Bankaların kur riski büyüyor

ANKARA (ANKA) - Küresel finans piyasalarında kriz tehdidi sürerken, Türk bankacılık sektörünün yabancı para açık pozisyonu büyümeye devam ediyor. Bankaların bilanço içi döviz pozisyon açığı Eylül sonu itibariyle 8 milyar dolara yaklaştı.

ANKA'nın Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerinden yaptığı belirlemeye göre Türk bankacılık sisteminin bilanço içi döviz varlıkları yılbaşından bu yılın Eylül sonuna kadar olan dönemde yüzde 14.1 oranında 17 milyar 492 milyon dolar artarak 141 milyar 695 milyon dolar olurken, döviz yükümlülükleri ise yüzde 15.3 oranında 19 milyar 815 milyon dolarlık artışla 149 milyar 484 milyon dolara ulaştı. Bu gelişmelerle bankacılık sisteminin bilanço içi yabancı para pozisyon açığı yılbaşından bu yana net olarak yüzde 42.5 büyüme gösterdi. Bankaların 2006 sonunda 5 milyar 467 milyon dolar olan bilanço için döviz pozisyon açığı, Eylül sonu itibariyle 7 milyar 789 milyon dolara yükseldi.

Anılan dönemde bankaların açık pozisyonunda daha yüksek düzeyler de görüldü. Ay sonları itibariyle bu yıl Ocak'ta 6 milyar 438, Şubat'ta 6 milyar 40 milyon, Mart'ta 6 milyar 775 milyon dolar olan açık pozisyon, Nisan'da 7 milyar 329 milyon dolara çıktı. Mayıs ayında 7 milyar 100 milyon, Haziran'da 7 milyar 722 milyon dolar olan bankaların döviz açığı, Temmuz sonunda 8 milyar 540 milyon dolara kadar yükseldi. Açık pozisyonunu Ağustos ayında hızla kapatarak 6 milyar 988 milyon dolara çeken bankalar, Eylül'de ise yeniden büyüterek kur riski almaya başladılar. Bankacılık sisteminin bilanço içi döviz pozisyon açığı 7 Eylül'de 7 milyar 210 milyon, 14 Eylül itibariyle 7 milyar 83 milyon, 21 Eylül'de 7 milyar 755 milyon ve 28 Eylül itibariyle 7 milyar 789 milyon dolar oldu.

Bankalar, yabancı para cinsinden aldıkları krediler ve diğer döviz yükümlülüklerini karşılayacak miktarda döviz varlığına sahip olmamaları durumunda döviz pozisyon açığı veriyorlar. Bilançolarındaki toplam yabancı para varlıkların döviz yükümlülüklerini karşılamaya yetmemesi nedeniyle oluşan pozisyon açıkları, bankalar üzerinde önemli kur riski oluşturuyor. Kurlarda, özellikle küresel şoklara bağlı olarak öngörülemeyen ani artışlar yaşanması durumunda önceden açığını kapatamayan bankaların mali yapısında ciddi boyutta tahribat ortaya çıkıyor.

-AÇIK, BİLANÇO DIŞI FAZLAYLA DENGELENİYOR-
Bu arada Eylül sonu itibariyle bankaların bilanço dışı varlıklarının 39 milyar 916 milyon, yükümlülüklerinin ise 31 milyar 917 milyon dolar olduğu belirlendi.
Buna göre bankaların bilanço dışı varlık-yükümlülük dengesindeki fazla 7 milyar 999 milyon dolarla, bilanço içi döviz pozisyon açığının üzerine çıktı. Böylece bankaların bilanço içi ve dışı döviz pozisyonlarının neti olan "yabancı para net genel pozisyonu", anılan tarih itibariyle 210 milyon dolarla fazlaya geçti. 2006 sonu itibariyle 184 milyon dolar fazla veren söz konusu denge, bu yıl ay sonları itibariyle hep açık vermişti.

Bankaların açık pozisyonu (Milyon Dolar)
/**
Bilanço içi Bilanço dışı
----------------------- ---------------------- Yab.P.
Varlık Yüküm. YP Poz. Varlık Yüküm. YP Poz. Net G.P.
2005 102.549 104.429 -1.880 19.845 18.061 1.784 -97
2006 124.203 129.669 -5.467 28.023 22.372 5.651 184
2007
Ocak 124.909 131.347 -6.438 29.775 23.651 6.124 -313
Şubat 125.327 131.366 -6.040 30.559 24.755 5.803 -236
Mart 125.831 132.606 -6.775 29.385 23.241 6.144 -631
Nisan 130.500 137.829 -7.329 31.854 25.411 6.444 -885
Mayıs 133.330 140.430 -7.100 31.307 25.590 5.717 -1.383
Haziran 133.652 141.375 -7.722 33.242 26.138 7.104 -618
Temmuz 135.586 144.127 -8.540 39.548 31.680 7.868 -672
Ağustos 137.500 144.457 -6.957 35.430 28.847 6.583 -374
7 Eylül 136.997 144.208 -7.210 38.623 31.613 7.011 -200
14 Eylül 138.316 145.399 -7.083 40.056 33.406 6.650 -432
21 Eylül 139.418 147.173 -7.755 39.782 32.428 7.354 -401
28 Eylül 141.695 149.484 -7.789 39.916 31.917 7.999 210
**/