölçekte entropinin artmasına neden olacaktır.
Ütü sırasında, eğer çok pahalı bir ütü kullanmıyorsanız, ortaya çıkan ısı ve sürtünme kıyafetlerinizin kumaşlarının daha hızlı aşınmasına ve eski görünmesine neden olur. Yani ilk maddede yazdığı gibi sadece temiz su ve enerji tasarrufu değil, kıyafete ayırdığınız paradan da tasarruf edersiniz.
Bununla birlikte kumaşların 'doğal' halini değil 'estetikli' halini sergilemiş olursunuz. Kısaca ütü yapmakla burun kaldırma ve yüz gerdirme ameliyatları arasında benzerlikler olduğu söylenebilir.
Yıkanmış ve ütülenmemiş kumaş.
Yıkanmış ve ütülenmiş kumaş.
Ütülü kıyafetler, ister istemez kıyafeti giyen insanın temiz ve güvenilir olduğu izlenimini yaratır. Bu izlenim her zaman yanıltıcı olmasa da tuzağa düşürme ihtimalini arttırır. Dünyanın en güvenilmez insanlarının tabiri caizse jilet gibi takım elbiselere sahip olduğunu hatırlayalım. Ütü yapmak yalan söylemekle eş değerde olmasa da ona bir hayli yakın bir eylem.
Toplumsal kodları unutun. Neden ütü yaptığımızı bilmeden, başkalarının kendimiz hakkında 'iyi düşünmesini' sağlamak için ütü yapıyoruz. Zaman harcıyoruz, enerji harcıyoruz ve bunların ötesinde zihnimizde ütüsüz kıyafet giyersek insanların hakkımızda neler düşünebileceğiyle ilgili endişe duyuyoruz. Ütü yapmamak için birçok haklı sebebimiz var. Eğer buruşuk kıyafetler giyersek bütün bu dertlerden kendimizi kurtarmış ve daha özgür hissetmiş olacağız.