Bakkallar tarihe karışıyor
ANKARA (İHA) - Türkiye'de zincir mağazaları pazar paylarını artırırken, bakkalların payları hızla düşüyor. 1999'dan bu yana 28 bin bakkal kapanırken, aynı dönemde süpermarket/hipermarket sayısı 2'ye katlandı.
Türkiye Ekonomik Politikalar Araştırma Vakfı, Türkiye'nin Avrupa Birliği sürecinde girdiği dönüşüm sürecini analiz etmek amacıyla bir dizi çalışma başlattı. Gıda, temizlik ve kişisel bakım ürünlerini kapsayan hızlı tüketim malları perakendeciliği sektöründe yaşanan gelişmeler ekonomide yaşanan dönüşümü açıkça ortaya koyuyor. Sektördeki dönüşüm, perakendeciliğin ekonominin kalanıyla olan bağlantıları sonucu Türkiye'deki üretimin yüzde 20'sini, istihdamın yüzde 39'unu etkiliyor. Hızlı tüketim malları perakendeciliğinde son dönemde yaşanan dönüşüm çarpıcı rakamlar ortaya çıkartıyor. 1999'dan bu yana 28 bin bakkal kapandı, yani 5 yıl önce faaliyet gösteren bakkalların yüzde 20'si piyasa dışına itildi. Aynı dönemde süpermarket/hipermarket sayısı ikiye katlandı. Nokta sayısında olan bu değişim, tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarına yansıyor. Zincir mağazaların pazar paylarının artarken bakkalların payları hızla dönüşüyor. Araştırmada, Türkiye'de perakendecilik sektöründe yaşanan değişimin Avrupa'da da daha önce yaşandığı hatırlatıldı. AB ülkelerinde 1980'de hızlı tüketim malları pazarının yarısını oluşturan bakkalların satışları 1995'te pazarın ancak yüzde 20'sine karşılık geldiği belirtilen açıklamada, Türkiye'de dönüşümün Avrupa'da daha da hızlı yaşandığı dikkate alınarak, önümüzdeki birkaç yıl içinde 185 bin geleneksel perakendecinin kapanacağı ve mülksüzleşeceği belirtildi. Araştırmada, yaşanan dönüşümün önemli bir sonucunun da modern kesimdeki zincir marketlerin payının hızlı artmasıyla ortaya çıkan verimlilik artışları olduğuna dikkat çekildi.
Modern zincir mağazalar, kullandıkları gelişmiş bilişim teknolojileriyle hem mağaza içinde hem de tedarik kanallarında etkinlik yarattığı belirtilen araştırmada, ortaya çıkan bu etkinliğin sektörle ilişkisi olan ekonominin diğer kesimlerine de yansıdığı ve bu verimlilik artışıyla tüketicilerin hem düşük fiyatlara hem de yüksek kalite standartlarında ürünlere ulaşabildikleri kaydedildi. TEPAV'ın araştırmasında tüketici davranışlarındaki dönüşüm de ayrıntılı olarak ele alınıyor. Sosyo ekonomik statüler bazında yapılan çalışma şöyle:
"1999'da yüzde 65 olan bakkal payı, 2004 yılında yüzde 48'e düştü. Aynı dönemde yerel zincirler yüzde 14'ten yüzde 27'ye, BİM yüzde 4'ten yüzde 10'a, Büfe kuruyemişçiler yüzde 2'den yüzde 7'ye büyümeyi başardı. Bu analizler sonucunda sosyoekonomik gruplar bazında oranları değişmekle beraber benzer eğilimlerin yaşandığı gözleniyor. Ulusal zincirlerin tüm gruplarda pazar paylarının arttığı gözleniyor. Ancak BİM dışarıda bırakıldığında, diğer ulusal zincirlerin pazar paylarını büyütmede başarılı olamadıkları görülüyor."
