Bilhassa son zamanlarda, özellikle Hitler Almanya'sının konuşulduğu ve örnek olarak verildiği bu günlerde faşizm nedir? ve faşizm kendini nasıl belli eder? soruları sıklıkla sorulur oldu...
Siyaset bilimci Dr. Lawrence Britt'in faşizm üzerine yazdığı makalesinde (Fascism Anyone?,Free Inquiry, Bahar 2003, sayfa 20) Hitler (Almanya), Mussolini (İtalya), Franco (İspanya), Suharto (Endonezya) ve Pinochet (Şili) faşist rejimlerinin incelemesi sonrası oluşturulan 14 maddelik faşizm tanımını çevirdik.
-
Güçlü ve Devamlı Milliyetçilik
Faşist rejimler, sürekli olarak vatansever şiarlar, sloganlar, giyim ve kamusal mecrada semboller, marşlar ve buna benzer unsurları her alanda kullanır. 2. İnsan haklarının aşağılanması ve hor görülmesi
Düşman kaynaklı korkunun getirdiği ihtiyaç nedeniyle faşist rejim baskısı altındaki insanlar 'ihtiyaç' gereği belirli durumlar göz önüne alındığında insan haklarının "göz ardı edilebileceğine" ikna edilirler.
İşkence, yargısız infaz, siyasi suikast, uzun süreli illegal gözaltılar, siyasi mahkumların uzun hapis süreleri gibi insan haklarına tamamen aykırı hareketleri görmezden gelme, bazen de onaylama eğilimine sokulurlar. 3. Düşmanların/günah keçilerinin birleştirici bir neden olarak tanımlanması
Algılanan tehdit unsurunun\düşmanın ortadan kaldırılması için insanlar toplu bir cinnet haline girer; Bu düşman tanımının içinde ırksal, etnik ya da dinsel azınlıklar, liberaller, komünistler, sosyalistler, teroristler vb. vardır.
(Buna en güzel örneklerden biri 6-7 Eylül olaylarıdır) 4. Ordunun ve militarizmin yüceltilmesi
Yaygın yerel sorunlar olduğunda bile, orduya hükümet bütçesinden aşırı miktarda pay verilir, anan sorunlar ve yerel gündem göz ardı edilir. Ülkenin askeri unsuru ve ordu alabildiğine yüceltilir. 5. Cinsel ayrımcılığın şahlanışı
Faşist ulusların hükümetleri, neredeyse tamamen erkek-egemen olma eğilimindedir. Faşist rejimlerde, geleneksel cinsiyet rolleri daha katı hale getirilmiştir. Kürtaj karşıtlığı ve homofobi had safhadadır. 6. Ana akım medyanın kontrol altına alınması
Medya bazen doğrudan bazen de dolaylı yoldan hükümet kontrolü altındadır.
Dolaylı yoldan kontrol hükümet düzenlemeleri (genelgeler, kanunlar) sempatik yöneticiler ve temsilciler ile gerçekleşir.
Özellikle savaş dönemlerinde sansür çok fazla görülür. Üst limittedir. 7. Ulusal güvenlik paranoyası
"Korku" hükümet tarafından, kitleler üzerinde harekete geçirici bir araç olarak kullanılır. 8. Din ve yönetimin içiçe geçmesi
Faşist ulus hükümetleri, ulus içindeki en yaygın dini, kamuoyunu manipüle etmek için bir araç olarak kullanır.
Dini retorik ve terminoloji, dinin ana doktrinlerinin hükümet politikalarına veya eylemlerine tamamen karşıt olduğu durumlarda dahi, hükümet liderleri tarafından yaygın olarak kullanılır. 9. Özel sermayenin gücünün korunması
Faşist uluslarda; sanayi ve iş aristokrasisi siyasiler ile çıkara dayalı bir ilişki kurar. Genellikle hükümet liderlerini bu elit kesim belirler.
-
Emek gücünün baskı altına alınması
Emeğin örgütlü gücü Faşist hükümete karşı tek gerçek tehdit olduğundan, işçi sendikaları ya tamamen ortadan kaldırılır ya da şiddetle baskı altına alınır. 11. Aydınların ve sanatın küçümsenmesi
Faşist uluslar, yüksek öğrenim ve akademiye karşı açık bir düşmanlık eğilimindedir.
Profesörlerin ve diğer akademisyenlerin sansüre uğraması, hatta tutuklanması yaygındır. Sanatta ifade özgürlüğü açıkça saldırı altındadır ve hükümetler genellikle sanata bütçe ayırmayı reddeder. 12. Suç ve cezalandırma ile baskı altına alma
Faşist rejimlerde, polislere kanunları zorla uygulamaları için neredeyse sınırsız bir yetki verilir. İnsanlar genellikle, polisin suistimallerine göz yummaya ve hatta vatanseverlik adına sivil özgürlüklerden feragat etmeye razı olur. Faşist uluslarda, sınırsız güce sahip ulusal bir polis kuvveti vardır. 13. Adam kayırma ve yozlaşmada sınır tanımama
Faşist rejimler neredeyse her zaman, yönetim kadrolarına birbirini atar. Hükümetin güç ve otoritesini onları hesap vermekten korumak için kullanan bir grup ahbap ile müttefikleri tarafından yönetilir.
Ulusal kaynakların ve hatta hazinenin tahsisi ya da bunların hükümet liderleri tarafından açık bir şekilde gasp edilmesi, faşist rejimlerde rastlanmayan bir olgu değildir. 14. Hileli seçimler
Faşist uluslardaki seçimler çoğu dönem yalana dayanır. Diğer zamanlarda ise seçimler, çamur atma kampanyaları, hatta muhalefet adaylarının öldürülmesi, seçmen oylarının ve seçim bölgelerinin kontrolü için yasama kurumlarının alet edilmesi ve medya manipülasyonu gölgesinde yapılır.
Faşist uluslar, tipik olarak kendi yargı sistemini seçimleri manipüle ya da kontrol etmek için kullanır.
Ne dersiniz? Sizce Türkiye'nin şu anda içinde bulunduğu dönemde bu 14 özelliğe ya da birkaçına rastlayabilir miyiz?
