BİZE ULAŞIN
Avrupa kelimesi TDK tarafından yeryüzündeki kıtalardan birine verilen ad olarak tanımlanır. Bu özel isme getirilen eklerin hangi durumlarda kesme işareti ile ayrılarak yazılması gerektiği ise merak konusudur. Türkçede yapım veya çekim eki kategorisinde yer alan pek çok ek vardır. Dolayısıyla Avrupalı doğru yazılışının TDK’ye göre nasıl olduğu açıklanırken de bu sözcüğe getirilen -lı son ekinin türüne değinilmelidir. Böylelikle Avrupa kelimesine getirilen diğer eklerin nasıl yazıldığı hakkında da detaylı bilgi edinilmesi mümkün hâle gelecektir.
Türkçede ülkeleri, kıtaları ve bölgeleri temsil eden pek çok özel isim vardır. Bunlar arasında Afrika, Avrupa, Asya, Türkiye, Almanya, Hollanda gibi pek çok özel ad yer alır. Yine belirli bir kıtada, ülkede veya şehirde doğup büyüyen kişiler için kullanılan ifadeler de özel adları içerir. Konyalı, İzmirli, İstanbullu, Asyalı, Hollandalı, Avrupalı gibi sözcükler de söz edilen bu ifadeler arasındadır.
Türkçe yazım kurallarına göre özel adların büyük harfle başlayacak şekilde yazılması ve bu adlara gelen bazı eklerin kesme işaretiyle ayrılması ise kimi zaman kafa karıştırıcı bir bilgi olarak görülür. Avrupalı sözcüğü gibi yapım eki içeren ifadelerin kesme işareti kullanılmayacak şekilde yazılması gerektiği bilinir. Bu konuya yönelik olarak bilgi edinmek isteyenlere açıklanması gereken temel kural ise TDK Yazım Kılavuzu’nda mevcuttur.
“Avrupalı mı Avrupa’lı mı?” sorusuna yanıt arayan kişiler genellikle kesme işaretinin hangi durumlarda kullanılması gerektiğini sorgular. Özel bir isim olan Avrupa’nın ilk sesi büyük olacak şekilde yazılması gerektiği yaygın olarak bilinir. Ancak bu sözcüğe gelen eklerin hangi durumlarda kesme işareti ile ayrıldığı çoğu zaman unutulur. Bu bağlamda Avrupalı yazımı üzerine bilgi aktarılırken TDK Yazım Kılavuzu’nun kesme işaretine yönelik olan kategorisindeki temel kurallardan biri öne çıkarılmalıdır.
TDK’ye göre özel adlara getirilen yapım ve çokluk ekleri ile söz edilen bu eklerden sonra kullanılan diğer ekler kesme işareti ile ayrılmamalıdır. Avrupalı kelimesinin içerdiği “-lı” da yapım ekleri arasındadır. Dolayısıyla Avrupa kelimesinden yeni bir kelime türetilmesini sağlayan bu ek, kesme işaretiyle ayrılmadan kullanılır. Bu bilgiler de TDK tarafından onaylanan Avrupalı yazımı ile ilgili ifadenin hatalı kullanımının aşağıdaki gibi olduğunu gösterir:
İtalyanca kökenli olduğu bilinen Avrupa kelimesi yeryüzündeki 6 büyük kara parçasından birini temsil eder. Bu sözcüğün çeşitli yapım veya çekim eklerini alarak kullanıldığı örnekler mevcuttur. Bunlar arasında Avrupalı, Avrupalılar, Avrupa’da, Avrupa’nın gibi kullanımlar yer alır. Sunulan örnekler incelendiği zaman özel adlara getirilen bazı çekim eklerinin kesme işaretiyle ayrıldığı görülür.
Ancak özel ad olan Avrupa’ya getirilen çokluk ve yapım ekleri ile bu eklerden sonra getirilen diğer ekler kesme işareti ile ayrılmamalıdır. Dolayısıyla Avrupalı doğru yazılışı TDK’ye göre “-lı” yapım ekinden önce kesme işareti kullanılmayacak şekildedir. Nitekim Avrupalı sözcüğü Avrupa kelimesine “-lı” yapım ekinin getirilmesi ile birlikte oluşturulan yeni bir ifadedir. Bu bilgiyi destekleyen ve TDK güncel sözlüğünde yer alan Avrupalı tanımları ise aşağıdaki şu şekilde sıralanabilir:
