Ayamama'da zehire suçüstü!

Radikal, İstanbul'un göbeğinde yaşanan atık skandalını görüntüledi. Konutların, AVM'lerin ve en kalabalık kavşakların ortasında, Ayamama Deresi'ne kimyasal atık boca ediliyor.

İstanbul’un en meşhur derelerinden biri olan Ayamama’dan denize zehir akıyor. Nedeni Ayamama’nın geçtiği Çobançeşme mevkiine dökülen kimyasal atıklar.

Radikal, kimyasal ve plastik atık taşıyan vidanjörleri E-5 karayolunun hemen dibindeki dere yatağına ‘tehlikeli’ atık dökerken 7 Haziran 2011 tarihinde saat 18.00’de suçüstü yaptı. Vidanjörlerin boşaltma işlemi bittikten sonra E-5’in dibindeki dere yatağının 6 noktasından atık numuneleri alındı. Bunlar daha sonra İÜ Adli Tıp Enstitüsü’ne gönderildi. Enstitünün 10 gün süren detaylı incelemesinden sonra açıklanan sonuçlar uzmanları dehşete düşürdü.

"Aman Allahım!" Uzmanlar önce bu numunelerin enerji santralı, demir-çelik sanayi ya da çöp imha tesisinden alınmış olabileceğini; çünkü civa, alüminyum, arsenik ve krom gibi değerlerin çok yüksek olduğunu söyledi. “Hayır bunlar, Ayamama’nın denize yakın yatağından alındı” cevabını duyunca uzmanların yüzleri kıpkırmızı oldu ve ağızlarından şu cümle döküldü: Aman Allahım!

Sonuçlar hem insan, hem balık hem deniz ve hem de doğa sağlığı açısından ürkütücü boyuttaydı. Numunelerdeki civa, alüminyum, arsenik, antimon, mangenez ve nikel gibi ağır metallerin yoğunluğunun çok yüksek seviyede olmasından hareketle uzmanlar, bunların ancak metal, boya ya da plastik sanayi atıklarında olabileceği yorumunu yaptı.

"Anne sütüne geçebilir" Bilim Laboratuvarları, alınan numuneleri deresularının değerlendirmesinde uygulanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin referanslarını baz alarak analiz etti. Analiz sonuçlarında antimon, nikel, manganez, alüminyum, arsenik ve cıva sonuçları yüksek bulundu ve “Bulunan bu değerler insan sağlığı üzerinde ciddi sorunlar oluşturabilecektir” denildi.

**"Sınırlar aşılmış"** Adli Tıp Enstitüsü’nden alınan raporları, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası’na, Yıldız Teknik Üniversitesi’ne yolladık. TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Murat Taşdemir’in tepkisi de tıpkı Adli Tıp uzmanları gibiydi. “Dere suyunda yapılan analiz sonucu korkutucu” diyen Taşdemir, suda sınır değerlerin 3 katı alüminyum, 1.5 katı krom, 1.5 katı nikel, 2 katı antimon ve 14 katı civa bulunduğunu söyleyerek tehlikeye dikkat çekti.

Taşdemir şöyle konuştu: “Bu ağır metaller Ayamama Deresi çevresindeki tüm yaşamı olumsuz etkilemektedir. Deredeki bu ağır metal yükü yeraltı sularını geri dönüşsüz bir şekilde kirletmektedir. Dere son noktada Marmara’ya ulaşmakta ve deniz ekosistemini de yok olmanın eşiğine getirmektedir. Tarım ürünlerine ve besin zincirine kolaylıkla ulaşan bu ağır metal kirliliğini ‘annelerin ilk sütünde ve bebeklerin ilk dışkıları’nda görmek büyük bir sürpriz olmayacaktır.”

Ataköylüler kokudan şikâyetçi Ayamama Deresi, İstanbul’un en büyük derelerinden. Başakşehir ilçesinin doğusunda doğup, İkitelli, Güneşli, Yenibosna, Sefaköy ve Ataköy’den geçerek Marmara’ya dökülüyor. Su taşkınlarıyla da gündeme gelen derede 2009 yılından beri ıslah çalışması yapılıyor.

Derenin açık olan kısmı Dünya Ticaret Merkezi, Vow Otel, Airport AVM ve Kültür Üniversitesi kampusü ve Ataköy Konakları’nın yanından geçiyor. Özellikle yazları Ataköy’de derenin kokusu şikâyet konusu.

Atık vakti: Saat 19.00 E-5’in yanında, tam da vidanjörlerin döküm yaptığı alana yakın yerde çalışanların anlattıkları durumun vehametini ortaya koyuyor. Adının açıklanmasını istemeyen bir nakliye şirketinin bekçisi, günde 10’a yakın vidanjörün buradan dereye atık boşalttığını söyledi. Genellikle akşam saat 19.00 sularında bölgeye gelen vidanjörlerin, 15-20 dakikada atıkları boşaltıp gittiği, bu işlemden sonra bölgeye pis bir koku yayıldığı belirtiliyor.

Aynı bekçi, birkaç kez belediyeye ihbarda bulunduklarını ancak Bahçelievler Belediyesi’nin, topu Büyükşehir’e, Büyükşehir’in de İSKİ’ye atarak olaya duyarsız kaldığını söylüyor. Bizim çekim yapmak için gittiğimiz gün de 1 saat içinde 4 vidanjör dereye atıklarını boşalttı.

Islah bir türlü bitmiyor TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Murat Taşdemir: Yapılan analiz sonuçları gösteriyor ki binlerce metreküp sanayi atıksuyu toplanmıyor ve tüm bu kirlilik Marmara’ya akıtılıyor. Yenibosna Basın Aksı bölgesinin üst ölçekli planında, Çobançeşme ve İkitelli köprülü kavşakları arasındaki Ayamama Deresi’nin ıslah çalışmalarının aciliyeti ortadayken ve planlar Büyükşehir Planlama Müdürlüğü’nden Belediye Meclisi’ne gönderilmişken bir şeyler oluyor ve planların çıkması engelleniyor. Ayamama Deresi çevresindeki arazi rantı ıslah çalışmalarını engelliyor.

Prof. Dr. Beyza Üstün: Bu metaller, çok tehlikeli. Dip çamuruna ya da su canlılarına tutunan kirleticiler tutundukları yapı ile (balık, su canlısı ya da dip çamuru) taşınarak başka ortamlarda da olumsuz etkileri sürer. Örneğin su canlılarında gen yapısının bozulmasına neden olur. Besin zinciriyle insana kadar ulaşan etki yaparlar. Böylece ekosisteme daha uzun süre olumsuz etki yapmaya devam ederler. Numunelere bakıldığında enerji santralı ya da demir-çelik sanayi ya da çöp imha tesisi atığı olma olasılığı yüksek. Yine iki numunenin kaplama sanayiinden geldiği düşünülmektedir (alüminyum - krom kaplama gibi).