Barış sembolünün ortaya çıkışı hakkında bilinmeyenler

1958 yılında ortaya çıkan ve bugün de hala kullanılan bir semboldür Barış Sembolü. İşaretini nerede görsek tanıdığımız ancak tasarımcısını ve ortaya çıkış hikayesini pek bilmediğimiz barış sembolü tam 58 yıl önce yani 21 Şubat 1958 yılında İngiltere’de düzenlenen bir nükleer silahsızlanma eyleminde kullanıldı. Peki Popüler kültürün önemli simgelerinden barış işareti ilk nasıl ortaya çıktı?

Eylemci ve grafiker Gerald Holtom tarafından tasarlanan barış işareti belki de en bilinen barış simgesi tasarlanırken bayrakla haberleşme yöntemi olan semafordan esinlenildi. İşaret, İngilizce “Nuclear Disarmament” (Nükleer silahsızlanma) sözünün baş harflerinin semafor karşılığının birleşiminden oluşan Barış işareti ilk kez 21 Şubat 1958’de, ünlü düşünür ve bilim insanı Bertrand Russell önderliğinde İngiltere’de düzenlenen bir nükleer silahsızlanma eyleminde kullanıldı.

Peki nedir semafor? Semafor bayrak, el ve kol hareketleri veya ışıkla yapılan işaret haberleşmesidir. Tarihte bazı devletlerin kısa mesafeler arasında, bez ve meşale sallayarak haberleştikleri bilinmektedir. Romalılar ise daha önce kullanılan şekli devam ettirmekle birlikte, işaretleri göndermek için yüksek kuleler de kullandılar. 1600’lerde teleskopun keşfi, işaretleşilen yerler arası mesafenin oldukça artmasına imkan tanıdı. Robert Hook, 17. asrın sonlarında teleskop kullanarak, haberleşmeye yarayan basit bir sistem kurmayı planladıysa da bunu ancak bir asır sonra, 1794’te Claude Chappe gerçekleştirebildi. Chappe’ın semaforu, Paris ve Lille arasında, 230 km’lik bir mesafede doğru olarak uzun fasılalarla, dizilmiş kuleler vasıtasıyla çalışıyordu. Bu tür semafor haberleşmesi, haberleşme sahasında ilk ciddi hızlanmadır. İngiliz demiryollarında çalışan Hutton Greyary ise semoforda son değişikliği yapan kişi oldu. Hareket ettirilebilir mekanik kollar, çubuklar ve tren yollarında kullanılan işaret vericiler, modern tür semafor uygulamasıdır. Gemiler veya gemilerle kara arasındaki semafor haberleşmesi iki elinde yarısı kırmızı, yarısı sarı birer bayrak tutan ve bunları Semafor Alfabesi’ne göre sallayan bir denizci tarafından yapılır. Bayrakların her hareketi, alfabenin bir harfine, bir numaraya veya dikkat belirten bir işarete karşılıktır.

Barış sembolünün yaratıcısı Holtom ise tasarımını şu kelimelerle tarif eder; "Bu tasarım kolları aşağı doğru açılmış, ümitsizlik içindeki bir insanı anlatıyor." Holtom aynı zamanda bu tasarımın ilk halinde bir çizgi daha olduğunu ancak bu çizginin sembolü Hristiyan haçına benzettiği için sonradan kaldırdığını anılarında aktarıyor. Bu da Holtom'un barışı tüm milletler ve tüm inançlar için ne kadar içten bir şekilde istediğini ortaya koyuyor.