Basra'da batık gemi mezarlığı

BASRA (İHA) - İran-Irak Savaşı'nda askeri harekatların büyük bölümüne sahne olan Şattül-Arab Nehri'nde batık gemi çıkarma işlemleri savaşın üzerinden geçen 20 yıla rağmen devam ediyor.

Batıklardan en fazla, geçim kaynağı denizler olan balıkçılar şikayet ederken savaş sebebiyle yerle bir olan ülke ekonomisi, batık çıkarma işlemlerine yeterli destek sağlayamıyor. Batık gemilerin önemli bölümünü askeri ve ticari gemiler oluştururken, batık gemilerin arasında devrik lider Saddam'a ait olduğu iddia edilen 'El Mansur' gemisi gibi tarihsel önem taşıyan gemiler de bulunuyor. Batık gemilerin zor durumda bıraktığı balıkçılar, batıkların geçim kaynaklarına zarar verdiğini söylerken, nehir halen gemi mezarlığını andırıyor. Basralı balıkçı Ebu Imara, El Faw Limanı'ndan Basra'ya kadar nehir boyunca batık gemiler olduğundan şikayet ederek, "Keşke bunları temizleseler, balıkçı gemileri, geçişlerini zorlukla yapıyor" dedi.

Batık gemiler yüzünden rızıklarının kapalı olduğunu söyleyen balıkçı Diyar Ebu Salim ise, "1980 yılından beri El Faw Limanı'ndan yukarı El Moakal'a kadar temizlik yapılmadı, savaşlar yüzünden batık gemiler çevreye zarar veriyor" şeklinde konuştu.
Basra'da, Irak ve İran sınırının tam ortasında yer alan Şattül-Arab Nehri üzerinde 5 ticari, 2 petrol limanı bulunurken, bu limanların en eskisi El-Moakal, en büyüğü El-Faw ile birlikte 1974'te açılan Ebu Fulus halen yarı işlek durumda bulunuyor.
Kendisine en yakın liman olan El Moakal'ın tamamen iptal olduğunu belirten ticari denizcilik şirketi sahibi Muhammet Meydani, "Şattül-Arab'da yıllardan beri süregelen savaşlardan dolayı askeri mühimmatla dolu gemi kalıntıları var" diyerek ticari gemi geçitlerinin imkansızlığına dikkat çekti.
Öte yandan, 2004 senesinde Amerikan ve yabancı şirketlerin çabasıyla bölgedeki en önemli limanlardan birisi olan Umm Kasr Limanı için temizleme ve yenileme operasyonları düzenlenirken, diğer limanlar Irak devletinin bütçesi ile kısıtlı olduğundan işlemler halen devam ediyor.
Temizlenmiş ve işleme açık olan Umm Kasr Limanı'nda deniz seyrüseferini idare eden kaptan Ebu Dar El Rideyni, Şattül-Arab Nehri'nin dibindeki çamur ve batık gemi kalıntılarını temizlemek amacıyla teklifler olduğunu ve çalışmaların devam ettiğini belirtiyor.
"Bu gemileri çıkarmak için büyük vinçlere ihtiyacımız var" diye konuşan El Rideyni, Irak'ın kendi imkanları ile bu temizliği gerçekleştirmesinin zor olduğunu belirtti.
El Rideyni, "Elimizi çabuk tutmalıyız, çamur çıkarma, nehri tarama ve uygun derinliğe getirme işlemleri yapmamız gerekiyor. Elimizi çabuk tutarsak bizim için çok faydalı olur" ifadelerini kullandı.
Umm Kasr Liman Direktörü Mühendis Talib Hamid, Şattül-Arab'dan bahsederek, "Batık gemilerin sayısı 80'den fazla. Nerdeyse küçük adacıklar gibi gemi geçitlerini engelliyor. Deniz ticaretine büyük etkileri var" şeklinde konuştu.
Öte yandan Umm Kasr için durumun çok daha iyi olduğunu belirten Hamid, Umm Kasr bölgesinde yapılan çalışmaların üç şirket tarafından düzenlendiğini söyledi.
Hamid, "Hor Zübeyr ve El Moakal bölgesindeki batık gemileri Navy Group şirketi çıkarırken, El Kaptan Denizcilik Şirketi Seyhan bölgesinde temizlik işlerinde bulundu. Öte yandan gemilerin yanaştığı 9 numaralı ranzada bulunan ve toplam ağırlığı 750 ton olan El Waleed adlı batık gemiyi Kahraman Sadıkoğlu'nun şirketi temizlemekte" ifadelerinde bulundu.
İran ve Irak savaşından sonra bölgedeki su geçitleri ile ilgili iki ülke arasında 2008 yılının Şubat ayında bir anlaşma söz konusuydu. Bu anlaşmaya göre Irak-İran sınırında stratejik yere sahip olan Şattül-Arab Nehri'nin temizlenmesi ve sınırların yeniden düzenlenmesi gerekiyordu.
Bölgedeki nehirlerin çamurdan dolayı devamlı temizlenmesi gerektiğini belirten Umm Kasr Limanı'nın ana kaptanı Mauns Hato Sugayir, "Şattül-Arab Nehri maalesef en az taranan ve temizlenen bölge olarak kaldı" dedi.