Bebeklerde ve çocuklarda balgam nasıl atılır?

Vücudun hastalığa karşı mücadelesine bağlı olarak ortaya çıkan mukus dokusunun yetişkinlerde öksürükle birlikte dışarı atılması mümkünken bebeklerin bu dokuyu dışarı atmaları için yardıma ihtiyacı vardır. 

BALGAMLI ÖKSÜRÜK NEDİR?

Öksürük pek çok hastalıkta ortaya çıkan bir belirtidir, vücudun solunum yollarında bulunan bir irritanı dışarı atmak için verdiği tepki olarak açıklanabilir. Toz, kirli hava, duman gibi irritanlar solunum yollarına girdiğinde sinirler beyne mesaj göndererek beyni, bu dış etkenin varlığından haberdar ederler.

Dış etkene karşı savaş açan beyin, omurga aracılığıyla göğüs kafesindeki kasları ve karın bölgesini bu davetsiz misafiri dışarı atmaları için görevlendirir. Bu kaslar seri biçimde kasılıp gevşediğinde solunum sisteminden dışarı hava verilir. Bu havayla birlikte vücut, zararlı irritanları dışarı atmaya çalışır.

Öksürük, hastalığa sebep olabilecek ve nefes almayı zorlaştırabilecek zararlı dış etkenleri vücuttan atmak için gerekli bir reflekstir. Hastalık halinde öksürükle birlikte mukus ve solunum yollarını tıkayarak nefes almayı zorlaştıran diğer maddeler de dışarı atılır. 

Geceleri ortaya çıkan öksürük daha şiddetlidir. Uzanır şekilde pozisyon alındığında vücuttaki mukus gırtlağın arka kısmında birikerek öksürük refleksini tetikler. Bazen öksürüğün yapısı öksürüğe neden olan sebebi belli eder.

Islak öksürük, refleks sırasında dışarı balgam atılmasını sağlayan yararlı bir öksürük türüdür. Halk arasında balgamlı öksürük denilen bu reflekste göğüs kafesinde veya gırtlakta bir türlü dışarı atılmayan bir şey varmış hissine kapılınır. Hatta bazen öksürürken mukus ağza gelebilir. Bunun nedeni vücudun hastalıkla savaşmak için normalden daha fazla mukus üretmesidir. 

BALGAMLI ÖKSÜRÜK NEDEN OLUR?

Balgamlı öksürük soğuk algınlığı, grip ve nezle gibi bakteri ya da virüslere bağlı yaşanan enfeksiyonlardan kaynaklanır. Solunum yollarının tamamı mukus zarıyla kaplıdır. Genellikle tiksintiyle karşılansa da mukus tabakasının vücut sağlığını korumada önemli görevleri vardır. Hava kanallarını nemli tutmak ve akciğerleri dış etkenlere karşı korumak; bu görevlerin başında gelir.

Soğuk algınlığı ve benzeri bir hastalıkla savaşırken vücut, normalden daha fazla mukus üretir. Daha fazla mukus üretilmesinin sebebi, hastalığa sebep olan organizmaları yakalayarak dışarı atabilmek içindir. Balgamlı öksürük, akciğerlerde biriken fazla mukusu dışarı atmaya yardımcı olur.

Enfeksiyon haricinde vücudun normalden daha fazla mukus üretmesine sebep olan bazı durumlar da vardır. Eğer sizin, çocuğunuzun ya da bebeğinizin balgamlı öksürüğü birkaç hafta içerisinde geçmediyse ve kronik bir hale geldiyse, sebebi bunlardan biri olabilir.

1. BRONŞİT

Bronşit, akciğerlere hava taşıyan bronşlarda oluşan bir enflamasyondur. Akut bronşite pek çok farklı virüs sebep olabilirken, kronik bronşit genelde sigara içmek gibi devam eden bir alışkanlıktan kaynaklanır.

2. ZATÜRRE

Zatürre, akciğerlerde bakteri, virüs veya mantara bağlı oluşan bir enfeksiyondur ve tedavi edilmemesi halinde hastalığın sonuçları ölümcül olabilir.

3. KOAH

Kısaca KOAH denilen, “kronik obstrüktif akciğer hastalığı”; akciğerleri ve bronşları zedeleyen pek çok farklı durumun bir araya gelmesiyle oluşan bir rahatsızlıktır. KOAH’ın en yaygın sebebi sigara alışkanlığıdır

4. KİSTİK FİBROZİS

Bu hastalık genelde erken yaşta teşhis edilen ve solunum yollarında oluşan genetik bir rahatsızlıktır. Kistik fibrozis, akciğerlerle birlikte başka organlarda da kalın, yapışkan bir mukus tabakasının oluşmasına neden olur. Yalnızca çocuklar ve yetişkinlerde değil yeni doğan bebeklerde de görülebilir.

5. ASTIM

Astım hastaları genelde kuru öksürükten muzdarip olsalar da bir kısmında aşırı mukus üretimine bağlı kronik balgamlı öksürük de meydana gelebilir.

BEBEKLERDE BALGAMLI ÖKSÜRÜK

Çocuklarda ve yetişkinlerde solunum yolları enfeksiyonlarına bağlı oluşan balgam, sinir bozucu olabilse de birkaç sağlam öksürükle bu durumdan kurtulabilmek mümkün. Ancak bebeklerin göğüs kafesi tam gelişmemiş olması dolayısıyla öksürerek fazla mukusun tamamını dışarı atmak pek mümkün olmaz. Bebeklerin öksürükleri balgamın tamamını vücuttan atabilmek için yeterli değildir. Başka hastalıkların önüne geçebilmek ve solunum yollarını açarak daha rahat nefes almalarını sağlamak için bebeklerin yetişkinlere ve çocuklara kıyasla biraz yardıma ihtiyaçları vardır.

BEBEKLERDE BALGAM NASIL ATILIR?

Bebeğiniz size vücudunun neresinde ne hissettiğini anlatamadığından ve yetişkinler gibi öksürüp sümkürürek fazla mukusu atamadığından balgamdan kurtulabilmek için yardımınıza ihtiyaç duyar. Farklı metotlar uygulayarak göğüs ve solunum yollarında rahatsızlık çeken bebeğinizin vücudundaki fazla mukustan kurtulmasını ve daha kolay nefes almasını sağlayabilirsiniz.

1. BALGAMI VE MUKUSU BUHARLA YUMUŞATIN

Buhar, bebekler için balgam söktürücü etkiye sahiptir. Banyonuzu bir tür saunaya çevirerek biriken buharla bebeğinizin göğüs kafesindeki mukusun yumuşamasını sağlayabilirsiniz. Banyonuzun kapısını kapatıp sıcak suyu açın ve banyonuzun buharla dolmasını sağlayın. Banyoda yeterli miktarda buhar oluşup oluşmadığını aynadan kontrol edebilirsiniz. Yaklaşık 20 dakika kadar bebeğinizle birlikte banyoda durun. Balgam miktarına bağlı olarak bu buhar banyosunu günde dört kere tekrar edebilirsiniz.

2. BEBEĞİNİZİN GÖĞSÜNÜ VEYA SIRTINI PIŞPIŞLAYIN

Mukus tabakasını yumuşatarak bebeğinizin vücudundan atmasını kolaylaştırmak için izleyebileceğiniz bir diğer yol da sırtını veya göğsünü pışpışlamaktır. Gazını çıkarırken yaptığınız gibi sırtına hafif hafif vurun. Bebeğinizi, başı vücudundan biraz daha aşağıda kalacak şekilde bacaklarınıza yatırın ve bu pozisyondayken sırtını sıvazlayın. Bu pozisyon balgamın solunum yollarından dışarı çıkmasını sağlar. Pışpışlamanın etkisini artırmak için buhar banyosuyla birlikte uygulayabilirsiniz.

3. BEBEĞİNİZİN ALDIĞI SIVI MİKTARINI ARTIRIN

Bebeğinizin aldığı sıvı miktarını artırmanız, mukus tabakasını incelterek solunum yollarından dışarı atılmasını kolaylaştırır. Eğer bebeğiniz 6 aylıktan küçükse su ve içecek vermeyin. Bunun yerine daha fazla emzirerek sıvı alımını artırabilirsiniz. 6 aydan büyük bebeklere su veya başka içecekler verebilir ve balgamın incelmesini sağlayabilirsiniz.

4. AMPUL ŞIRINGASI KULLANIN

Ampul şırıngası bebeğinizin ağzı ve burnundaki mukusun emilmesi için kullanılır. Eğer bu bölgelerdeki mukusu emilmesini mümkün kılabilecek kadar yumuşatabilirseniz ampul şırıngasıyla fazla miktarı çekip alabilirsiniz. Bebeğinizin ağzına veya burnuna sokmadan önce ampul şırıngasını sıkarak içindeki havayı dışarı atın. Burnunun ucunda veya boğaz kısmındayken ampul şırıngasını serbest bırakarak içine tekrar hava dolmasını sağlayın. Şırınganın içine havayla birlikte yumuşayan fazla mukus da dolacaktır. Ancak ampul şırıngasının ucunu bebeğinizin gırtlağına veya burnunun iç duvarlarına değdirmemeye dikkat edin. Eğer bebeğinizin burun tıkanıklığı yoğun ve kalınsa ampul şırıngasını kullanmadan önce tuzlu solüsyon uygulayarak mukus tabakasını yumuşatabilirsiniz.

5. DOKTORUNUZLA GÖRÜŞÜN

Göğüste tıkanıklık ve balgamlı öksürük ortalama bir hafta içerisinde semptomların ortadan kalkmasıyla birlikte kendiliğinden geçer. Eğer bebeğiniz daha rahat nefes almaya başladıysa ve yeme içme alışkanlıkları normale döndüyse evde tedaviye devam ederek değişiklikleri gözlemlemeyi sürdürebilirsiniz. Diğer belirtiler ortadan kalkmasına rağmen nefes alıp vermede hala güçlük söz konusu ise doktorunuzla görüşüp başka bir tedavi uygulanması gerekip gerekmediğini öğrenebilirsiniz.

Eğer bebeğinizin nefes alışverişleri hızlandıysa ya da solunum sırasında fazlasıyla güçlük çekiyorsa vakit kaybetmeden doktorunuza başvurun. Bu belirtilerin yanı sıra;

• Ten rengi maviye çalıyorsa,
• Ateşi yükseldiyse,
• Hareketliliği belirgin biçimde azaldıysa hemen doktorunuzla
  görüşmeniz gerekir.

BEBEKLERDE BALGAMLI ÖKSÜRÜKTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Bebekler, dünyadaki tüm anne ve babalar için en kıymetli varlıklardır. Ancak bazen onların iyiliğini düşünerek yaptığımız bir eylemin kötü sonuçları olabilir. Bilinçsizce uygulanan tedavi de bu eylemlerden biridir. Bebeğinizdeki balgamı yok etmek için asla kendi içtiğiniz balgam söktürücü ilaçları bebeğinize vermeyin. Yetişkinlerin, çocukların ve bebeklerin vücut dirençleri farklıdır ve ilaçların dozajı ve etken maddeleri belli yaş gruplarına özeldir. Bu nedenle sizin öksürüğünüze iyi geldiği için bir hap ya da şurubu kesinlikle doktorunuza danışmadan çocuğunuz için kullanmayın. Etken maddeye gösterilen alerjik reaksiyon veya dozaj fazlalığından oluşan komplikasyon, ölümcül sonuçlar doğurabilir.

ÇOCUKLARDA BALGAM NASIL ÇIKARTILIR?

Bebeklerden farklı olarak çocukların göğüs kafesi geliştiği ve işlevini yetişkinlere yakın biçimde yerine getirmeye başladığı için çocuklarda balgamlı öksürük için fazladan bir yardıma gerek duyulmayabilir. Çünkü çocukların göğüs ve karın kasları, balgamı dışarı atacak öksürüğü üretebilmek için yeterli güce sahiptir. Fakat çocuğunuzun balgamlı öksürüğü uzun zamandır geçmediyse ve;

• Halsizlik,
• Yüksek ateş,

• İştahsızlık veya başka semptomlar gözlemleniyorsa doktorunuzla görüşerek balgamlı öksürüğün arkasında başka bir sebep olup olmadığını öğrenmenizde yarar var.