“Başarı için şık giyinin” cümlesi çoğu kişinin zihninde takım elbise giymiş ve kravat takmış, saçlarını özenle taramış ve saç-sakal tıraşlı bir adam canlanır. İş kıyafeti, başarılı olmanın eş anlamda simgesini temsil eder hale geldi. Bir dereceye kadar bu mantıklı. Üst düzey iş adamlarıyla dolu bir odayı gözünüzde canlandırsanız, aklınıza özenle ve hepsi birbirine benzer şekilde giyinmiş, “iş kıyafeti” normuna uyan insanlar gelir.
Araştırmalar
Harvard Üniversitesinde yapılan bir araştırmada 159 katılımcıdan bir profesörün hakkında kısa bir yazıyı okumaları istendi. Katılımcıların yarısına verilen yazıda, profesörün takım elbise ve kravat takarak şık giyinen, saçları özenle taranmış, sinekkaydı tıraşlı ve bakımlı biri olduğu anlatılıyordu. Katılımcıların diğer yarısına verilen yazıda, profesörün sıradan bir tişört giyen, saçlarının intizamsız olduğu ve kirli sakalı olduğu yazıyordu. Profesörün dış görünüşünü tanımlayan kısımlar dışında yazının geri kalanı her iki grup katılımcıya verilen yazıda da birebir aynıydı.
Katılımcılara profesörün olası özellikleri sorulduğunda, profesörün işe özensiz ve günlük kıyafetlerle geldiği yazıyı okuyan katılımcılar, profesörün iş arkadaşlarına göre daha saygın konumda olduğunu düşündüklerin belirttiler. Düşünce sistemleri, istediği kıyafeti giyip buna rağmen işini koruyabiliyorsa, o zaman yaptığı işte inanılmaz iyi olsa gerek şeklindeydi. Diğer gruptaki katılımcılar ise, profesörün her gün çevresindekileri etkilemeye yönelik giyinme ihtiyacı duyan ve yetkin gözükmek için seçkin havası bırakmak zorunda olduğunu düşündüklerini belirttiler.
İtalya’da yapılan benzer bir araştırmada, satış görevlilerinden, mağazaya bir elbise-kürk; spor kıyafetleri; yüksek topuklu ayakkabılar-pahalı bir saat; parmakarası terlik-ucuz bir saat şeklinde farklı kıyafetler ile gelen insanlar hakkında yazılar okumaları istendi. Sonra bu kadınlardan hangisinin mağazadan bir şey satın alma ihtimalinin daha yüksek olduğu soruldu. Şaşırtıcı bir şekilde, satış görevlileri parmakarası terlik ve ucuz saat giyen kadının mağazadan alışveriş yapma olasılığının daha yüksek olduğunu belirttiler. Bu kadının, eşofmanla geldiği ve lüks bir şey almaya gitmek için süslü kıyafetler giyme ihtiyacı duymadığı için, diğerlerine göre daha başarılı ve süslenip püslenmiş kişilerden daha zengin olduğunu düşündüklerini belirttiler.
Mantık
Eskiden var olan “başarı için şık giyinmek” inanışında artık köklü bir değişim gerçekleşti. Önceden belirtildiği gibi, kıyafet o kişinin kim olduğunu temsil etmekten ziyade, belirli şekilde biri gibi gözükmek için bir rol yapılıyor olarak görülüyor. Diğer taraftan, kendi bildiği gibi giyinen kişiler genelde, o kadar önemli kişiler ki sosyal normlara uymak zorunda hissetmiyorlar olarak görülüyor Steve Jobs, Apple’in büyük basın duyuruları sırasında sıradan bir balıkçı yaka kazak giymesiyle meşhurdu. Kimseyi etkilemek için takım elbise giymek zorunda değildi; insanları ona hayran bırakan onun düşünceleriydi. Mark Zuckerberg neredeyse her zaman gri bir tişört ve kot pantolon giyerken görülüyor; hayatının her günü mükemmel görünmek için zaman harcamaya vakti olmadığını resmi olarak açıkladı. Bu insanları yolda görseniz, kim oldukları hakkında hiçbir fikriniz olmaz ve milyarder olduklarını düşünmezsiniz. Ama mesele de bu: kendilerini düşüncelerinin tanımlamasını istiyorlar, dış görünüşlerinin değil.
Üniforma kıyafet
Peki “başarı için şık giyinin” ne demek? Bu tamamen duruma bağlı. Doktorlar; ayakta basit bir tedavi işlemi mi yapıyorlar, ameliyat mı yapıyorlar veya muayene mi ediyorlar, bunlara bağlı olarak; duruma göre beyaz gömlek, doktor önlüğü veya günlük kıyafet giyebilirler. Polisler veya güvenlik görevlileri, varlıklarının bilinmesiyle güvenliği sağlamaya çalışmalarına veya yasadışı bir hareket yapacak kişiyi yakalama peşinde olmalarına bağlı olarak üniformalı veya üniformasız olabilirler. Sporcular tabi ki sahada takımlarının üniformasını giyerler ama basın açıklamasının hemen ardından takım elbiselerini giyerler.
Sonuç
“Başarı için şık giyinin” cümlesi başarıyı tatmanın tek yolunun doğru kıyafetleri giymek olduğu algısı yaratıyor. Gerçekte ise, kıyafetlerin içindeki insan başarının ne olduğunu tanımlıyor.
