Basın Kanunu Tasarısı yasalaştı
ANKARA (İHA) - TBMM Genel Kurulu'nda Basın Kanunu Tasarısı yasalaştı. Yasayla cinsel saldırı, cinayet ve intiharı özendiren haberlere 1 ila 20 milyar lira para cezası verilmesi öngörülüyor.
Yeni yasaya göre gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları da süreli yayın sahibi olabilecek. Süreli yayın sahibi olabilmek için Türk vatandaşlığı koşulu aranmayacak. Süreli yayın sahibi, sorumlu müdür, müdür yardımcısı ve eser sahibi, haber kaynaklarını açıklamaya ve bu konuda tanıklık yapmaya zorlanamayacak. Basılmış eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi zararlardan dolayı süreli yayınlarda eser sahibi ile yayın sahibi ve varsa temsilci, süresiz yayınlarda ise eser sahibi ile yayımcı, yayımcının belli olmaması halinde ise basımcı müştereken ve müteselsilen sorumlu olacak. Süreli yayınlarda kişilerin şeref ve haysiyetini ihlal edici veya kişilerle ilgili gerçeğe aykırı yayım yapılması halinde, bundan zarar gören kişinin yayım tarihinden itibaren 2 ay içinde göndereceği suç unsuru içermeyen düzeltme ve cevap yazısını; sorumlu müdür, varsa yardımcısı hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük süreli yayınlarda, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün içinde, diğer süreli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden sonraki ilk nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlayacak.
BASINA MİLYARLIK PARA CEZALARI
Yeni yasaya göre basımcı, bastığı her türlü yayının imzalı iki nüshasını, dağıtım veya yayım yapıldığı gün, mahalli Cumhuriyet savcılığına teslim edecek. Bu yükümlülük basılmış eserin içerik ve biçim yönünden herhangi bir değişikliği içeren daha sonraki basımları ile tıpkı basımları için geçerli olacak. Basımcıya bu yükümlülüğünü yerine getirildiğine dair bir alındı belgesi verilecek. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere 300 milyon liradan 1 milyar liraya kadar ağır para cezası verilecek.
Yine aynı yasaya göre düzeltme ve cevabın yayınlanmasına ilişkin kesinleşmiş hakim kararlarına uymayan sorumlu müdüre 10 milyar liradan 150 milyar liraya kadar ağır para cezası verilecek. Ağır para cezası bölgesel süreli yayınlarda 20 milyar liradan yaygın süreli yayınlarda 50 milyar liradan az olmayacak.
Yeni yasaya göre cinsel saldırı, cinayet ve intihar olayları hakkında, haber vermenin sınırlarını aşan ve okuyucuyu bu tür fiillere özendirebilecek nitelikte olan yazı, ve resim yayımlayanlar 1 milyar liradan 20 milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılacak. Bu ceza bölgesel süreli yayınlar için 2 milyar liradan, yaygın süreli yayınlarda 10 milyar liradan az olmayacak.
18 yaşından küçük olan ve suç faili veya mağdurlarının kimlikleri açıklanmayacak. bunları açıklayanlar 1 ila 20 milyar lira arasında ağır para cezasına çarptırılacaklar. Bu ceza bölgesel süreli yayınlarda 2 milyar liradan az, yaygın süreli yayınlarda 10 milyardan az olmayacak.
YARGIYI ETKİLEME
Yeni yasaya göre hazırlık soruşturmasının başlamasından takipsizlik kararı verilmesine veya kamu davasının açılmasına kadar geçen süre içerisinde, Cumhuriyet savcısı, hakim veya mahkeme işlemlerinin ve soruşturma ile ilgili diğer belgelerin içeriğini yayımlayan kimseye 2 milyar liradan 50 milyar liraya kadar ağır para cezası verilecek. Bu ceza bölgesel süreli yayınlarda 10 milyar liradan, yaygın süreli yayınlarda 20 milyar liradan az olmayacak.
Görülmekte olan bir dava kesin kararla sonuçlanıncaya kadar, bu dava ile ilgili hakim veya mahkeme işlemleri hakkında mütalaa yayımlayan kişiler hakkında da 2-50 milyar arasında ağır para cezası uygulanacak.
TBMM görüşmeleri sırasında yasada bazı değişiklikler yapıldı. Buna göre daha önceki metinde bulunan ancak komisyonda çıkarılan hüküm yeniden yasaya eklendi. Buna göre sorumlu müdürün milletvekili olması halinde sorumlu müdürlüğü üstlenmek üzere müdür yardımcısı tayin edebilecek. Sorumlu müdür için bu kanunda yer alan hükümler, sorumluluğu üstlenen yardımcı için de geçerli olacak. Yayınlarda sorumluluk sadece sorumlu müdür de değil, sorumlu müdürün bağlı olduğu yetkilide de olacak.
TRT VE RTÜK İÇİN YENİ YASA GELİYOR
Tasarının görüşmeleri sırasında yaptığı açıklamada Basın Kanunu Tasarısı'nın yasalaşmasıyla demokratikleşme sürecinde çok önemli bir adım atılacağını söyleyen Atalay, Basın Kanunu Tasarısı ile yürürlükteki yasanın değiştirilmediğini, yepyeni bir yasal düzenleme öngörüldüğünü sözlerine ekledi. Öngörülen düzenlemelerle basının daha özgür olmasını, dolayısıyla vatandaşın daha fazla doğru haber almasını amaçladıklarını belirten Atalay, bugün doğru haber alma hakkının temel bir insan hakkı olarak değerlendirildiğini vurguladı. Atalay, basına verilen özgürlüğün, vatandaşa daha geniş hak vermek anlamına geldiğini dile getirirken, tasarının içte ve dışta olumlu yankı bulduğunu ifade etti. TRT ve RTÜK kanunları üzerindeki çalışmaların sürdüğünü, bunların da TBMM gündemine getirileceğini bildiren Atalay, yerel medyaya iki önemli kolaylık getirdiklerini, ihale kanunu ile yerel basının ilan limitini yükselttiklerini, tasarı ile de tabanı çok düşük tutulan para cezalarının yerel basın dikkate alınarak belirlendiğini söyledi.
Ödenmeyen para cezalarının hürriyeti bağlayıcı cezaya dönüşmesi hükmünün tasarıyla kaldırıldığını belirten Devlet Bakanı Atalay, sadece cevap ve düzeltme hakkının kullandırılmaması konusunda hürriyeti bağlayıcı ceza öngörüldüğünü vurguladı.
