Bağırsak hazırlığı

Bağırsak hazırlığı hangi durumlarda yapılır?

Bağırsak hazırlığı, bağırsak temizliği yada kolon temizliği, başlıca bağırsakların dışkıdan arındırılması amacı ile gerçekleştirilir.

• Kolonoskopi tetkiki öncesinde
• Bağırsak ameliyatları öncesinde
• Kalın bağırsak röntgeni (lavman opaklı kolon grafisi, bağırsak filmi) öncesinde
• Sanal kolonoskopi öncesinde
• İnce bağırsak röntgeni (enteroklizis) öncesinde

Bağırsak hazırlığı hangi hastalara yapılmaz?

• Bağırsak düğümlenmesi (ileus) durumunda
• Bağırsak delinmesi (perforasyon) varlığında
• Sindirim sisteminin şiddetli kanamalarında
• Sürekli kusması olanlar
• Şuuru bulanık olan hastalar

Bağırsak hazırlığı, bağırsak ameliyatlarındaki komplikasyon oranını azaltır mı?

Zmora ve ark. çalışmalarında, ABD’deki cerrahların % 99’unun bağırsak ameliyatlarından önceki dönemde bağırsak temizliği uyguladıklarını belirlemişlerdir. Buna karşın, van Geldere ve ark. çalışmasında, 250 kalın bağırsak hastaya ameliyatı öncesi dönemde bağırsak temizliği uygulanmamış ve komplikasyon oranlarında bağırsak temizliği uygulanan hastalara göre bir fark görülmemiştir. Bucher ve ark. benzer şekilde, bağırsak temizliğinin bağırsak ameliyatlarına etkisi ile ilgili 20 ayrı çalışmalarını incelemişler ve 642 bağırsak temizliği alan ve 655 bağırsak temizliği almayan hastayı kıyasladıklarında, bağırsak temizliği uygulanan hastalarda komplikasyon oranını daha yüksek olarak belirlenmiştir.

Bağırsak hazırlığı için hangi tür yöntemler kullanılır?

1. Sodyum fosfat: çok yaygın olarak kullanılan bir bağırsak temizliği yöntemidir. Kullanımında etkin bir bağırsak temizliği gerçekleşir. Hastalar ilacın tadından, kramp şeklinde karın ağrıları, bulantı, kusma, baş dönmesi gibi yan etkilere neden olabilmektedir.

2. Müshil ilaçları: en yaygın olarak kullanılan yöntemdir. Keighley ve ark. çalışmasına göre, tatminkar bağırsak temizliği yaratma oranı % 70 civarındadır.

3. Elementer diyet: posadan fakir ve az lifli diyet ile beslenme, Keighley ve ark. çalışmasına göre, % 17 oranında tatminkar bir bağırsak temizliğine olanak sağlamaktadır.

4. Bağırsak yıkama (irrigasyon işlemi): burundan mideye giden bir sonda takılarak serum verilir ve tüm bağırsak bu sayede yıkanır. Bu yöntem, ilk olarak Hewitt ve Crapp tarafından tanımlanmış, süratli ve hastanede yatan hastalarda tercih edilen bir tekniktir. Hastalar işlemin başlangıcından 40-60 dakika sonra ilk dışkılamalarını yaparlar ve ortalama 4 saat içinde 10-14 Lt arasında verilerek bağırsak temizliği tamamlanır.

5. Polietilen glikol: İlk olarak Davis tarafından tanımlanan polietilen glikol veya PEG solüsyonu, dört saat içinde, ortalama olarak 4 Lt olarak içilir. Tuzlu olması nedeni ile içimi biraz güç olabilir, bu nedenle elma suyu, soğuk çay, limonata vb. sıvılarla birlikte alınabilir. Beck ve ark. PEG ile % 90 civarında tatminkar bağırsak temizliği sağlandığını bildirmişlerdir.

6. Mannitol: hipertonik bir sıvı olup, en az 4 Lt olarak verilir. Tatminkar bağırsak temizliği yaratma oranı % 80 civarındadır. Haress ve ark. çalışmasında, mannitol ile gerçekleştirilen bağırsak hazırlığı sonrasında yara enfeksiyonu oranı % 41 ve serum fizyolojik ile yapılan bağırsak hazırlığında % 16 olarak belirlemişlerdir. İki ayrı çalışmada Keighley ve Taylor mannitol ile yapılan bağırsak temizliği sonrasında, kolonoskopide belirlenen bağırsak poliplerinin koter ile yakılarak alınması (endoskopik polipektomi işlemi) sırasında, bağırsak gazlarının patlamaya neden olma olasılığının ortaya çıktığını belirtmişlerdir. Bu iki yan etkisi nedeni ile, mannitol, bağırsak hazırlığında ilk dönemlerdeki gibi tercih edilme özelliğini yitirmiştir.

Ameliyat hazırlığı için yapılan bağırsak hazırlığı sırasında antibiyotik etkili midir?

Clarke ve ark. çalışmasında kalın bağırsak ameliyatı öncesinde antibiyotik verilmediğinde enfeksiyon oranının % 35 ve ameliyat öncesindeki dönemde neomisin ve streptomisin adlı antibiyotiklerin verildiğinde ise bu oranın % 10 civarına düştüğünü belirlemişlerdir. Keighley ve ark. 1979 yılındaki çalışmalarında, kalın bağırsak ameliyatları öncesinde tablet şeklinde antibiyotikler ile % 36 ve damardan iğne ile verilen antibiyotikler ile % 6 oranında enfeksiyon belirlenmiştir.

Soru ve görüşleriniz için: drkorhantaviloglu@mynet.com