Ayvalık’ın UNESCO sürecine dev katkı

Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde, 2017-2018 yılları arasında Ayvalık Araştırma-Geliştirme Derneği’nin öncülüğünde; Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Restorasyon Anabilim Dalı Başkanlığı ve Ayvalık Belediyesi’nin de yer aldığı proje kapsamında başlatılan çalışmalar meyvelerini vermeye başladı. Bu kapsamda, Yıldız Teknik Üniversitesi bünyesindeki mimari ve restorasyon bölümü öğrencilerinin ilçe genelindeki tarihi taş binaların restorasyon ve rölöve projelerini hazırlamasıyla ilk hedef tamamlandı. Bu aşamada söz konusu binaların yeniden hayat bulabilmesi adına devlet destekli hibe ve kredilerin mülk sahiplerine verilebilmesi adına önemli bir virajın dönüleceği belirtiliyor.
17 Yüksek Lisans öğrencisi ile Ayvalık genelindeki bin 860 taş binalar arasında Ayvalık Ar-Ge Derneği’nin belirlediklerine yönelik rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri hazırlandı.
Ayvalık’ın kendisine has dokusunu kültürel binaların yanı sıra o binada yaşayan mübadillerle birlikte sürdürebilmek adına hayata geçirilen proje ile ilçede yok olmaya yüz tutmuş, bazı bölgelerde metruk, bazı bölgelerde ise tamamen yıkılmış durumda olan Anıtlar Kurulu tarafından tescilli binaların rölöve, restitüsyon ve restorasyon çalışmalarının tamamlanmasıyla ev sahiplerinin de çok ciddi bir ekonomik yükten kurtulacakları vurgulandı.
Ayvalık’ta yapılan çalışmalarla ilgili ilçe merkezindeki Palabahçe mevkiinde bulunan Şeytan’ın Kahvesi’nde düzenlenen toplantıda brifing verildi.
Ayvalık AR-Ge Derneği Başkanı Tuba Aysun ile Başkan Yardımcısı Veysel Avınca’nın öncülüğünde gerçekleşen toplantıda; Yıldız Teknik Üniversitesi Restorasyon Ana Bilim Dalı Mimarlık Bölüm Başkanlığı Öğretim Görevlisi Uzay Yergün, Banu Çelebioğlu, Melis Bilgiç ve Mimar Nurdan Topograf konuşmacı olarak katıldı.
Mübadillerin yaşadığı tarihi yapılara kültürel dokunuş
Ayvalık eski Belediye Başkanı Hasan Bülent Türközen ile Ayvalık Belediye Meclis Üyesi Tülay Çankaya’nın yanı sıra ilçede faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları ve vatandaşların da hazır bulunduğu toplantıda konuşan Ayvalık Ar-Ge Derneği Başkanı Tuba Aysun, restorasyon ve röleve çalışmalarının Yıldız Teknik Üniversitesi Restorasyon Bölümü öğrencileri tarafından belirlendiğini kaydederek, “Bu çalışmalara Ayvalık Belediyesi’nin yanı sıra Ayvalık Kaymakamlığı’nın da özellikle kamu binaları ile ilgili çok ciddi destekleri oldu. Tabi bu çalışmaların belgeleme aşamaları oldukça uzun bir süre alıyor. Bilhassa da eski Vergi Dairesi binasının belgeleme çalışmaları uzun sürmüştü. Bu bina yapısal anlamda gerçekten çok değerli Bizim bu çalışmalarda önemsediğimiz; özellikle mübadil evleri olarak tanımladığımız birinci derecede mülkiyeti değişmemiş evlerin böylesi bir destekten yararlanmasıydı. Çünkü rölöve, restitüsyon ve restorasyon çalışmalarının gerçekleştirilmesi o mübadil ailelere mali anlamda karşılıksız çok ciddi bir destektir. Çalışmalarımızın ikinci aşamasında da komisyon sürecinde bizlere teslim edilen bilgiler çerçevesindeki projelerde bir değerlendirme kurulu oluşturmayı düşünüyoruz. Ben bu çalışmaları yürüten akademisyen dostlarımızla, öğrenci arkadaşlarımıza çok teşekkür ediyorum” dedi.
Proje kapsamında ilk kullanıcı olan ve gelir düzeyi düşük olan ev sahipleri seçildi
Toplantıda konuşan Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Restorasyon Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Dr. Uzay Yergün de, okul olarak Anadolu’nun bir çok bölgesinde restorasyon alanında yaptıkları çalışmalar hakkında bilgiler vererek, “Bu bağlamda 2017-2018 yıllarında, Ayvalık AR-GE Derneği’nin yanı sıra Balıkesir Mimarlar Odası’nın öncülüğünde bu çalışmaları yapmaya başladık. Gerçi ben 2004 yılından bu yan Ayvalık’ta çalışmalar yürütüyordum. Dönemin Belediye Başkanı Hasan Bülent Türközen zamanından ilk daveti almıştık. Pek bilinmiyor bunlar ama o dönemler Cunda Adası’nda 15 binanın restore çalışmalarını gerçekleştirmiştik. Daha sonra üniversiteler üstü olan Türkiye Bilimler Akademisi içinde burada bir proje ürettik. Biz Ayvalık’ta; ilk kullanıcı olan ve gelir düzeyi düşük olanları belirleyerek, bu ailelerin tarihi evleri üzerinde bu çalışmalarımızı yürüttük. Bizim bu çalışmalarımızdaki ilk hedefimiz öğrencilerimizi eğitmeye yöneliktir. Öğrencilerimiz her ne kadar öğrenci diye hitap etsek de hepsi birer mimardır. Bu arkadaşlarımız bugüne kadar 10 adet konut mimarisi, 3 adet ticaret binası ve eski Ayvalık Vergi Dairesi binası üzerinde çalışmalarını tamamlamış durumdadırlar. Eski Vergi Dairesi binasında fonksiyon tanımını yapmamıştık. Bu çalışmayı da gelecek hafta kurula ileteceğiz. Fonksiyon çalışmasını yaptıktan sonra da restorasyon projesini tamamlayıp, bu çalışmayı da yine kurula ileteceğiz. Bunun sonucunda da hızlı bir şekilde uygulamaya geçilecektir” ifadelerini kullandı.
Kamuya ait binaları da mercek altına aldılar
Ayvalık’taki çalışmalar sırasında Ayvalık Kaymakamı Gökhan Görgülüarslan’ın kendilerinden, ilçedeki kamuya ait tarihi ve kültürel binalarda da benzeri çalışmaların yapılmasına ilişkin destek istediğini belirten Dr. Uzay Yergün, “Bunun üzerine harekete geçerek Kaymakam beyin belirttiği binaların belgelerine ve bilgilerine baktık. Bu çerçevede; ilçenin en önemli tarihi yapılarından Gazi Ortaokulu, İlçe Sağlık Müdürlüğü ile hemen yanındaki İlçe Jandarma Komutanlığı’nın lojman olarak kullandığı binalarla, Kızılay binası, çarşı içerisindeki eski Karakol Binası gibi tarihi değerlerin restorasyon ve rölöve çalışmalarını da tamamlamış olduk “dedi.
Vatandaşlara koruma bilincinin kazandırılmasını arzuluyorlar
Amaçlarının; Ayvalık’ın kimliğini ve geçmişi temsil eden, kent dokusunu oluşturan söz konusu tarihi yapıların belgelenmesini sağlamak olduğunu vurgulayan Uzay Yergün, “Biz bu eğitimi öğrencilerimize verirken, bir yandan da sosyal sorumluluk projemizi de hayata geçirmiş oluyoruz. Yani yapmış olduğumu bu tür çalışmalarla halkımıza faydalı olabilmektir. Yaptığımız belgeleme çalışmalarını yarın öbür gün binalarını restore ettirmek istediklerinde kuruldan geçen bu projeleri kısa sürede hayata geçirebilmelerine katkı verebilmektir” diye konuştu.
Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Restorasyon Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Dr. Uzay Yergün, yaptıkları çalışmaları önümüzdeki süreçte bir kitap haline getirerek, yeni yapılacak restorasyonlara da bir hedef gösterebilmeyi planladıklarını ve böylelikle de vatandaşlara koruma bilincinin de kazandırılmasını arzuladıklarını da sözlerine ekledi.