Azoospermi (sperm yokluğu) kısırlık olarak adlandırılabilir mi?
Op. Dr. Murat Çeltik Azoospermi (sperm yokluğu) kısırlık olarak adlandırılabilir mi? Sorusuna cevap verdi
Azoospermi semen örneğinde hiç sperm hücresine rastlanmaması durumuna verilen isimdir.
Kısırlık kelimesi yokluk , olmama durumu olarak tanımlanabilir. Yüzyıllardan beri toplumlarda kısırlık kelimesinden çözümü olmayan çocuk sahibi olamama durumuna anlaşılırdı.
Tıptaki gelişmeler ve ilerlemeler sperm örneği veren hastanın mikroskobik incelemesinde sperm hücresi bulunamaması durumunda testislerden hassas arama teknikleri ile sperm bulunabileceğini göstermiştir.
Sperm tahlili incelemesi sonucu sperm hücresine rastlanmayan hastalara 20 -30 yıl önce hiçbir şekilde çocuk sahibi olamayacağı ifade edilmekteydi. Fakat tüp bebek teknolojisinin gelişmesi ile bu grup hastalarında çocuk sahibi olabilme şansları doğmuştur. Fakat ilk yıllarda testisten gelişigüzel doku alınması , hastanın hormon değerlerine ve genetik sonuçlarına bakılmaması sperm bulunma oranlarının düşük olmasına yol açmıştır. Yıllar içerisinde testisten sperm bulma oranlarını artırmak için çeşitli teknikler kullanılmaya çalışılmıştır. Günümüzde mikroskop altında dokuları 20 büyütme altında inceleyerek geniş tubüllerden örneklemeler yaparak sperm bulma oranları artırılmaya çalışılmaktadır.
Bunun yanında işlem öncesi hastanın hormon değerleri incelenerek optimal testosteron değerleri elde etmek için ilaç uygulamaları yapılmakta ve bu şekilde testisten sperm bulma oranı artırılmaya çalışılmaktadır. Hastalara genetik tetkiklerin yapılması varolan genetik sorunların bir sonraki nesile geçmesine engellemek için gereklidir. Tüp bebek işleminde, testisten doku örneklerinin alınması(Mikro TESE), bu örneklerin laboratuvar ortamında incelenerek sperm hücrelerinin bulunması, spermlerin kadından toplanan yumurtalar içerisine mikroenjeksiyon ile yerleştirilmesi ve döllenmenin sağlanması, sonrasında kadına transferinin gerçekleştirilmesi aşamaları bulunmaktadır. Bütün bu aşamalar ve hazırlıklar çok yoğun çalışma ve tecrübe gerektirmektedir.
Çiftler evlendiklerinde bir çoğu hemen çocuk sahibi olmak istememekte ve korunmaktadırlar. Çocuk sahibi olmak istediklerinde de 3 ay içinde olmayınca doktora başvurmaktadırlar. Normal şartlarda korunmasız ilişkiye rağmen 1 yıl içinde çocuk sahibi olamayan çiftlerin doktora başvurmaları önerilir. Dünyada standart olarak öncelikli olarak erkek hasta üroloji doktoru tarafından değerlendirilir ve semen analizi(sperm sayımı) istenir. Hastalar 3 -4 ay içerisinde hızlı sonuç almak istemekte ve bir çoğu 1 yılı beklememektedir. Hastalar 1 yıl beklemeseler bile hemen ileri tetkiklere başlamadan önce erkekten semen analizi(sperm tahlili) yapılması bir çok gereksiz tetkik ve incelemenin yapılmasını engelleyecektir. Fakat Türkiye’de çoğu zaman tetkik ve değerlendirmesi daha kolay olan erkek hastanın değerlendirmesi sonraya kalmaktadır.
Semen tahlilinde hiç sperm hücresi (spermatozoa) saptanmaması durumuna Azoospermi denir. Semen analizinde doğru değerlendirme yapılabilmesi için 20 gün içerisinde ikinci semen analizinin yapılması önerilir. Cinsel perhiz süresi en az 2 gün en fazla 5 gün olmalıdır. Azoospermi(sperm olmaması) tüm erkek popülasyonunda % 1 oranında görülürken, kısırlık sebebiyle başvuran hastalarda % 15 oranında bulunur. Azoosperminin tedavi veya değerlendirmesinde sebebin ortaya konulması tedavi süreci açısından önemlidir.
Azoospermide, meni kanallarında tıkanıklık, hormonlardaki anormalliğe bağlı üretim bozukluğu ya da testis dokusu yetersizliği sebebiyle sperm hücresinin üretilememesi durumu söz konusudur.
Hormonal bozukluğa bağlı sperm çıkmama tedavi edilebilir mi?
Azospermi sebebi hormonal eksikliğe bağlı ise yerine koyma tedavisi uygulanır. Bu grup hastaların bir kısmını hipogonadotropik hipogonadizm grubu hastalar oluşturur. Bu hastalarda testislerin çalışması için uyarının beyinden yeterince gelmemesi durumu söz konusudur. Beyinden salgılanan hormondaki eksiklik sebebiyle olan bu kısırlık tipinde hastaya verilecek olan hormonal ilaçlar ile sperm hücresinin üretilir hale gelmesi ve çiftlerin tüp bebek işlemi dahi yapmadan çocuk sahibi olabilme şansları olabilmektedir. Bu grup hastalar hormonal tedavi almadan tüp bebek işlemi yaptırıp testisten sperm arama işlemi yapıldığında sperm bulunma ihtimali yoktur. O sebeple sperm hücresi rastlanmayan hastalara mutlaka hormon tetkikleri yapılıp, hormon tedavisi gerekliliği ortaya konulmalıdır.
Hormon takviyesi alan hastalarda sperm üretimi çok yüksek oranda sağlanmaktadır, sperm hücresi dışarı çıkmasa bile Mikro TESE yönteminde çok yüksek oranda sperm hücresi tespit edilip, mikroenjeksiyon yöntemi için kullanılabilmektedir.
SORU VE GÖRÜŞLERİNİZ İÇİN: muratceltik@mynet.com
Facebook: Murat Çeltik
