"Başkanlık Sistemi Konferansları"

Akil İnsanlar Heyeti Karadeniz Bölgesi Başkanı ve Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Yusuf Şevki Hakyemez, "Kabul edelim, etmeyelim AK Parti'nin önerisi başkanlık sitemidir. Eğer uzlaşmayla bir anayasa yazılacaksa bunu müzakere etmek zorundayız" dedi.

Hakyemez, AK Parti Ar-Ge Başkanlığı'nca Bayburt Halk Eğitim Merkezi salonunda düzenlenen "Başkanlık Sistemi Konferansları" toplantısında yaptığı konuşmada, başkanlık sistemine bazı kesimlerin karşı çıktığını belirtti.

Türkiye'de başkanlık sistemi değerlendirilirken dikkat edilmesi gereken noktaların olduğunu ifade eden Hakyemez, "Bunu değerlendirirken kavramsal gitmek lazım. Çünkü bu, basit bir hükümet sistemi meselesidir. Bir ülkenin siyasi sistemiyle alakalı problem değildir. İster parlamenter rejim olun, ister başkanlık rejimi olsun, bu ikisi de demokratik siyasi sitemin içerisindedir" diye konuştu.

Demokratik siyasi sistemin içinde dünyada iki büyük hükumet sistemi olduğunu dile getiren Hakyemez, "Birincisi parlamenter rejim, ikincisi başkanlık rejimi. Bu ikisi de kendi içinde tutarlıdır, demokrasiyle de hukuk devletiyle de uyumludur. Bir de bunun karışımı olan yarı başkanlık sistemi vardır" dedi.

Hakyemez, 1982 Anayasası'nın bazı sıkıntılı noktaları olduğunu kaydederek, şunları söyledi:

"1982'deki hükumet sisteminin temel sıkıntılı noktalarından, hatta önemli noktalarından bir tanesi şu; yürütme diye bir devlet organı var. Devlet dediğimiz, teşkilatlanmış bir siyasi yapıdır. İnsanların yönetimi işiyle ilgilenir ve devletin içerisinde üç önemli organ bulunur. Kural koyan organ olan yasama organı, yani bizde Türkiye Büyük Millet Meclisi. Kuralları uygulayan yürütme organı, yani bizde Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu. Diğeri de kurallara göre uyuşmazlıkları çözmeye çalışan yargı organı. Demokratik siyasi sistemlerde yargı her zaman bağımsız ve tarafsızdır, yasama, yürütmeden ayrıdır. İster başkanlık sistemi olsun, ister parlamenter rejim olsun yargı her zaman bu ikisinden ayrıdır. O zaman hükumet sistemi demokratik ülkelerde daha ziyade yasama ve yürütme ile alakalıdır."

Yasama ve yürütmenin oluşumu, görevleri, yetkileri ve birbirleriyle olan ilişkilerinin başkanlık rejimi ve parlamenter rejimde farklı şekilde tecelli ettiğini belirten Hakyemez, "İşte bizde şimdiye kadar parlamenter rejim belli şekillerde uygulanmaya çalışılıyordu. Adalet ve Kalkınma Partisi, parlamenter rejimi doğru görmediği için başkanlık sistemini öneriyor. Türkiye'de uygulanan şeklinde sıkıntılar olduğunu sezdiği için siyasal bir tercih ama başka partiler de parlamenter rejimi önerdi. Bu da siyasi bir tercih, ikisine de saygı duyulması gerekir" diye konuştu.

Hakyemez, başkanlık sistemini Adalet ve Kalkınma Partisi'nin önerdiğini anımsatarak, sözlerini şöyle tamamladı:

"Bunu başka bir parti de önerebilirdi. Fakat öyle bir noktaya geldik ki bu fevkalade tehlikeli, öcü gibi gösterilmeye çalışılıyor. Bu doğru bir şey değil. 'Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nda hükumet sistemi konusu gündeme geldiğinde başkanlık sistemini müzakere etmeyiz' diyen partiler bile var. Hani anayasa uzlaşmayla yazılacaktı- Hani anayasada her parti kendi görüşünü özgürce önerebilecekti- Kabul edelim, etmeyelim, AK Parti'nin önerisi başkanlık sitemidir. Eğer uzlaşmayla bir anayasa yazılacaksa bunu müzakere etmek zorundayız. Bu, Recep Tayyip Erdoğan tarafından önerildiği için karşı çıkılıyor ama zannetmeyin ki bu sorun bugüne özgü bir sorundur. Bunun geçmişte de aynısı yaşandı. Özal, başkanlık sistemini önerdiği zaman aynı şekilde, bu sistem tartışılmadan yargısız infaza tabi tutuldu. Onun için bu sistemin öncelikle halk tarafından bilinmesi lazım."

Muhabir: Abdulkadir Nişancı / Asena Akçay