Avrupa Birliği dağılıyor mu?

Almanya’nın gece yarısı operasyonuyla bazı yatırım enstrümanlarında çıplak açığa satışı yasaklaması, üstelik bu kararı tek başına alması Avrupa Birliği liderlerini kızdırdı, piyasaları gafil avladı. AB’de para birliğinin dağılma riskinden sonra şimdi de siyasi bölünme konuşuluyor.

Almanya’nın bazı hisse senetleri, devlet tahvilleri ve CDS’lerde çıplak açığa satışı yasaklaması yatırımcıları ters köşede bırakırken Avrupa Birliği (AB) içinde yeni çatlaklar oluşturdu. Milliyetin haberine göre, Almanya’nın, yatırım enstrümanlarının düşeceği öngörüsüyle hareket eden ve ciddi kârlar elde eden piyasa oyuncularının bu imkânını elinden almasının ters teptiğini söyleyenler var. Reuters’a konuşan Singapur’dan bir döviz işlemcisi, “Almanya Avrupa’da finansal ışıkları söndürmüş oldu” dedi.

Almanya’nın diğer Euro Bölgesi ülkeleriyle koordinasyon içinde hareket etmektense tek başına böyle bir uygulamaya gitmesinin AB içindeki kamplaşmayı daha da derinleştirdiği belirtiliyor. Fransa Ekonomi Bakanı Christine Lagarde, kendilerinin çıplak açığa satışı yasaklamak gibi bir niyetlerinin olmadığını söyledi. Lagarde, “Bana öyle geliyor ki birisi böyle bir girişimde bulunmadan önce en azından diğerlerinin tavsiyesini almalı. Bu uygulamayı hayata geçirmeyi düşünmüyoruz” dedi. Özellikle CDS piyasası uluslararası bir niteliğe sahip olduğu için Almanya’nın bu alanda tek başına hareket etmesinin pek mümkün olmadığı, ister istemez Avrupa genelinde bir uygulamaya gidileceği belirtiliyor. Analistler, uygulamanın yaygınlaşması halinde yatırımcıların Euro Bölgesi’nden kaçacağı ve başka mecralara yöneleceği uyarısı yapıyor.

Dolar/TL 1.60 seviyesinde

Almanya’nın geceyarısı operasyonu sonucu euro, dolar karşısında son dört yılın yeni en düşük seviyesi olan 1.2145’e kadar düştü. Ancak öğleden sonra Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) piyasalara müdahale edeceğine ilişkin söylentilerle euro dolar karşısında yüzde 1 toparladı ve 1.2328’e kadar yükseldi. Ayrıca Yunanistan’ın AB ve euro’dan çıkacağına ilişkin söylentileri, Yunan Hükümeti yalanladı. Dün İMKB kapalı olduğu için satış dalgasından etkilenmedi ancak dolar/TL yurtdışındaki işlemlerde 1.60 seviyesine yaklaştı. Avrupa borsalarındaki kayıplar yüzde ise 2’nin üzerine çıktı.

Borsalar yüzde 2 düştü

Almanya, aralarında Deutsche Bank’ın da bulunduğu bankacılık ve sigortacılık hisseleri, Euro Bölgesi devlet tahvilleri ve bu tahvillerin batma riskine karşı sigorta olarak görülen CDS enstrümanlarının açığa satışı 31 Mart 2011’e kadar yasaklandı. Alman bankaları arasında en çok açığa satışın Commerzbank hisselerinde olduğu belirtiliyor. Royal Bank of Scotland döviz stratejisti Greg Gibbs, Bloomberg haber ajansına yaptığı açıklamada, “Avrupa’da tahvil ve hisse satamadığınızı düşünüyorsanız, olumsuz havayı yansıtmak için elinizde sadece euro satma seçeneği kalıyor” dedi.

AB’nin tek lideri gibi konuştu

Açığa satış uygulamasının yürürlüğe girdiği sabah Alman parlamentosunun alt kanadında bir konuşma yapan Başbakan Angela Merkel, AB üyesi ülkeleri finans piyasalarının denetlenmesi konusunda adımları hızlandırmaya ve yeni vergiler uygulamaya çağırdı. Merkel, dünkü konuşmasında eğer G-20 ülkeleri haziran ayında finansal işlemlere vergi getirme konusunda uzlaşamazsa AB’nin kendi başına bunu yapacağını söyledi.

Euro’nun geleceğinin tehlikede olduğu uyarısını dün de yineleyen Merkel, para birimine ilişkin risklerin AB’yi de tehdit ettiğini söyledi. “Tüm AB üyesi ülkeler bütçe açıklarını azaltma konusunda hızlanmalı” diyen Merkel, ekonomi politikalarında daha iyi koordinasyona ihtiyaç olduğuna da vurgu yaptı.

Açığa satış satışları patlattı

Euro’nun geleceğine ilişkin şüpheler artarken, Avrupa’nın ortak para birimini kullanan 16 ülke bağlılıklarına ilişkin dün sembolik bir mesaj gönderdi. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Jean-Claude Trichet, 850 milyon euro’ya mal olacak ve Frankfurt’ta yer alacak yeni ECB binasının inşaatına dün start verdi.

ECB, hâlâ 1970 yılında inşa edilen ve Frakfurt’un finans merkezinde bulunan EuroTower’da kiraladığı ofisleri merkezi olarak kullanıyor. Aynı binada ayrıca bir restoran ve gece kulübü de bulunuyor. Frankfurt’un doğusunda yer alan ECB’nin yeni evi biri 41 diğeri 44 katlı 2 kuleden oluşacak.

Trichet, binanın kendi değerlerini yansıtacağını belirterek, “Biz şeffaflık, dürüstlük, mükemmelik, verimlilik konusunda kararlıyız” dedi. 8 yıllık görev süresi 2011 yılında dolan Trichet, 2014 yılında bitecek olan binada çalışamayacak. Yeni binada ECB’nin 1800 çalışanı için 2 bin 200 çalışma yeri bulunacak.

Yunanistan 8.5 milyar euro’yu ödedi

Yunanistan hazinesi kurtarma paketi gündeme geldiğinden beri ödeyip ödeyemeyeceği tartışılan 8.5 milyar euro’luk borcunu dün kapattı. Yunanistan, vadesi dolan 10 yıllık tahvil itfasının tamamını Avrupa Birliği ve Uluslararası Para Fonu’nun gönderdiği 20 milyar euro’luk kaynaktan faydalandı.

Yüksek borcuna karşılık ekonomiyi de canlandıracak bazı yatırımlar yapmak isteyen Başbakan Yorgo Papandreu, ülkede 2012’ye kadar 3.9 milyar euro’luk altyapı projesi planlıyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Dimitris Reppas dün, “2010’da 1.1 milyar euro olarak bütçelendirilen projeler için ihaleye çıkılacak. 2011’de 2 milyar euro’luk, proje gerçekleştirmeyi öngörüyoruz” dedi.

‘Milis yatırımcılar’ Avrupa dışına da saldırabilir

New York Üniversitesi ekonomi profesörü Nouriel Roubini, tahvil piyasalarında yaptıkları işlemlerle Euro Bölgesi’ndeki birçok ülkenin borç çevirme maliyetlerini artıran “milis” yatırımcıların yeni hedefinin ABD olabileceğini söyledi.

Roubini, London School of Economics’te yaptığı konuşmada, “Milis yatırımcılar, Yunanistan, İspanya, Portekiz, İrlanda ve İzlanda’da ayaklandı. Yakında bütçe açıkları yüksek kalmaya devam ederse İngiltere, Japonya ve ABD’de de ayağa kalkabilirler” dedi. Kriz kâhini olarak tanınan profesör, milis yatırımcıların önümüzdeki 3 yıl içinde ABD’de uyanışa geçeceklerini ve bu durumun sürdürülemez olduğunu söyledi. Roubini, ABD’nin bütçe açığını rekor seviyeye geldiğine dikkat çekerken, Kongre’de Cumhuriyetçilerin vergilerin yükseltilmesini engelleyeceğini, bundan dolayı bütçe açığının büyümeye devam etme olasılığı bulunduğunu söyledi.

Kamu borcu sorunu sürecek

İsviçreli yönetim bilimleri okulu IMD, dün yayımladığı “Borç Stres Endeksi” raporunda devletlerin borçlarının gelecekte de ana sorun olmaya devam edeceğini açıkladı. Japonya’nın 2084, İtalya’nın 2060, Portekiz’in 2037 yılına kadar borç sorunu sürecek. Raporda ABD’nın bütçe açığının 2033 yılına kadar artacağı belirtildi. Raporun yazarı Profesör Stephane Garelli; Fransa, Almanya ve İngiltere’nin borçlarının GSYH’ye oranının, 2028 yılında yüzde 60’a ulaşacağı belirtti. Raporda ayrıca Arjantin, Brezilya, Hindistan’ın bütçe açıklarını IMF kriterlerine göre 2015 yılına kadar azaltması beklendiği de ifade edildi.