Baharat bitkileri haşereleri kaçırıyor

TOKAT (İHA) - Uzmanlar, bazı bitki türlerinden elde edilen uçucu yağ, alkaloit gibi sekonder bileşiklerin ilaç, kozmetik ve gıda sanayiilerindeki direk ekonomik faydalarının yanında, tarımsal üretimde de önemli katkıları olduğunu bildirdi.

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi (GOPÜ) Ziraat Fakültesi Öğretim Görevlisi Dr. İsa Telci, çevreye uyum, diğer bitkilerle rekabet edebilme, hastalık ve zararlılara karşı biyolojik bir koruma gibi avantajlar sağlayan bu bileşiklerin, bitkisel üretimde de ekonomik olarak kullanılması konusundaki çalışmaların son yıllarda hız kazandığını belirtti.

Dr. Telci, "Doğal ürünlerin önem kazandığı günümüzde sekonder bileşiklerin bilinen (ilaç ve tatlandırıcı vb.) kullanımlarına ilaveten, repellent, allelopatik, anti fungal vb. etkilerinden dolayı bitkisel hastalık ve zararlılara karşı da kullanılmaktadır. Hatta bir çok bitkisel orijinli insektisit mevcuttur. Çevresel sorunların ortaya çıktığı günümüzde biyolojik bileşiklerin kolay parçalanması ve çevreyi daha az kirletmesi nedeniyle, bu bileşiklerin fizyolojik etkileri ve tarımda kullanılabilirliği konusunda çalışmalar yoğun bir şekilde devam etmektedir. Bu çalışmalar kısa ve uzun vadede iki amaca yöneliktir. Birincisinde; sekonder bileşik içeren bitkilerin, diğer kültür bitkileriyle ekim nöbetine girmesi veya beraber ekilmesiyle kendi savunma mekanizmalarını, yakınındaki komşu bitkilere de taşıması ve onları hastalık ve özellikle zararlılara karşı koruyabilme potansiyelleri incelenmektedir. Örneğin; patates parsellerinin etrafına ekilen bazı baharat bitkilerinin patates böceğini önemli bir şekilde azalttığı gözlenmiştir. Bu bize özellikle önemli zararlıları bulunan, diğer kültür bitkilerinin baharat bitkileriyle karışık ekilmesi durumunda, zararlılara karşı önemli bir kaçırıcı etkilerinin olabileceği ihtimalini artırmıştır" dedi.

"YABANCI OT TARİHE KARIŞIYOR" Dr. Telci, bazı baharat bitkilerinin çiftçilerin sürekli savaş halinde bulunduğu yabancı otları engellediğini de kaydederek, "Çalışmalarımızdaki diğer bir amaç ise; sekonder bileşiklerin izole edilerek, laboratuvar şartlarında insektisit, herbisit, fungusit özelliklerinin belirlenmesidir. Yaptığımız bir çalışmada nane, kekik, adaçayı vb. bitkilerden izole edilen eterik yağların yabancı ot tohumlarının çimlenmesini ve fide gelişimini engellediği belirlenmiştir. Çalışmaların daha da ileriki aşamalarında, bitkilerdeki hangi bileşenin, hangi hastalık ve zararlılar üzerinde etkili olduğunun belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışmalardan uzun vadede pratiğe yönelik önemli faydaların edileceği umulmaktadır" diye konuştu.