BİZE ULAŞIN
Bir özel ismin ardından tür adı geldiği zaman ilgili sözcüğün nasıl yazılması gerektiği çoğu zaman karıştırılır. Türkçede bazı tür adları kendinden önce özel isim geldiği zaman büyük harfle başlayacak şekilde yazılır. Bazı örneklerde ise özel ismin ardından kullanılan tür adının küçük harfle başlayacak şekilde yazıldığı görülür. Bu da Avrupa kıtası gibi bir adet özel isim ve bir adet tür adından oluşan sözcük öbeklerinin doğru yazılışları üzerine açıklama yapılmasını gerekli kılar. TDK çevrim içi sözlüğü ve Türkçe yazım kuralları kapsamında yer alan güncel bilgilerin derlenmesi ise Avrupa kıtası kelime öbeğinin hatalı kullanımları ile doğru yazılışının ayırt edilmesini sağlayacaktır.
Coğrafya, askerlik ve edebiyat gibi alanlarda farklı anlamlarda kullanılan kıta sözcüğünün TDK güncel sözlüğünde 4 ayrı tanımı mevcuttur. Bu sözcük özel isimler arasında yer almazken Arapça kökenlidir. Yani kıta kelimesinin Arapçadan dilimize geçtiği görülen yabancı kökenli sözcükler arasında sıralandığı söylenebilir. Kıta sözcüğünden önce kullanılan Avrupa kelimesi ise özel adlar kategorisine dahildir. Avrupa kelimesinin kökenini merak edenlere ise bu sözcüğün İtalyancaya ait olduğu belirtilebilir. İtalyancada europa şeklinde yazılan Avrupa kelimesi TDK güncel sözlüğünde bir adet tanıma sahiptir.
Avrupa kıtası sözcük öbeğinin Türkçe yazım kurallarına uygun olan kullanımı sıklıkla sorgulanır. Bir önceki paragrafta bu sözcük öbeğinin içerdiği her 2 kelime için yapılan açıklamalar ise Avrupa kıtası doğru yazılışı üzerine bilgi sunulabilmesi bakımından önem arz eder.
Nitekim TDK güncel sözlüğü kapsamında yer alan bilgiler incelendiği takdirde Avrupa kelimesinin özel isim, kıta sözcüğünün ise tür adı olduğu anlaşılabilir. Bu da “Avrupa kıtası büyük mü yazılır?” diyen kişilere incelenen sözcük öbeğindeki özel ismin ilk sözcüğünün büyük olarak yazılması gerektiğinin hatırlatılması gerektiğini gösterir.
Yani Avrupa kıtası Türkçe yazım kurallarına uygun olarak kullanılacağı zaman ilk sözcüğün ilk sesi olan a ünlüsü büyük yazılmalıdır. Kıta sözcüğü ise TDK’ye göre özel adlardan sonra gelse de ilk sesi küçük olacak şekilde kullanılmalıdır.
Avrupa kıtası gibi bir adet özel isim ile bir adet tür adından oluşan kelime öbeklerinin Türkçe yazım kurallarına göre nasıl yazılması gerektiği çoğu zaman kafa karıştırıcı gözükebilir. Bazı durumlarda tür adlarının özel isimden sonra geldiğinde ilk harfi büyük olacak şekilde yazıldığı bilinir. Ege Bölgesi gibi örnekler, yapılan bu açıklamaları temsil eden sözcük öbekleri arasında yer alır. Ancak TDK Yazım Kılavuzu ve güncel çevrim içi sözlüğü kapsamındaki bilgiler çerçevesinde Avrupa kıtası sözcük öbeğini oluşturan ikinci kelimenin ilk harfinin küçük olarak yazılması gerektiği belirtilmelidir.
Yani TDK’ye göre doğru olan Avrupa kıtası yazımı yalnızca Avrupa sözcüğünün ilk sesi büyük olacak şekildedir. Dolayısıyla bu sözcük öbeği Türkçe yazım kurallarına uygun olarak kullanıldığında yeryüzündeki kıtalardan birini temsil eden Avrupa kelimesinin ilk sesi büyük olmalıdır. Yeryüzündeki 6 büyük kara parçasından her birine verilen tür adı olan kıta kelimesinin ilk sesi ise kendinden önce özel ad gelse de küçük olarak yazılmalıdır. Bu konuya yönelik olarak detaylı bilgi edinmek isteyenlere Avrupa kıtası doğru yazılışı ile hatalı kullanımları aşağıdaki gibi gösterilebilir:
Bir sözcüğün veya kelime öbeğinin Türkçe yazım kurallarını ihlal etmeyen kullanımının görülmesi için çeşitli cümle örneklerinin incelenmesi önem arz eder. Dolayısıyla Avrupa kıtası gibi doğru yazılışı pek çok kişi tarafından karıştırılan sözcük öbeklerinin de cümle içerisindeki kullanımlarına göz atılmasında fayda vardır. Bu bağlamda doğru yazılışının TDK’ye göre nasıl olduğu sıkça araştırılan Avrupa kıtası sözcük öbeğinin yer aldığı çeşitli cümleler aşağıdaki gibi sıralanmalıdır:
