Bakan Yazıcı’nın İzmir Temasları

Ege Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk (ELİDAŞ)'ın açılış töreninde konuşan Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, lisanslı depoculuk sistemindeki en önemli hedeflerinden birinin ürün ihtisas borsasının kurulması olduğunu açıkladı. Yazıcı, Ürün İhtisas Borsası'nın hem ülke genelinde hem de uluslararası düzeyde faaliyet göstereceğini söyledi.

İzmir Ticaret Borsası öncülüğünde 19 ortak tarafından kurulan Ege Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk (ELİDAŞ) ve İzmir Ticaret Borsası Elektronik Platformu (İZBEP), Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, İzmir Vali Yardımcısı Ardahan Totuk, İzmir Ticaret Borsası Başkanı Işınsu Kestelli ve ELİDAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Barış Kocagöz ve çok sayıda davetlinin katılımıyla gerçekleşti.

Törende konuşan Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, kısa sürede pek çok yeni lisanslı depolama işletmesinin faaliyete başlayacağını söyledi. Lisanslı depoculuk sistemindeki önemli hedefin ürün ihtisas borsasının kurulması olduğunu açıklayan Yazıcı, Aralık ayında yürürlüğe giren yeni Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Ürün İhtisas Borsası’nın Bakanlar Kurulu kararı ile kurulması esasının benimsendiğini söyledi. Bakan Yazıcı; lisanslı depoculuk sistemindeki önemli hedeflerinden birinin ürün ihtisas borsası kurulması olduğunu belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: "Ürün ihtisas borsası, hem ülke genelinde hem de uluslararası düzeyde faaliyet gösterecektir. Böylece Türkiye, bölgemizdeki tarım ürünleri ticaretinin merkezi haline gelecektir. Ürün ihtisas borsasının kurulmasının tarım ürünleri ticaretimizin geliştirilmesi ve dünya ile rekabet edilebilir düzeye çıkarılması için çok önemlidir. Ürün ihtisas borsasının kurulması konusunda önemli bir mesafe kat etmiş durumdayız. Aralık ayında yürürlüğe giren yeni Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Ürün İhtisas Borsası’nın Bakanlar Kurulu kararı ile kurulması esası benimsenmiştir. İnşallah çok kısa bir sürede Bakanlar Kurulumuzun kararı ile bu borsanın kuruluşunu gerçekleştireceğiz. Kısa süre içinde pek çok yeni lisanslı depo işletmesinin faaliyete başladığını ve sistemimizin hızla yaygınlaştığını inşallah hep birlikte göreceğiz”

Yazıcı, Türkiye’nin geniş verimli toprakları son derece elverişli iklim özellikleriyle çok büyük tarım potansiyeline sahip olduğunu belirtti. TÜİK’in 2011 ve 2012 rakamlarına göre bitkisel üretimin yıllık 135 milyon ton civarında olduğunu aktaran Yazıcı, ürünlerin ticaretinde üreticiler, sanayiciler ve tacirler açısından depolama imkanlarının yeterli olmaması, mevcut depoların kalitesiz ve alt yapıların yetersiz olmasından doğan sıkıntıların yaşandığını söyledi. Bakan Yazıcı; bu tür sorunların aşılması için iki ayaklı bir sistemle çözüm getirdiklerini belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: "Bunlardan birincisi, ürünlerin modern altyapıya sahip ortamlarda muhafaza edilebileceği profesyonel depolama sistemleridir. İkincisi bu depolarda saklanan ürünlerin alım satımının ürün senetleri ile ihtisaslaşmış borsalarda yapılmasıdır. Bu sistemin bir bütün olarak tam anlamı ile işlemesi ile üreticimiz sanayicimiz, tüccarımız ve devletimiz açısından çok önemli fayda elde edilmiş olacaktır.”

PAMUĞUN ÜRETİMİ KADAR TİCARETİ DE ÖNEMLİ

Türkiye’nin en önemli stratejik tarım ürünlerinden birinin pamuk olduğunu ve ürünlerin pazarlanmasında öteden beri sorun yaşadığını açıklayan Bakan Yazıcı, yıllık ortalama pamuk üretiminin 5 milyon ton olduğunu söyledi. Pamuğun en az üretimi kadar önemli bir diğer hususun ticareti olduğunu belirten Yazıcı, sözlerini şöyle sürdürdü: "Pamuk başta olmak üzere bütün tarımsal ürünlerdeki avantajının üretimden sonraki aşamada ticaret aşamasında da kullanılması gerekmektedir. Bunun için dönüşüme ihtiyaç vardır. Tarımsal ürün ticaretinde geleneksel yöntemler artık yeterli değil. Üretici malını üretir, mal fiziki olarak tüccarın deposuna taşınır, üretici malını alır teker teker gezdirir. Sonra da en iyi bulduğu fiyata satmaya çalışır. Bu süreç zor ve zahmetli hepsinden öte maliyetlidir. Biz bu satış sistemini değiştirmeyi, alıcıyla satıcıyı maksimum faydada buluşturmayı hedefliyoruz.”

ZİRVEYE OYNAMAK İSTİYORUZ

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da söz konusu yatırımla kalitenin artacağına işaret etti. Hisarcıkloğlu, geçmişte tarımın karın tokluğu için yapıldığı anlayışının artık yerini kazanç sağlamak adına yapılabilirliği olduğunu söyledi.

Tarımın en önemli zenginleşme kaynakları arasında olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, sözlerine şöyle devam etti: “Tarım eskiden karın doyurmak için yapılırdı. Artık tarım dünyada olduğu gibi bizde de kazanç kapısıdır. En önemli zenginleşme kaynakları arasındadır. Emtia fiyatlarına baktığımızda tarımın nasıl bir kazanç olduğunu anlayabiliriz. Petrol geçen yıl tam bir yılda yüzde 2 değer kaybederken buğday yüzde 17, soya yüzde 24 değer kazandı. Tarım ürünleri artık en kıymetli emtia haline geldi. Dünya nüfusu artık bir Türkiye kadar artmaktadır. Orta sınıf hızla gelişmektedir. 15 yılda Asya ülkelerinde orta sınıfa mensup insan sayısı 1,5 milyar artmıştır. Üretici olmaktan çıkıp tüketici olmuştur. Artık bu insanlar daha iyi beslenip daha iyi tüketmek istemektedir. Türkiye bu açıdan çok şanslı. Dünyanın en büyük 12, ekilebilir arazisine sahibiz. Tüm tarımsal ürünleri ekebiliyoruz. Avrupa’nın birinci Dünyanın 7. büyük ülkesi haline geldik. Ama eğer biz bu işi para kazanmak için yapmak istiyorsak ticaretini de yapabilir olmalıyız. Bakın Almanya fındık üretmeyen bir ülke olmasına rağmen dünyada fındık fiyatlarını belirleyen Hamburg’dur. Bu işin ticaretini onlar yapıyor. O nedenle bu kadar üretim avantajımıza rağmen ticaret sistemini doğru kullanamazsak maalesef işin kazancı başkasına kalmaktadır. Zamanında harekete geçenler bu işten kazançlı çıkacaktır. Zirveye oynamak istiyoruz.”

TARIMA KADIN ELİ DEĞDİ

2011 yılında ilk lisanslı depoculuğu hayata geçirdiklerini aktaran Hisarcıklıoğlu, sistemi her yıl daha ileriye taşımanın adımlarını attıklarını belirtti. Hisarcıklıoğlu ayrıca, tarımın erkek mesleği olduğu tezinin İTB Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli ile çürütüldüğünü açıklayarak;” Ben buna Işınsu Hanım farkı diyorum. Tarıma da kadın eli değmiş oldu. Bu işin nasıl iyi yapılabileceğini göstermiş oldu. ‘Odalar ve borsalar ne iş yapar?’ diye soranlara en güzel cevap bu yatırım. Dünyanın en iyi sitemini kuruyor. Çiftçiye tüccara sanayiciye kazandırıyor. Dolayısı ile ülkemize kazandırıyor“ dedi.

ELİDAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Barış Kocaagöz ise amaçlarının sistemi Türk tarımına ekenomisine kazandırmak olduğunu belirterek sistemin Türk tarımının kaderini değiştirecek nitelikte olduğunu söyledi. Kocagöz, “Bu sistem sayesinde kendi ürünlerini teminat vererek bankalardan uçuş finansman sağlama imkanı yarattığı gibi kendi ürünlerini 12 ay süresince istediği zaman şeffaf piyasalarda satma satma imkanı sağlayacak” dedi. İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli de Türkiye’nin tasarruf açığı yüksek olan bir ülke olduğunu belirterek; “Eğer 2023 yılında Türk tarımı için belirlediğimiz 150 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşmak istiyorsak,bu tür girişiklerin sayısını, niteliğini ve katılımcı kalitesini yükseltmek zorundayız” diye konuştu.

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK?

ELİDAŞ ve İZBEP bir tarım ürününün ilk kez elektronik ortamda spot olarak satışının gerçekleştirileceği entregre bir sistem olacak. Bu sistem sayesinde pamuğun kendisi yer değiştirmeden mülkiyeti ulusal düzeyde isteyen yatırımcı tarafından alınıp satılabilir olacak.

ELİDAŞ’a depolanmak üzere getirilen pamukların kalite kriterleri belirlenecek, fiziki olarak depoya alınan pamuk elektronik sistemde kaydedilerek ürün sahibinin herhangi bir bankada bulunan yatırım hesabı altında otomatik olarak görünecek. Elektronik ürün senedi (ELÜS) sahibi bu aşamadan sonra isterse pamuğunu İZBEP’e de satabilecek. İsterse de bankaya teminat olarak sunarak kredi kullanabilecek. Pamuğu temsil eden ELÜS’ler internet ortamında işlem görebilecek. Alıcı ve satıcılar aracılar vasıtasıyla işlem emirlerini verebilecek. İZBEP’de işlemler elektronik ortamda girilen emirlerin eşleştirilmesi yöntemi ile yapılacak. Emirler fiyat ve zaman önceliğine göre eşlenecek.

Konuşmaların ardından Bakan Yazıcı ve protokol üyeleri birlikte ilk ekeltronik ortamda ürün senedi uygulamasını gerçekleştirdi.