Bebeğin zeka gelişimi anne karnında başlıyor!

Zeka ile beyin arasında çok yakın bir ilişki olduğunu ve zekanın beyinde yer aldığının kabul edildiğini söyleyen Central Hospital’dan Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Aydan Angay, “Yapılan birçok araştırma, kalıtımın yani genlerin zeka gelişiminde önemli bir rol oynadığını ortaya koymuştur. Örneğin; bebekken evlat edinilen çocukların zekaları, üvey ve öz anne-babalarının zekaları ile karşılaştırıldığında, bu çocukların zeka puanlarının öz anne-babalarınkine daha çok benzediği görülmüştür.” diyor.

Zeka gelişimi anne karnında başlar
Çocuğun beyin hücrelerinin anne karnındayken yani gebeliğin ilk 3 ayında başladığını belirten Central Hospital’dan Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Aydan Angay, “Diğer tüm hücrelerden daha hızlı çoğalarak doğumdan sonraki ilk yıl boyunca devam eder. Nöronları besleyen ve bir arada tutan destek doku hücreleri (gliyal hücreler) de bu dönemde oluşur. Tüm bu hücreler çocuğun yaşamı boyunca kullanacağı zekanın temelini oluşturacağından anne adaylarının hamilelik süresince kendilerine çok dikkat etmesi ve iyi bakması oldukça önemlidir.” dedi.

---

5 yaşına kadar şekilleniyor
Çocukların zihinsel gelişimi 5 yaşına kadar şekillenir. Zekanın yaklaşık yüzde 80’i bu yaşa kadar oluşur. Çocuğu tüm hayatı boyunca etkileyecek zihinsel-anatomik yapılar, beceriler ve sosyal özellikler bu sayede gelişir. Bu nedenle çocuğun zeka gelişimi için en önemli dönemler okul öncesi yıllarıdır. Bu yıllarda çocuğun kişilik gelişimin temeli de atılmış olur.

En önemli etken genetik miras
Çocuklarda zeka gelişimini etkileyen en önemli etkenin genetik faktör olduğuna dikkat çeken Central Hospital’dan Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Aydan Angay, “Anne-babanın genleri ve kalıtımı belirleyen tüm özellikleri rastlantısal olarak çocuğa geçer. Ancak zekanın kalıtım kadar çevre ile de önemli bir ilgisi vardır. Kişilik yapısı, sosyo- psikolojik çevre, dil yeteneği, güdüler, gebelik koşulları, çocukla kurulan duygusal etkileşim ve beslenme gibi durumlar da zeka gelişimini büyük oranda etkiler. Tek yumurta ikizleri birbirlerinden ne kadar farklı çevrelerde yetişirlerse aralarındaki zeka farkı da o kadar fazla olmaktadır. Beynin hızlı büyümesi ve toksinlere en duyarlı olunan dönem anne karnındaki süreçtir. Zeka gelişimi için genetik potansiyelin uygun olması, çocuğa yoğun uyaran verilmesi ve beslenme düzeni arasında çok yakın bir ilişki bulunmaktadır. Aile ile zihinsel gelişme arasında da birebir etkilenme vardır. Eğitim seviyesi yüksek ailelerin çocuklarının, aynı zeka seviyesine sahip düşük eğitimli ailelerin çocuklarından daha başarılı oldukları gözlemlenmiştir.” diyor.

---

Zeka ve başarı
Üstün zekalı bir bireyin toplumda başarılı olacağı varsayılsa da, dış etkenler ve hayat şartlarındaki değişikliklerle bu süreç değişebilir. Toplumu oluşturan kişilerin ancak yüzde 2’lik bir bölümü 130 ve üstünde IQ derecesine sahiptir.

Gebelik aşırı stresli geçtiyse çocuk etkilenebilir
Anne adayının hamilelik dönemindeki duygusal durumu da bebeğin zekasını etkileyebilir. Gebeliğini aşırı kaygılı, korkulu, öfkeli, mutsuz ve stresli geçiren anne adaylarının çocukları ileriki dönemlerinde aşırı hassas olabilir. Yoğun yaşanan duygular, bazı kimyasal maddelerin vücuda yayılarak anne karnındaki bebeğin dolaşım sistemine geçmesine sebep olabilir. Bunun sonucunda da bebeğin beyin işlevleri önemli derecede etkilenebilir.

Yapılan araştırmalarda depresyona eğilimi olan annelerin çocuklarında az da olsa farklı beyin faaliyetleri olduğu gözlemlenmiştir. Bu çocukların yetişkin olduklarında depresyona yakalanma oranları da daha yüksektir.

---

Zeka geni anneden mi geliyor yoksa babadan mı?
Zeka geninin çocuğa anneden mi yoksa babadan mı geçtiği sorusuna da açıklık getiren Central Hospital’dan Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Aydan Angay, “Çocuğa zeka geninin anne ya da babadan geçip geçmediği ise en çok merak edilen ve tartışılan konulardan biridir. Zeka kapasitesi tamamen genetik yapı ile alakalıdır ancak zekanın anne veya babadan geçtiğini saptamak genel olarak mümkün değildir. Sağlıklı DNA yapısına sahip bireylerin çocuklarının zekası da buna bağlı olarak iyi olmaktadır. Üstün zekalı kişiler ise genellikle toplum tarafından utangaç ve uyumsuz olarak algılanır. Ancak yapılan birçok araştırma üstün zekaya sahip olanların birçok normal insandan çok daha iyi iş yapabilen, uyumlu ve sevilen kişiler olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca hamilelik öncesinde ve sürecinde sağlıklı ve iyi beslenmek zeka gelişimi ile doğru orantılıdır.” dedi.

Haftada 1 defa mutlaka balık yenmeli
Hamilelik süresince süt, yumurta ve tavuk gibi protein yönünden zengin besinler düzenli olarak alınmalıdır. Karbonhidrat ağırlıklı gıdalar tüketilmeli ve haftada 1 defa mutlaka balık yenmelidir. Balıkta bulunan Omega 3 yağ asitleri, folik asitleri, kalsiyum ve fosfor bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimi için oldukça önemlidir.

---

Anne sütü şart!
Çocuğun zeka gelişiminde anne sütünün önemine de değinen Central Hospital’dan Çocuk Nörolojisi Uzmanı Dr. Aydan Angay, “Demir eksikliği sebebiyle oluşan kansızlık da çocuğun zeka gelişimini önleyebilir. Bu sebeple mevsim yeşillikleri, fasulye, fındık, pekmez benzeri yiyeceklerin tüketimine özen gösterilmelidir. Ayrıca doğum sonrası çocuğu anne sütüyle beslemek de bebeğin zeka gelişimini üst seviyeye çıkarmaya yardımcı olur. Zeka kapsamlı bir kavram olduğundan anne-babadan geçen genler ve beslenme düzeni haricinde çocuğa yeterli sevgi ve bakım ortamı da sağlanmalıdır. Anne ve babanın çocuğa olan bağlılığı da zeka gelişimini olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilen faktörlerden biridir.” diyor.

Çocuğun zekasını geliştirmek için..
Çocukların zekasını geliştirmek için sağlıklı ve düzenli beslenme şarttır. Özellikle ilk çocukluk döneminde beyin gelişimi için alınan gıdaların değeri ve miktarı önemlidir. Bunların haricinde oyun oynamak da çocuğun zekasını geliştiren önemli bir etkinliktir. Düzenli spor yapmak hem fiziki yönü geliştirir hem de beyin gelişimine ve hafızaya olumlu katkı sağlar. Bu sebeple çocuklar yaşlarına ve kapasitelerine uygun spor dallarına yönlendirilmelidir.