Ağrı’dan Melek, Ödemiş’ten Leyla, Diyarbakır’dan Leman, Sivas’tan Zeynep, Samsun’dan Bahar, İstanbul’dan Safiye ve Suriyeli Rana… Avukat Beliz Özkan’ın ‘Kızım Artık Evindesin’ kitabında bir araya geldi. 7 kadının gerçek hayat hikayelerinden yola çıkarak oluşturulan kitabı yazarından dinledik.
Okuyucularınız için kendinizden biraz bahsetmek ister misiniz?
2002 yılında İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi’den mezun oldum. Ardından Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde yüksek lisansımı tamamladım. 18 yıldır avukatlık yapmaktayım. Bu süreçte çeşitli televizyon kanallarında eğitim programları yaptım. Halen avukatlık mesleğini yapmaya devam etmekteyim.
Avukatlığın yanında yazarlık yapıyorsunuz! Sizin için bu süreç nasıl ilerledi? ‘Kızım Artık Evindesin’ kitabını oluşturmaya nasıl karar verdiniz?
Kendimi yazar olarak tanımlamıyorum. Ben sadece erken yaşta evlendirilmiş çocuklara ilişkin yaptığım araştırmanın içine gözlemlerimi ve duygularımı katarak yazıya döktüm. Aslında tüm süreç kitaptaki hikâyelerden birinin kahramanı ile tanışmamla başladı. 1960’lı yıllarda geçen film gibi bir hikayeydi. Küçük kız çocuğunun başına gelenler beni çok etkiledi. Adliyelere yansımış vakalar üzerinden yaptığım çalışmalar neticesinde, bende günümüzde bu konudaki örf, adet ve geleneklerin çok da değişmediği kanaati oluştu. Böylelikle konuyu daha farklı şekilde araştırmaya karar verdim. Çocukların evlilik sonrası yaşadıkları dramı daha iyi aktarabilmek adına, gerçek hikayelerini, maruz kaldıkları eylemlere ilişkin hukuki süreçleri yazdım. Bu çalışmam ilk olarak bir proje olarak başladı, proje kapsamındaki danışmanlarımdan biri “bütün bu araştırmayı mutlaka kitap haline getirilmelisin”, deyince, kitap fikri bu şekilde doğdu.
Kitabınızda Ağrı’dan, Ödemiş’ten, Diyarbakır’dan, Sivas’tan, Samsun’dan, İstanbul ve Suriye’den 7 kadının gerçek hikayesini anlatıyorsunuz. Bu kadınların yaşamı nasıl bir araya geldi?
Çalışmada iki amacım vardı. İlk amacım; erken yaşta evliliklerin Türkiye’nin her yerinde yaşandığına dikkat çekmekti. Çünkü genel olarak toplumda erken evliliklerin doğu bölgelerimizin sorunu olduğu algısı var. Evet doğu bölgelerimizde rakamlar biraz daha yüksek ama bu konu tüm Türkiye’nin meselesi. Bu tabloyu ortaya koyabilmek her bölgeden bir hikaye seçmeye karar verdim. İkinci amacım ise çocukların yaşadıkları olaylar karşısında fizyolojik ve psikolojik olarak kendileri koruma yeterliliklerinin olmadığını göstermekti.
Erken evlilikler çok yönlü bir konu, bütün yönlerini kitaptaki gerçek hikayeler üzerinden anlatmaya çalıştım.
Kitabın toplumun kanayan yarası haline gelen çocuk gelinlere dikkat çekiyorsunuz. Anlattığınız bütün bu kadınların hikayesi sizde ortak olarak hangi duyguyu uyandırdı?
Kitaptaki hikayeler için pek çok defa yolculuk yaptım. Gördüğüm topraklar, tanıştığım kadınlar, mücadelesine şahit olduğum insanlar beni çok etkiledi. Yolculuklar esnasında zaman zaman kendi çocukluğuma gittim, yaşananlar çok farklı olsa da zihnimde yeni kapılar açmama sebep oldu. Yolculuklar esnasında kendi yaşadıklarımı, hissettiklerimi tıpkı hikayeler gibi tüm gerçekliği ve çıplaklığı ile ortaya koymaya çalıştım. Her hikayede farklı duygulara kapıldım ama sanırım hepsinde aramızda kurulan sıcak bağ birbirine en benzeyendi.
Son olarak kitabınızdan yola çıkarak çocuk gelin ve erken yaşta kız çocuklarının evlendirilmesini hukuksal açıdan değerlendirmek ister misiniz? Bu durumun önlenebilmesi için sizce neler yapılabilir?
Ben kitaptaki hikayelerin anlatıcısıydım. Tabii ki gördüklerim ve yaşadıklarımın bana hissettirdiği tüm heyecanı okuyucuya aktarmaya çalıştım ama sorunun çözümü için sözü kitabın ikinci bölümünde konunun uzmanlarına bıraktım. Kitapta kendi alanlarda uzman 5 değerli isim görüşlerini bizimle paylaştı. Çünkü Türkiye’deki erken evlilik sorununa ilişkin oldukça kapsamlı ve uzun bir değerlendirme yapmak gerekiyordu. Ancak hukuksal açıdan söylenebilecek şey, adli mercilere önemli görev düştüğüdür. Kanunlarımızda düzenlemelerin yeterliliği ile ilgili büyük problemler olmamakla beraber, uygulamada ciddi sorunlar yaşandığını düşünüyorum. Erken evlilikler ile ilgili araştırma yaparken çok fazla karar okudum ancak çocuk evliliklerine neden olan ailelerin ya da aracı olanların yargılandığı nadir dava gördüm. Bu tarz evliliklere neden olanların yargılanarak ceza alması durumunda bunun caydırı olacağını düşünüyorum.
