BİZE ULAŞIN
BRÜKSEL (İHA) - Avrupa Konseyi İşkenceyle Mücadele Komitesi, Diyarbakır ve Sincan'daki F tipi cezaevlerine Mart ayında yaptığı ziyaretlerle ilgili ön raporunu ve Türk Hükümeti'nin cevabını yayımladı. Komite, terör suçlularının, hapishanelerde ortak faaliyetlere iştirak edebilmelerine imkan tanınmasını ve Diyarbakır Cezaevi'ndeki tutukluların da avukatları ile rahat görüşmelerini sınırlandıran uygulamaya son verilmesini istedi.
Komite tarafından jandarmanın tutuklulara kötü muamele uyguladığına dair iddialara ise Türk Hükümeti, Jandarma Genel Komutanlığı tarafından gerekli tedbirlerin alınmaya başlandığı güvencesi ile karşılık verdi.
Brüksel'de dün toplanan Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları Konseyi, gayrı resmi olarak Türkiye'deki siyasi gelişmeleri değerlendirirken, İngiltere'nin bilgi vermesi üzerine Irak'ta Saddam Hüseyin'e karşı yapılması planlanan harekat üzerinde durdu. Almanya ve Fransa gelişmelerden kaygılı olduğunu bildirdi. Her iki ülke de, aday ülke Türkiye'nin sınırında bulunan Irak'ta patlak verecek bir krizin her açıdan kendilerini de doğrudan etkileyeceğine inanıyor.
Türkiye'deki siyasi gelişmeler konusunda ise şimdilik "bekle, izle ve gör" politikası ağır basıyor. Belirsizlik ortamında Avrupa Birliği'nin ilişkilerle ilgili olarak yapabileceği hiçbir şey yok.
Türkiye'nin üyesi olduğu Avrupa Konseyi tarafında ise F tipi hapishaneler gündemde. Avrupa İşkence ve Kötü Muameleye Karşı Mücadele Komitesi, Strasbourg'dan yayımladığı ön raporunda, Türk hükümetini özellikle terörle mücadele yasası kapsamında hüküm giyen mahkumlara karşı daha anlayışlı olmaya, hapishanelerdeki şartları esnekleştirmeye ve onlara adeta ayrıcalıklı davranmaya çağırdı.
F TİPİ KONUSUNDA GENEL İZLENİM OLUMLU Komite, Mart ayı sonunda habersiz olarak Diyarbakır ve Sincan F tipi hapishaneleri ile özellikle jandarma karakollarına ziyaretler düzenlemişti.
Komitenin genel izlenimi, olumlu ancak özellikle Türk hükümetinin teröristler olarak adlandırdığı mahkumlara eşit davranmadığı izlenimi edinmiş gözüküyor. Özellikle Sincan F Tipi Gezaevi'nde mahkumların ortak etkinliklere katılımları konusunda yapılan düzenlemeler Komite'ye göre olumlu bir adım. Ama terörle mücadele yasasından hüküm giyenlerin bu etkinliklere katılmayı reddetmelerine yol açan uygulamalara da Türk hükümetinin müdahale etmesini istiyor. Komite'ye göre terör suçundan yatan mahkumların, ıslah etme programlarına iştirak etme şartıyla bir araya gelip konuşabilmelerine izin veriliyor. Komite, Sincan'daki şartlardan genelde memnun.
Mahkumlara telefon etme imkanı tanınması, atölyelerde çalışabilmelerinin sağlanması ve hatta terör suçundan hükümlü bazılarının da katılmayı kabul etmesi memnuniyet verici gelişmeler olarak ön raporda yer alıyor. Komite buna karşılık Terörle Mücadele Yasası kapsamına giren mahkumların çoğunun faaliyetlere katılmayı reddetmelerinin, karşılıklı güven sağlayıcı düzenlemeler ve iyi niyetle aşılmasını istiyor. Bu mahkumların düzenli olarak kendi aralarında toplanıp konuşabilmelerine imkan tanınmasının bir ilk adım olabileceğine dikkat çekiyor.
Sincan Hapishanesi'nde hükümlülerin kötü muameleden şikayetçi olmamaları da bir başka olumlu gelişme, komiteye göre. Ancak, hükümlüler sağlık kontrolleri sırasında, bir hapishane görevlisinin hazır bulunmasından yakınıyorlar. Komite bu uygulamaya son verilmesini istiyor.
DİYARBAKIR'DA DURUM FARKLI Diyarbakır'da ise durum komiteye göre biraz farklı. Mahkumların kendilerine polis ve jandarma tarafından sorgulama sırasında iyi davranılmadığına dair şikayetleri fazla. Komite üyeleri, iddialara konu olan Jandarma Karakolu'na da ani ziyarette bulunmuşlar. Diyarbakır dışında ve Elazığ yolu üzerinde bulunan jandarma merkezinde gördükleri, mahkumların iddialarını doğrular yöndeymiş. Türk hükümeti bu konuda acil tedbir almaya çağırılmış. Diyarbakır hapishanesinde de tedavi koşulları ve avukatlarıyla görüştürülmelerine izin verilmemesi, mahkumların en fazla şikayetçi oldukları hususlar arasında yer alıyor.
Türk Hükümeti'nin, Komite'nin tespitlerine verdiği cevapta ise terör yasası kapsamına giren mahkumların haftada 5 saatten fazla ve 10 kişiyi aşan sayıda toplanmalarına izin verilmeyeceği belirtildi. Islah programlarının da mahkumların yeniden topluma kazandırılmaları amacı güttüğü, ancak örgüt liderlerinin bu programlara katılmak isteyenleri tehdit yoluyla caydırdıkları da yine Türk hükümetinin cevabında yer aldı.
Terör suçlularına ayrıcalık tanınamayacağına dikkat çeken Türk Hükümeti, komitenin gösterilmesini istediği iyi niyet ve karşılıklı güven ortamı tesis etme iradesinin mahkumlardan da gelmesi gerektiğinin altını çizdi. Türkiye ayrıca, Jandarma karakolları ile sorgu merkezlerindeki durum dahil komitenin diğer talepleriyle ilgili olarak gerekli düzenlemelerin yapılmaya başlandığı güvencesini verdi.
