“Baba” filmi replikli Aliyev incelemesi

ABD Bakü Büyükelçiliği’nden 18 Eylül 2009’da ABD Dışişleri Bakanlığı ve “bilgi için” Ankara Büyükelçiliği dâhil pekçok büyükelçilik ile CIA’ya gönderilen bir değerlendirme yazısında, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ünlü “Baba” roman ve filminden tiplemeler aracılığıyla tahlil edildi.

Bir Bakü elçiliği görevlisi tarafından kaleme alınan değerlendirmenin başlığı, “Başkan İlham Aliyev–Dışarıda Michael (Corleone), İçeride Sonny” oldu.

Değerlendirme ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Tina Kaidenow’a gönderildi. Belgede Aliyev’in dış politikada “pragmatist”, iç politikada “giderek otoriter” olduğu iddia edildi. Belgede, “Bu Michael/Sonny ikili yapısı Bakü’ye yaklaşımımızı karmaşıklaştırıyor ve ABD’nin çıkarları ile değerleri arasında bir tercih olarak stratejik açıdan değerli olan ilişkinin çerçevelenmesini olumsuz etkiliyor” denildi.

-REPLİKLER “GODFATHER”DAN-

İlgili paragraflarının, “The Godfather” filminden “Bu benim ailem Kay. Ben değilim”, “Düşmanlarından nefret etme. Yargılarını etkiler”, “Bu bir iş, kişisel birşey değil”, “Kız kardeşime yine dokundun. Seni öldüreceğim”, “Dostlarını yanında, düşmanlarını daha da yakında tut” gibi repliklerle özetlenidği değerlendirmede şu iddialar ortaya konuldu:

“-Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev dış ve iç politikada tamamıyla ayrı yaklaşımlar uyguluyor. Tipik olarak ilkinde pragmatizm ve Batıyla entegrasyona karşı yardımcı bir eğilimi var, ancak ülkesindeki politikaları, siyasi görüş çeşitliliğine karşı giderek artan otoriter ve düşmanca hale dönüştü. Bu yaklaşım farklılığı, babasının her yerde süren etkisiyle birleşince kimi gözlemcilerin Aliyevler’i Baba (roman ya da filminin) kurgusal ‘Corleoneleri’ ile karşılaştırmasına yol açıyor. Şimdiki başkan dönüşümlü olarak ‘Michael’ ve ‘Sonny’nin bir mixi olarak tanımlanıyor.

-İlham Aliyev, babası tarafından Sovyet sonrası dönemde yöneline, Ermenistan’la korkunç bir savaşla ve Yukarı Karabağ’ın işgaliyle yaralanan, yeni bağımsızlığını kazanmış, kaynak-zengini bir devlet miras aldı. Babasının ölümünden sonra, Azerbaycan’ın petrol ve gaz kaynakları ihraç edilmeye başlanırken, eksik bir rekabet ve tartışma ortamında yapılan seçimlerde başkan olmayı umdu. Yaşı (41) ve başarıları ile ‘playboy’ imajı itibarıyla başkanlığa uygun olup olmadığı kendisini sürekli izleyen yaygın kaygı oldu, Bakü’deki resmi ya da gayrı resmi kasaları dolduran ve ülkenin finansal omurgası hizmeti gören petrol boru hattından günde bir milyon varil petrolün piyasaya sürülmesine nezaret etti.”

İlham Aliyev’in Türkiye’nin Ermenistan’la yakınlaşmasına tepki gösterse bile doğalgaz ve petrol transit nakliyatını kesmediği vurgulanan yazıda, “Doğalgaz transit geçiş görüşmelerinin sert geçeceği kesin, fakat Aliyev, Azerbaycan’ın Türkiye’yle ilişkilerini tamamen kesemeyeceğinin kesin olarak farkında” denildi.

-MEHRİBAN ALİYEVA DA DEĞERLENDİRMEDE-

“Aliyev’in amacı, Mart 2009’da devlet başkanlığı süreleri için sınır kaldıran acele referandumun da gösterdiği gibi hanedanın değişmeyeceği bir politik ortam. Bu yerine geçmeyi isteyen herkesi bastırdı, eşi (Azeri siyasetinde bir rakip olarak düşünülen, bir Aliyev olmayan Paşayev) dâhil" sözleriyle devam eden değerlendirme şu "replik" ile sona erdi:

"Don Corleone, güçlü dostları olan birine ihtiyacım var... Cebinde bozuk para gibi taşıdığın şu politikacıların hepsine ihtiyacım var."(ANKA)