Hasankeyf, Dicle Nehri’nin iki yakasına yayılan ve insanlık tarihinin bilinen en eski yerleşim alanlarından biri olarak kabul edilmektedir. Arkeolojik buluntulara göre 12 bin yıllık geçmişiyle zamana dayanan bu kadim yerleşim, yakınlarında yer alan bir baraj projesi nedeniyle büyük ölçüde sular altında kalmıştır. Bu durum, Hasankeyf’in benzersiz tarihi ve kültürel mirasını koruma çabalarını daha da önemli hale getirmektedir.
Hasankeyf’in kuruluş tarihi kesin olarak bilinmese de tarihinin antik döneme kadar uzandığı önemli bir yerleşim yeridir. Antik dönemlerden Osmanlı’ya kadar birçok medeniyete ev sahipliği yaptığı bilinen bu ilçenin köklü bir kültürel mirası mevcuttur.
Hasankeyf’in sembolik yapıları arasında kayalara oyulmuş evler, mağaralar ve tarihi köprü kalıntıları bulunur. Ayrıca Eyyubi dönemine ait Zeynel Bey Türbesi, Artuklu döneminden kalma Hasankeyf Kalesi ve El-Rızk Camii gibi eserler ilçenin çoklu medeniyet tarihine tanıklık eden önemli yapılar arasında yer alır. Bölgenin doğal manzarasıyla birleşen eserler ziyaretçilere hem görsel hem de tarihsel bir atmosfer yaşatmaktadır.
Günümüzde Hasankeyf, yakın bir bölgede inşa edilen Ilısu Barajı nedeniyle büyük ölçüde sular altında kalmıştır. Bu olayla birlikte hem yerel halkın yaşamı hem de ilçenin tarihi dokusu derinden etkilenmiştir.
Hasankeyf turistik bir destinasyon olmakla birlikte aynı zamanda geçmişi anlama ve koruma bilincini artırmak açısından günümüzde önemli bir sembol olarak görülmektedir.
Ulu Camii ile İmam Abdullah Zaviyesi’ni birbirine bağlayan tonozlu kapı girişleri, iki yapının bir arada ziyaret edilmesini sağlamaktadır. Hz. Muhammed’in amcası Cafer-i Tayyar’ın oğlu İmam Abdullah’a adanan zaviye, dini ve tarihi önemiyle öne çıkar. Hasankeyf’in manevi merkezlerinden biri olarak her yıl Haziran ayında çok sayıda ziyaretçi tarafından ziyaret edilmektedir.
Bölgedeki diğer yapılardan farklı bir mimariye sahip olan türbe 1473 yılında Otlukbeli Savaşı’nda hayatını kaybeden Zeynel Bey anısına yapılmıştır. Girişindeki çini yazıtıyla dikkat çeken türbe, taş yerine tuğla kaplama kullanılarak inşa edilmiştir. Mimarı Pir Hasan olan türbenin alt kısmında mumyalık, üst kısmında ise ana bölüm bulunmaktadır. Zeynel Bey Türbesi, farklı mimarisi ve estetik görünüşü ile Hasankeyf’in sıklıkla ziyaret edilen yapılarından biridir.
Batman, Güneydoğu Anadolu’nun eşsiz mutfak kültürünü yansıtan lezzetleriyle ziyaretçilerini büyüler. Şehrin mutfağında etli yemekler, baharatlı tatlar ve yöresel hamur işleri ön plandadır.
Perde pilavı, düğünlerin ve özel günlerin vazgeçilmezi olarak, bol tereyağı ve baharatlarla hazırlanan, ince yufka içinde sunulan bir lezzet şölenidir. Şam böreği, tatlı ve tuzlu arası lezzetiyle farklı bir deneyim sunar. Ayrıca, yöreye özgü peynirli çörekler ve cevizli tatlılar da tatlı severler için vazgeçilmezdir.
Batman’ın mutfağı, tarihi dokusuyla birleşerek unutulmaz bir gastronomi deneyimi sunar.