Asosyallik nedir? Tedavisi nasıldır?

Utangaçlık ve asosyallik aynı şey değil. Ayrıca asosyallik yaygın bir şekilde antisosyallikle karıştırılmaktadır ancak ikisi arasındaki en büyük fark, antisosyallerin genel anlamda toplumsal düzeni ve insanları sevmemesi.

Asosyallik Nedenleri

Asosyalliğin bir çok nedeni var, bunlardan öne çıkanları ise şu şekildedir:

• Fiziksel ve zihinsel engeller
• Ekonomik sıkıntılar
• İnternet ve teknoloji bağımlılığı
• Özellikle çocukluk çağında yetersiz aile ilgisi
• Arkadaş ortamında dışlanmak ve ikinci plana atılmak
• Depresyon

En büyük nedenlerden bir tanesi çocukluk çağında karşılaşılan yetersiz aile ilgisi. Bu kritik dönemde ailesi tarafından önemsenmeyen, yetersiz sevgi ve ilgiye maruz kalan çocuklar asosyalliğe daha yatkın olur ve ailelerinde rol modeli olarak görebilecekleri kişiler olmadığından dolayı, özellikle 18 yaşından sonra kendilerini toplumdan soyutlayarak sosyal etkileşim/paylaşım gerektirmeyen etkinliklere yönelirler. Günümüzde ebeveynlerin çocuklarını daha küçük yaşta kontrolsüzce internet ve teknolojiye maruz bırakmaları bu alanda bir bağımlılığa sebebiyet verir. Bu yoğun teknoloji kullanımı gerçek dünyayı "sıkıcı" kılar; zira ailesi tarafından fikirleri sorulmayan, disiplin adı altında sürekli sevmediği şeyleri yapmak zorunda bırakılan çocuk gerçek dünyadan kaçmak için kendi içine çekilir.

Depresyon, asosyalliği tetikleyen faktörlerden birisi. Girdikleri ruhsal bunalım sonucunda kendi içine kapanan ve diğer insanlardan uzaklaşan bireylerde zaman içinde asosyallik baş gösterir. Oldukça ciddi sonuçlara sebep olan depresyon kaynaklı asosyallik, psikolojik durumu zaten kötü olan bireyi dışarıdan yardım almayı reddedecek hale getirerek tedavi sürecini zorlaştırır. Bu tip hastalarda uzman desteği şart.

Bir diğer neden ise kaza sonucu vücutta oluşan yanık, eksik uzuv ve deformeler, doğuştan gelen veya yine bir kaza sonucu oluşan fiziksel engeller ve şizofreni gibi rahatsızlıklar. Özellikle toplumumuzda engelli bireylere karşı takınılan "acıma" tavrı bireyleri toplumdan soyutlar. Bu soyutlama sonucunda engelli bireyler asosyal özellikler göstermeye başlar ve toplumdan uzaklaşır.

Günümüzde yaşanan ekonomik sıkıntılar özellikle son 10 yıl içinde asosyallik artışında çok büyük bir faktör haline geldi. Yaşadıkları zorluklar nedeniyle sadece ay sonunu çıkarır hale gelen kişiler bar, cafe, sinema, tiyatro ve benzeri birçok sosyal ortamdan istemeden uzaklaşır ve sıkıntıların getirdiği ruhsal bunalımla birlikte evlerine kapanır. Bu durumun yaşattığı eşitsizlik duygusu özellikle asosyalliği tetikler ve bu kişilerin insan etkileşiminden kaçınmalarına sebebiyet verir.

Yine okul ve buna benzer arkadaş ortamlarında bir bireyin fikirlerinin önemsenmemesi, sohbet sırasında geçiştirilmesi, küçük düşürücü şakalara maruz kalması, sosyal etkinliklere çağrılmaması gibi birçok etken kişinin kendi içine kapanmasına neden olur.

Asosyallik Belirtileri

Asosyal kişileri tanımlayan belirtilerin en başında ifade yetersizliği/ifade eksikliği geliyor. Asosyal kişiler gerek arkadaş ortamında, gerekse birebir etkileşimlerde kendilerini ifade ederken zorluk çeker. Karşı cinsten çekinme, konuşma bozuklukları ve bağlı olunan ortamdan kopamama (ör: Bilgisayar oyunları, kitaplar, internet), aşırı hareketsizlikten kaynaklı obezite ve diğer sağlık sorunları vb. özellikler de asosyalliğin başlıca belirtileri arasında yer almakta.

Sağlık sorunları başlıca belirtilerdendir. Asosyal bireyler genellikle kiloludur; özellikle bilgisayar bağımlısı kişilerde obezite ve obeziteye bağlı yüksek tansiyon, kalp rahatsızlıkları, diyabet, göz bozukluğu gibi önemli hastalıklara sıklıkla rastlanılır.

Toplum içindeyken sessiz kalmak, çevredekilere tuhaf gelebilecek şekilde kısık sesli konuşma, konuşurken takılma, garip konuşma örüntüleri (devrik cümleler, eksik ifadeler vb.), bir yere odaklanma ve dalgınlık gibi davranışlar asosyal kişilerin özellikleri arasında sayılabilir.

Bütün bu belirtilerle birlikte asosyal bireyler depresyona da yatkınlık gösterir. İnsan, doğası gereği etkileşime ihtiyaç duyar; uzun süreli yalnızlık ve toplumdan kopukluk sosyal etkileşimi sıfırlar ve bu yüzden de kişi gerek duygusal gerek gündelik sorunlarını aktarabileceği insan paylaşımını gerçekleştiremez. Dolayısıyla ruhsal bunalıma düşmek daha da kolaylaşır. Bu kişilerde asosyallik ileri seviyelerdedir ve birey iyileşmek için mutlaka yardıma ihtiyaç duyar.

Ayrıca yalnız kalmak için yalan söyleme eğilimi, kalabalık içinde tamamen içine kapanma, başka kişilerle aynı ortamda iken kaba ve kontrolsüzce konuşma, ses yükseltme gibi birçok başka belirti de vardır.

Asosyallik Tedavisi

Eğer asosyal olduğunuzdan şüpheleniyorsanız, güvenilir kaynaklardan edindiğiniz asosyallik testlerinde çıkan sonuçlar ve belirtileriniz de örtüşüyorsa o zaman kafanızda canlanan soru "Asosyallik nasıl yenilir?" olmalı. Bu tedavide ilk adım.

Asosyal insan nasıl sosyal olur? Cevabı çok basit. İnsanlarla iletişime geçerek, kendini soyutladığı odadan/evden uzaklaşarak ve iletişim kurarak.

Bu kişilerin tedavisinde önerilen faaliyetlerden birisi sosyal yardım kuruluşlarında gönüllü olarak çalışmak. Bu kuruluşlarda çalışmanın birçok yararı bulunur. Yardımınız karşılığında göreceğiniz memnuniyet ve sevgi, hissettiğiniz ait olmama ve dışlanma duygusuna ilaç gibi gelir. Aynı şekilde topluma sağlayacağınız katkı, içinizdeki yararsız/faydasız hissiyatını yok eder ve sağlıklı bir birey olmanıza yardım eder.

Uzmanlar tarafından önerilen bir başka tedavi yöntemi ise spor. Spor hem enerji verir, hem vücudunuzu harekete geçirir hem de sizi insanların etkileşimde bulunduğu sosyal bir ortama sokar. Fazla kiloyla birlikte gelen utangaçlık ve eziklik hissi de ortadan kalkar.

En çok tercih edilen yöntemlerden bir diğeri ise tercih yapma yöntemi. Örneğin film izlemek istiyorsunuz ve evinizde yalnızsınız. Bu durumda iki şık arasından tercih yapmalısınız; ya eve arkadaşlarınızı veya ailenizi çağırın, ya da sinemaya gidin. Böylece insan etkileşiminizi maksimum seviyede tutarak aynı anda da kendinizi çok zorlamadan rahat bir ortamda bulunmuş olursunuz.

Genel anlamda asosyalliğin en büyük tedavisi insan etkileşimi. Dışarı çıkın, insanlarla konuşun, yeni arkadaşlar edinin. Hobilerinizi geliştirebileceğiniz kurslara yazılın, dil okullarına başvurun. Gezin, seyahat edin ve çevrenizi insanlarla doldurun. Kendinize saygı duyun ve kendinizi küçümsemeyin.

Eğer çevrenizdeki birinin asosyal olduğundan şüpheleniyorsanız onu sosyal faaliyetlere götürün. Arkadaşlarınızla tanıştırın, sinema veya tiyatroya gidin. Kısacası onu harekete geçirin. En önemlisi de ona değerli hissettirin, sevginizi gösterin ve yanında olun. Aldığı kararlardan dolayı yargılamayın, özel alanına saygı duyun ve haddinden fazla zorlamayın. İletişimde kalın ve kendini ifade etmesine yardımcı olun. Sohbet sırasında bölmeyin, onu dinlediğinizi gösterin.

Yine de her koşulda en iyi tercih uzmanlara danışmak.