Türkiye, Katar ve Suriye liderleri Lübnan’daki krize çare bulmak üzere Şam’da masaya otururken Lübnan’ın vekil Başbakanı Saad Hariri’nin babası Refik Hariri’nin ölümünden Suriye’yi sorumlu tutan bir ses kaydının basına sızması bomba etkisi yarattı.
Birleşmiş Milletler adına 2005 Hariri suikastini araştıran savcıya konuşan Saad Hariri’nin ses kaydı, Hizbullah’a yakın New TV’de yayınlandı. Hizbullah, BM soruşturması sonrasında örgüt üyelerinin suçlanılacağından şüpheleniyor. Nitekim, Hizbullah’ın çekilmesi üzerine Lübnan’daki Hariri hükümeti geçen hafta çökmüştü. 30 Temmuz 2007 tarihli kayıtta Hariri, ifadeyi alan Lecmi Muhammed Ali’ye İngilizce şöyle konuşuyor: “Ocak’a (2005) doğru babam (Suriye Dışişleri Bakanı Velid) Muallim’e dedi ki, (Suriye Devlet Başkanı) Beşar Esad’a ‘hiçbir zaman Suriye’ye karşı olmadığımı, ama böyle devam edemezsiniz dediğimi söyleyin’ dedi.”
Beşar Esad’ı zorladılar
Oğul Hariri’ye göre Suriye’nin Lübnan’ın içişlerine 30 yıldır müdahale etmesinden duyduğu rahatsızlığı ifade eden babasına Velid Muallim de, “tehlikeli arazide yürüyorsun” diye yanıt verdi. Oğul Hariri’nin şöyle devam ettiği duyuluyor: “Eğer bana bunun (suikastin) neden ve nasıl yapıldığını sorarsanız, sanırım Asaf Şevket ve Mahir (Esad) suikastin hazırlığında önemli rol oynadı... Ve (Suriye Devlet Başkanı) Beşar’ı (Esad) bu kararı almaya zorladı.”
Suriye’nin askeri istihbaratının başında olan Şevket, Esad’ın kayınbiraderi, Mahir Esad ise Beşar Esad’ın erkek kardeşi ve başkanlık muhafız gücünün başı. Saad Hariri’ye göre 14 şubat 2005 tarihli görüşmede de BM Özel Temsilcisi Terje Road Larson, “Terje babama “dikkatli olun, sizi öldürecekler” dedi. Saad Hariri, dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’ın da benzer endişelerini babasına ilettiğini söyledi.
Acil Lübnan masası
Başbakan Erdoğan, Lübnan’daki siyasi krize çare aramak üzere Suriye ve Katar liderleriyle Şam’da üçlü zirve gerçekleştirdi. Toplantıdan Hizbullah’a yakın Suriye ve Hariri’ye yakın S. Arabistan’ın arabuluculuğuna destek
Başbakan Tayyip Erdoğan, Hizbullah’ın kabineden çekilmesiyle başlayan Lübnan’daki hükümet krizinin çözümü için dün Şam’da Katar Emiri Al Tani ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile üçlü bir zirve yaptı. Zirveden, Hizbullah’a yakın Suriye ile Hariri Yönetimi’ne yakın Suudi Arabistan’ın arabuluculuğuna destek çıktı.
İstanbul’da yaptığı açıklamalarda Erdoğan, Ortadoğu’da birden fazla ihtilaf ve istikrarsızlığın mevcut olduğunu belirtti. Erdoğan, “Tüm bu sorunlar incelendiğinde birbiriyle irtibatlı olduğunu görüyoruz. Böyle bir ortamda Lübnan’ın yeni bir belirsizlik ortamına girmesini şüphesiz ki bölgemiz kaldırmaz” diye konuştu.
Uzlaşma önemli
Dışişleri bakanlarının da katıldığı Şam’daki üçlü zirve Devlet Başkanlığı Sarayı’nda yapıldı. Yaklaşık 2.5 saatlik zirvenin ardından üç lider, görüşlerini yemekte sürdürdü. Zirveye ilişkin yapılan yazılı açıklamada, şöyle denildi:
“Görüşmelerde, başta Lübnan’da yaşanan kriz olmak üzere bölgerdeki son gelişmelerle ilgili konular ele alınmıştır. Görüşmelerde üç lider, Lübnanlı taraflar arasındaki uzlaşmanın sağlanması amaçlayan Suriye-S. Arabistan iyi niyet çalışmalarına dayalı olarak sorunun çözüme kavuşturulması ve durumun kötüleşmesinin engellenmesi hususlarının önemini vurgulamışlardır.
Üç lider, Lübnan halkının çıkar ve istikrarını sağlayacak ve Lübnanlılar’a yardımcı olacak siyasi çabalar somutlanıncaya kadar (yeni hükümetin kurulması için) Lübnan parlamentosundaki istişarelerin ertelenmesi kararını memnuniyetle karşıladılar.”
Sarkozy’den 7’li konferans daveti
Erdoğan, Lübnan kriziyle ilgili Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ile bir telefon görüşmesi yapmadıklarını, bir yazılı davet mektubu aldığını belirterek, “Bu mektuba olumlu cevabın verilmesi noktasında talimatımızı verdik. 7 ülkenin davet edildiği görülüyor. Henüz bildirilen bir tarih yok. Öyle zannediyorum ki, bu hafta içinde belirlenerek bize bildirilmesi söz konusudur” diye konuştu.