Ayasofya; 532-537 seneleri arasında Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından tarihi yarımada da inşa ettirilmiştir. Başlarda patrik katedrali olarak kullanılan yapı, İstanbul’un Fatih Sultan Mehmet tarafından feth edildiği 1453 senesinde camiye dönüştürülmüştür.
Mimari açıdan, kubbeli bazilika tipinde olan Ayasofya, taşıyıcı sistem özellikleri ve kubbe geçişleriyle mimarlık tarihinde önemli bir yer alır. Ayasofya’nın merkezi kubbesi, tarihin o büyüklükteki geniş bir alanı kaplaması, teknik ve estetik özellikleri bakımından mimari bir devrim niteliği taşır.
Binanın devasa kubbesi isyanlar ve depremler sonrasında tahrip olarak hasar görmüş, Bizans döneminde ise bir kez çökmüştür. İstanbul’un Osmanlı Devletine geçmesinin ardından Mimar Sinan tarafından restore edilerek payandalar eklenmiş ve bir daha hiç çökmemiştir.
24 Kasım 1934 senesinde müzeye çevrilen Ayasofya, 10 Temmuz 2020’de tekrar cami olarak kullanılmaya başlanmıştır.