Bakan Zeybekci: Rusya Ile Geçici Bir Durum Yaşıyoruz

Emre BAYLAN/ANTALYA, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu SERBEST TİCARET DÖNEMİ
İki bakan forum öncesi gazetecilerin sorularını yanıtladı. Zeybekci, Türkiye ve Rusya ilgili bakanlıklarıyla iki ülke arasındaki problemleri sıfır noktasına getirinceye kadar toplantılara devam kararı aldıklarını belirterek Antalya formunun da bu çerçevede gerçekleştiğini söyledi. İki ülke arasında ticaretinin ve yatırımların önündeki engeller sıfırlanıncaya kadar bu toplantılara devam edeceklerinin altını çizen Zeybekci, "Tabi Rusya Devlet Başkanı Putin'in Ankara ziyaretinde koymuş olduğu 100 milyar dolarlık ortak ticaret hacmine ulaşma hedefi doğrultusunda yatırımların ve hizmet ticaretinin serbestleştirilmesi doğrultusunda çalışmalar devam ediyor" diye konuştu.
Bakan Zeybekci, forumda aynı zamanda iki ülke arasında serbest ticaretin başlangıcı olarak değerlendirilebilecek hizmetlerde ve yatırımlarda serbest ticaretin başlatılması noktasında bir mutabakatın açıklanacağını söyledi.
'RUS TURİST TÜRKİYE'DEN VAZGEÇMEZ'
Zeybekci, Antalya başta olmak üzere Rusya'dan gelen turist sayısında yaşanan düşüşe ilişkin bir soru üzerine rublenin son dönemde dolar karşısında değer kazandığını, bunu da memnuniyetle karşıladığını belirterek, “Bu Türkiye açısından turizm anlamında iyi haber demek" dedi.
Türkiye'nin Rusya pazarında yaşanan krizi atlatması için gerek tanıtım gerekse Rusya'dan Antalya'ya gelecek olan her uçak başına 6 bin dolarlık destek verdiğine dikkat çeken Bakan Zeybekci, "Bunların etkili olacağına inanıyorum. 2015 yılında Rusya'dan gelen turist anlamında düşüş yaşanmayacağını tahmin ediyoruz. Ruslar eğer tatil anlamında rahatsızlık duyacaklarsa gitmekten vazgeçecekleri ülke Türkiye değil başka ülkedir" diye konuştu.
RUBLE DEĞER KAZANIYOR
Rusya Federasyonu Ekonomik Kalkınma Bakanı Aleksey Ulyukayev de rublenin dolar karşısında değer kazandığına dikkat çekti ve “Dolayısıyla Rus turist sayısında bir azalma olacağını düşünmüyorum. Geçen sene Türkiye'ye 4.5 milyon Rus turist geldi. Tekrar tur operatörleri, seyahat acenteleri çalışmalarını devam ettiriyor. Dolayısıyla bu anlamda her hangi bir korkumuz yok" dedi.
'SORUNLAR HEMEN AŞILMIYOR'
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci forumda yaptığı konuşmada, Rusya Devlet Başkanı Putin'in 1 Aralık 2014 tarihli Türkiye ziyaretinde iki ülke arasında ticaretin önündeki engellerin kaldırılması ve bunun için çözüm aranması konusunda ortak bildirinin imzalandığını belirterek, bu doğrultuda 17 Şubat'ta konuyla ilgili iş dünyasının görüşlerinin alındığını aktardı.
Zeybekci, "Uzun süredir devam sorunlar ve güçlükler hemen aşılamıyor. Bunların aşılması için de belirli bir zaman geçmesi gerekiyor" diye konuştu.
Kalıcı çözüm için iki ülke arasında hizmet ticareti ve yatırım anlaşmasının en kısa sürede gerçekleştireceklerini kaydeden Bakan Zeybekci, "Mutlulukla ifade etmek isterim ki, heyetlerimiz, uzun zamandır yürüttükleri çalışmalarının ardından dün müzakere çerçeve belgesi üzerinde mutabık kaldılar" dedi.
RAKAMLARLA TÜRKİYE VE RUSYA EKONOMİSİ
Dünya Ticaret Örgütü'nün açıkladığı 2014 verilerine göre Türkiye'nin dünyanın hizmet ihracatından aldığı payın yüzde 1.4, hizmet ithalatın ise binde 6 olduğunu belirten Zeybekci, şunları söyledi:
"2014 yılında yüzde 8 artışla hizmet ihracatımızda 50 milyar doları aştık. Hizmet ithalatımızda geçen yıl 25 milyar dolara ulaştı. Türkiye hizmet ticaretinde net yüzde 50 fazla veren ülke. Dünyada da bu alanda 16'ncı sıradayız. Rusya Federasyonu ise 66 milyar dolarla bizden daha yüksek bir hizmet ihracatıyla dünyada 11'inci sırada. Dolayısıyla bizim imzalayacak olduğumuz, hizmet ticaretiyle ilgili mutabakat, final sonucu tabii ki serbest ticaret anlaşması olacak, ne kadar önemli olduğunu iki ülkenin bir araya gelmesiyle ne kadar büyük rakamlara baliğ olacağını dikkatlerinize sunuyorum."
Türkiye'nin milli gelirinin yüzde 57'sini hizmet sektörünün oluşturduğunu kaydeden Zeybekci, Rusya için bu rakamın yüzde 53 olduğunu söyledi. İmzalanacak bu anlaşmayla iki ülke arasında karşılıklı bir serbestlik sağlanacağını belirten Zeybekci, "İki ülke için katma değer, istihdam ve ticaret hacminde artış sağlanacak. Ayrıca 1997 tarihinde imzalanan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması ile benimsenen ilkelere dayanarak, yatırımcılara sağlanan hakları da genişletmiş olacağız" diye konuştu.
Rusya ile Türkiye arasında ticaret hacminin 2013 yılında önceki yıla göre yüzde 3.8 düşerek 32 milyar dolar olduğunu 2014 yılında düşünün yüzde 2.4 oranında gerçekleştiğini aktaran Zeybekci, "Düşen ticaretimiz 31.2 milyar dolara ulaştı. Rusya'dan ithalatımız 2014 yılında yüzde 1 artarak, 25.3 milyar dolara ulaştı" dedi.
MEVCUT DURUM GELECEK PROJEKSİYONU SUNMUYOR
Bu dönemde Türkiye'nin Rusya'ya ihracatının da yüzde 35 düştüğünü aktaran Zeybekci, iki ülke arasında ticaret hacmine ilişkin şu rakamları paylaştı:
"İthalatımız ise yüzde 11'e yakın düşerek, ticaret hacmimizde ortalama yüzde 22 düşüş gerçekleşmiş oldu. Bu durumun geçici bir durum olduğunun altını çiziyorum. Gerek Rusya'nın gerekse Türkiye'nin bundan sonraki hedeflerine baktığımızda ticaret hacminde büyük artışlar yaşamamız gerekiyor. Ama bu dönemde gerek enerji fiyatlarındaki aşağı gidiş, gerekse Rusya'nın yaşamış olduğu bazı sıkıntılar sebebiyle böyle geçici bir durum yaşıyoruz. Bu durum asla bizim gelecekle ilgili bir öngörü veya gelecekle ilgili sağlıklı bir projeksiyonu asla temsil etmiyor. İki ülkenin potansiyeli, iki ülkenin liderlerinin ortaya koymuş olduğu 100 milyar dolarlık ihracat hacmi, ayrıca bugün burada mutabık kaldığımız hizmetlerde ve yatırımlardaki serbest ticaret anlaşmasının çok yakın sürede imzalanacak olması, ardından da onunla ilgili yakın zamanda iyi haberlerimizi kamuoyu ile paylaşacağız."
150 MİLYON DOLAR ENERJİ YATIRIM
Türk yatırımcıların bugün Rusya'daki yatırımlarının 10 milyar doları aştığını belirten Zeybekci, Rusya'nın Türkiye'deki yatırımların 5 milyar dolar seviyesinde olduğunu söyledi. İki ülke arasındaki şu anda en önemli projelerden birinin Akkuyu Nükleer Enerji Santrali olduğunu belirten Zeybekci, "Türkiye 2002'den bu güne kadar enerji üretim ve tüketimini iki kart arttırdı. Türkiye önümüzdeki 10 yıllık süreçte enerji üretim ve tüketimini tekrar 2 kat arttıracaktır. Türkiye'nin gelecek 10 yılda sadece enerji alanında yapmak zorunda olduğu yatırım, yapacağı yatırım 150 milyar dolardır. Biz bunu da Rus sermayesiyle, Rus teknolojisiyle ve Rus dostlarımızla birlikte yapabileceğimize inanıyoruz" diye konuştu.
Bakan Zeybekci, Akkuyu Nükleer Enerji Santrali dışında Yandex Türkiye, Lukoil yatırımları Türkiye'de önemsediklerini söyledi.
MİLLİ PARANIN KULLANILMASI
İki ülke arasında ticarette milli paraların kullanılması konusunda da bir mutabakata varıldığını belirterek açıklamalarını sürdüren Zeybekci, bu konudaki öneriyi şöyle aktardı:
"Türkiye'nin Rusya'ya yaptığı ihracatın karşılığının Türk lirası olarak ödenmesi veyahut da Rusya'da yatırım yapan, müteahhitlik hizmetleri yapan Türk sanayicilerinin, müteahhitlerin bedelleri ödenirken bunun Türk lirası olarak ödenmesine ilişkin formüllerde sonuna kadar var olduğumuzu ifade etmek isterim. Aramızla mutabakat böyle oldu ama inşallah, teknik olarak da mutabakatı yakın sürede gerçekleştireceğimize inanıyoruz. Böyle olunca, geliştirmemiz gereken tek bir şey var, iki ülke para birimleri arasında dalgalanmalardan ticaret ve yatırım yapanların korunmasını sağlamak. Bu da çok kolay bir matematiksel formülle gerçekleştirilebilir, üretilebilir."
'İKİ GLOBAL GÜÇ OARAK ÇIKACAĞIZ'
Dünya ekonomisinin çok kırılgan bir dönemden geçtiğini fakat bu süreçten Türkiye ve Rusya'nın güçlenerek çıkacağını belirten Zeybekci, "Dünyanın ekonomik haritaların yeniden çizildiği dönemde ilki ülke komşuluğunun, aynı coğrafyanın, aynı denizlerin, aynı havanın, aynı yeraltı ve yerüstü kaynaklarını paylaşıldığı, aynı kültürlerin paylaşıldığı bu coğrafyada da eminim ki yeni oluşan dünya ekonomisi haritalarının içinde iki global güç olarak çıkacaklardır" diye konuştu.
'TİCARETİN DÜŞÜŞÜ DÖNEMSEL'
Rusya Federasyonu Ekonomik Kalkınma Bakanı Ulyukayev, iki ülke arasında 100 milyar dolar seviyesine yükseltilmesi planlanan ticaret hacminin düşmesinin çeşitli nedenleri olduğunu söyledi. Bakan Ulyukayev, bazı malların Türkiye'den ithalatının karlı olmamasıyla birlikte bu düşüşte ülkelerin dönemsel ve geçici durumunun etkili olduğunu söyledi. Türkiye ile ticaret hacminin artırılması noktasında iyimser bir beklenti içinde olduklarını belirten Ulyukayev, “Bu beklentiye sahip olmamızın başında Rusya'nın kendi iç durumu geliyor. Rusya içinde biz yeni altyapısal oluşum gerçekleştiriyoruz. Ruble tekrar istediğimiz hale gelmeye başladı. İhracatçılar için daha cezbedici önlemler alınıyor. Türkiye'den Rusya'ya yönelik ihracat bizim ihracatımızdan daha az azalmıştır. Bunun dışında bazı ekonomik ve politik önlemler yürürlüğe koymalıyız ki olumlu sonuç alalım" diye konuştu.
Bu noktada gümrükler ve karantinayla ilgili yapılacak iyileştirmelerden sonra Türkiye'den Rusya'ya yapılacak gıda ve tarım ürünü ihracatında artış olmasını beklediklerini açıklayan Ulyukayev, iki ülke ticaretinde ulusal para birimlerinin kullanılmasıyla ilgili "Ticaret ve yatırımı birbirinden ayrılmaz iki parça olarak görüyoruz. İki ülke ihracatçıları kendi hesaplarında ruble veya lira biriktirecekler ve bunları kullanacaklar. Bu birikimlerini, alınan önlemlerle sadece ticaret amacıyla değil yatarım amacıyla da kullanabilecekler" değerlendirmesinde bulundu.
ANLAŞMAYA VARILDI
Formun açılış konuşmasını ardından iki bakan başbaşa görüşme gerçekleştirdi. Görüşmenin ardından yayınlanan ortak bildiride Zeybekci ve Ulyukayev'in 2014 yılı Aralık ayında Ankara'da müzakerelere başlanması konusunda mutabakat sağlanan 'Hizmet Ticareti ve Yatırım Anlaşması' ile ilgili sürecin kapsamı ve yapısına ilişkin Müzakere Çerçeve Belgesi üzerinde anlaşmaya varıldığı bildirildi. Türkiye ile Rusya arasında imzalanması planlanan bu anlaşmanın mevcut yoğun ticari ilişkilerin temelini kuvvetlendirerek daha da geliştirilmesi için çerçeve teşkil edeceğinin vurgulandığı bildiride şu ifadelere yer verildi:
"Taraflar, Anlaşma kapsamında, Dünya Ticaret Örgütü nezdindeki taahhütleri ötesinde daha fazla açılımlar gerçekleştirerek her iki ülke için katma değer, istihdam ve ticaret hacmi artışı yaratmayı hedeflemektedir. Taraflar ayrıca, 1997 tarihinde imzalanan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması ile benimsenen ilkelere dayanarak, yatırımcılara sağlanan hakların genişletilmesini amaçlamaktadır. Taraflar, Anlaşma kapsamında hizmet ticareti ve yatırımları artıracak kurallar geliştirecek; iki ülke yatırımcıları ve hizmet sunucuları açısından öngörülebilirlik artırılacak; yeni pazarlar oluşturularak ikili işbirliği alanları geliştirilecektir. Müzakerelerin yapıcı bir yaklaşımla en kısa sürede tamamlanması hususunda mutabık kalınmıştır. Birinci tur müzakerelerin 2015 yılı Haziran ayında Ankara'da gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır."