Bakan Şener'den "ekonomi" değerlendirmesi
ANKARA (İHA) - Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, 2006 yılı bütçe açığı miktarının yıl sonu gerçekleşme tahmininin 3-4 milyar YTL olduğunu belirterek, bunun da yüzde 3 olan Maastricht Kriteri'nin altında olduğunu kaydetti.
Bakan Şener, Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası'nın (İNTES) geleneksel toplantısında ekonomideki son gelişmeler ve inşaat sektörü ile ilgili gelişmeler hakkında açıklamalarda bulundu. Şener, kişi başı milli gelirin 2007'de 5 bin 472 dolar olacağını, satın alma paritesine göre ise kişi başı milli gelirin 2006'da 8 bin 944 dolar, 2007'de ise 9 bin 511 dolar olacağını kaydetti. Dış şoklar karşısında Türkiye ekonomisinde en önemli kırılganlığın yüksek cari işlemler açığından kaynaklandığının ileri sürüldüğünü ifade eden Bakan Şener, "Sanayi üretiminin ithalata bağımlılığı göz önüne alındığında, yapısal bir sorun olarak karşımıza çıkan cari açığın 3 temel nedeni vardır. Birincisi özel kesim yatırımlarındaki hızlı artış, ikincisi uluslararası enerji fiyatları ve üçüncüsü de reel kurun değerlenmesiyle artan ithalat talebidir" dedi.
Son 4 yılda büyümenin temel kaynaklarının özel kesimin tüketim ve yatırım harcamaları olduğunu belirten Şener, ancak bu süreçte özel kesimde tasarruf-yatırım açığı oluştuğunu ve bunun da cari açığın en önemli kaynağı haline geldiğini vurguladı. Şener şunları kaydetti:
"Uluslararası enerji fiyatlarındaki artış, cari açığı olumsuz yönde etkilemiştir. Merkez Bankası'na göre 2005 yılında yüzde 6.4 olarak gerçekleşen cari açığın Gayri Safi Milli Hasıla'ya (GSMH) oranında enerji ve ham petrol fiyatlarındaki artışın katkısı 1.4 puan olmaktadır. Yine Merkez Bankası hesaplarına göre, 2005 yılında 23.2 milyar dolar olarak gerçekleşen cari açıkta enerji fiyat artışından kaynaklanan ek maliyet yaklaşık olarak 8 milyar dolardır. 2006 Ocak-Ağustos döneminde cari açık bir önceki yılın aynı dönemine göre 6.361 milyon dolar artarak 22.422 milyon dolara ulaşmıştır. Söz konusu dönemde petrol ithalatının getirdiği ek yük 5.730 milyon dolara ulaşmıştır. Bu dönemde yüksek cari açığa karşın 36.430 milyon dolar sermaye girişi gerçekleşmiştir. Doğrudan yabancı yatırımlar 12.129 milyon dolar tutar ile cari açığın yüzde 54.1'ini finanse eder duruma gelmişlerdir. Doğrudan yabancı yatırımlar ve uzun vadeli sermaye girişinin, sermaye hareketleri içindeki payı yüzde 88.2'ye ulaşmıştır. Özel kesimin uzun vadeli kredi kullanımı 13.1 milyar dolar olarak kaydedilmiştir."
"KAMU ALTYAPI YATIRIMLARINDA ÖZEL SEKTÖR KATILIMINI ARTIRICI MODELLER GELİŞTİRİLECEK"
Bakan Şener, ham petrol fiyatında 10 dolarlık düşüşlerin enerji ithalat faturasına yaklaşık 4.2 milyar dolar azalma getireceği ve yıllık bazda cari işlemler açığının yaklaşık 3-3.5 milyar dolar azalacağının tahmin edildiğine dikkat çekti. 2006 yılı sonunda Türkiye'ye yabancı sermaye girişinin 17-20 milyar dolar civarında olacağının tahmin edildiğini belirten Şener, 2006 yılı sonunda bütçe açığının GSMH'ye oranının yüzde 1'in de altına inerek son 25 yılın en düşük seviyesine gerileyeceğinin tahmin edildiğini vurguladı ve 2006 yılı Eylül sonu itibariyle faiz dışı fazlada yıl sonu hedefinin yüzde 112.3'üne ulaşılmış durumda olduğunu kaydetti. Şener, şöyle devam etti:
"2002 yılında yüzde 12.6 olan kamu kesimi borçlanma gereğinin GSMH'ye oranı, 2005 yılında yüzde 0.87'ye gerilemiştir. Kamu kesiminde faiz dışı fazlanın GSMH'ye oranı 2003'te yüzde 6.4, 2004'te yüzde 7.1, 2005'te 6.2 olmuştur. 2006 yılında ise faiz dışı fazla hedefinin GSMH'ye oranının yüzde 7.2 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Kamu net borç stokunun GSMH'ye oranı 2001 yılında yüzde 90.5 iken, 2005 yılında yüzde 55.3'e gerilemiştir. 2006'nın ilk yarısı sonunda bu oran yaklaşık yüzde 50.1 olarak hesaplanmıştır. Yine bu gösterge de Maastricht Kriterinin (yüzde 60) önemli miktarda altında kalındığı gözlenmektedir."
İnşaat sektöründeki canlanmanın, bu sektöre girdi veren ve 200 kalemden fazla malı kapsayan imalat sanayi sektörünün canlanmasına da olanak sağladığını belirten Şener, ipotekli konut finansmanı sisteminin (Mortgage) uygulamaya geçmesinin Türkiye açısından önemli olduğunu söyledi. Şener, "Mortgage yasa tasarısı kısa zamanda yasalaştırılacaktır" dedi. İnşaat yatırımlarının genel olarak Türkiye'de gerçekleştirilen toplam yatırım tutarının yüzde 60'ını oluşturduğunu ancak, son dönemde gerileyen inşaat yatırımlarının toplam yatırımlar içindeki payının yüzde 50'lere kadar düştüğüne dikkat çeken Şener, toplam inşaat yatırımları içinde kamu sektörünün payının ise son yıllar itibariyle yaklaşık yüzde 30-40'lar düzeyinde olduğunu dile getirdi. Kamu yatırımlarında temel amacın, mevcut sınırlı kaynakların da dikkate alınarak, toplumun ihtiyaç duyduğu acil ve öncelikli hizmetlerin bir an önce sağlanması olduğunu kaydeden Şener, "Bu çerçevede, eğitim, sağlık, teknolojik araştırma, ulaştırma, içme suyu ve e-devlet yatırımlarına öncelik verilecektir. Kamu yatırımları, bölgesel kalkınma ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasında etkili bir araç olarak kullanılacaktır. AB'ye üyelik yönünde ortaya konulan politika ve önceliklerin hayata geçirilmesi için sürdürülen çalışmaların gerektirdiği yatırımlar hızlandırılacaktır. Kamu altyapı yatırımlarında özel sektör katılımını artırıcı modeller geliştirilecektir" dedi.
Daha sonra soruları cevaplandıran Bakan Şener, bütçe açıklarına ilişkin bir soru üzerine, son yıllarda bütçe açıklarının çok büyük olmadığını belirtti. "200e ulaşmıştır.
Özel k6 yılı bütçe açığı miktarı yıl sonu gerçekleşme tahmini itibariyle 3-4 milyar YTL'dir" diyen Bakan Şener, bunun da yüzde 3 olan Maastricht Kriteri'nin altında olduğunu kaydetti. Kamu kesimi borçlanma gereğinin de açık değil fazla çıkacağını ifade eden Şener, "Kamu dengesi konusunda çok umutsuz olduğumuz söylenemez" diye konuştu.
İNTES Başkanı Şükrü Koçoğlu ise, konuşmasında, yazar Orhan Pamuk'un Nobel Ödülü almasına tepki göstererek, "Nobel'i bir besleme alıyor, herkes alkışlıyor" dedi.
