Beşar Esad kimdir?

Beşşar Hafız el-Esed, Suriye Cumhurbaşkanı ve Suriye Baas Partisi'nin lideridir. Adı Türkçeye Beşar Esad, Beşşar Esed veya Beşşar el-Esad olarak çevrilebilmektedir.

Medeni hali: Esma el-Esad ile evli, iki erkek bir kız çocuğu var.

Eğitim Durumu:
Şam okullarında eğitim gördü. Lise diplomasını 1982 yılında aldı. Şam Üniversitesinde tıp eğitimi gördü ve 1988 yılında mezun oldu.

1992 yılında Teşrin Askeri Hastanesinde göz hastalıkları uzmanlığı yaptı ve 1994 yılına kadar eğitimini Londra’da sürdürdü.

Ebeveynleri: Aniseh al-Assad, Hafız Esed

Çocukları: Kerim el-Esad, Zein el-Esad, Hafız el-Esad

Kardeşleri: Mahir Esed, Bassel al-Assad, Bushra al-Assad

TIP EĞİTİMİ ALDI

1965'te Şam'da dünyaya gelen Beşar Esad, Şam Üniversitesi'nde tıp eğitimi aldı. 1988'de tıp fakültesinden mezun olmasının ardından askerî tabip olarak Suriye ordusunda görev yaptı. Daha sonra İngiltere'ye gitti ve Londra'da oftalmoloji ihtisasını tamamladı. Abisinin 1994'te yaşamını yitirmesinin sonrasında Esad ailesinin en büyük oğlu olarak Suriye'ye döndü. Bu dönemde eğitimle ilgili çeşitli toplumsal sorumluluk projelerini örgütledi. 2000 yılında üst düzey bankacı Esma Ekras'la evlendi. Aynı yıl babasının ölümüyle boşalan cumhurbaşkanlığı makamına seçildi. Asıl mesleği ve uzmanlık alanı göz doktorluğudur.
Suriye'nin liderliğine geldiğinde reformcu kişiliği nedeniyle kendisine "Umut" lakabı takıldı. Bu imaj 2011 yılında ülkesinde başlayan olaylarla birlikte tersine döndü. Beşar Esad'a görevini bırakması yönünde çağrılar yapılmaya başlandı.

İlk yılları

Baas Partisi'nin genel başkanı ve bir önceki başkan Hafız Esed'in oğludur. Hafız Esed ölünce, boşalan başkanlık koltuğuna çok kısa bir süre vekaleten Abdülhalim Haddam oturdu. Şam Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1988 yılında mezun olan Beşşar Esed, göz hastalıkları alanında çalışmalarını sürdürmüş; bu alanda eğitimine devam etmek için 1992 yılında İngiltere'ye gitmiştir.

Cumhurbaşkanlığı

1994 yılında kardeşi Basil Esed'in bir trafik kazası sonrası ölmesi sonrası Suriye’ye geri dönen Beşar Esad, babası Hafız Esed'in halefi olması için eğitildi. Suriye ordusuna giren Beşar Esad; babasının ölümüyle birlikte yerine geçen geçici Cumhurbaşkanı Abdülhalim Haddam tarafından 11 Haziran 2006’da silahlı kuvvetlerin başına geçirildi. Suriye-Lübnan ilişkilerinin gerginleştiği 1995 yılında Lübnan dosyasını ele alan Beşar Esad’in, 1998 yılında Emil Lahud’un Lübnan Cumhurbaşkanı olması konusunda gayret gösterdiği söylenmektedir.

Babasının ölümünden sonra parlamentonun toplanarak cumhurbaşkanlığı için gerekli olan 40 yaş sınırını, 34 yaş sınırıyla değiştirmesi üzerine Beşşar Esed, Suriye Cumhurbaşkanı olmuştur. Suriye-İsrail ilişkileri konusunda başkanlığı ele almasından itibaren babasının yolunu sürdüren Beşşar Esed, çeşitli uluslar arası konferanslarda İsrail ve ABD aleyhtarı konuşmalarıyla dikkatleri çekmiş; diğer Arap ülkelerinden farklı bir görüntü sergilemiştir. 11 Eylül olayları sonrası ABD-Suriye ilişkileri gitgide gerginleşmiş; ABD, Suriye’yi “teröre destek vermek”le suçlamıştır. İki ülke arasındaki ilişkiler Lübnan Cumhurbaşkanı Refik Hariri'nin öldürülmesi sonrası çıkmaza girmiş; ABD BM Güvenlik Konseyi’nin 1559 sayılı kararıyla Suriye askerlerinin Lübnan’dan çıkmasını sağlamıştır.

Esed karşıtı hareketler

Suriye'de başlayan olaylar sırasında Lazkiye'de yapılan Esad yanlısı miting

Ana madde: Suriye İç Savaşı

Arap Baharı'nın etkisiyle devrilen devlet adamlarının ülkelerinden ilham alan Beşşar Esed karşıtı muhalifler silahlanarak topyekün çatışmaya girmiştir. Olayların 15 Mart 2011 tarihinde başladığı kabul edilir. Suriye muhalefeti, cumhurbaşkanı Beşşar Esed rejimini devirmek ve kendi ifadeleriyle Özgür Suriye Devletini kurmak için silahlı isyana başlamışlardır. Her iki taraf da dışarıdan askeri ve ekonomik destek almaktadır. Rusya ve Çin, Beşşar Esed'in en büyük destekçisi olmuştur. Bununla birlikte muhalif grup olan Özgür Suriye Ordusuna ise başta Türkiye, ABD ve İsrail olmak üzere birçok Avrupa ülkesinin yanında El-kaide, Libyalı cihatçılar gibi terör örgütleri de destek vermektedir. El-kaide Suriye'deki amacını Emevî İslam Devleti kurmak olduğunu belirtince Özgür Suriye Ordusu ile çatışmalar başlamış ve bugüne kadar 20 den fazla El-kaideli ile 100 e yakın Özgür Suriye Ordusu militanı kendi aralarındaki çatışmadan dolayı hayatını kaybetmiştir. Çatışmaların sürmesinin yanında, günümüzde ülkede kontrol önemli ölçüde Beşşar Esed'in elindedir.

Dünya genelinde; BM, Arap Birliği ve Avrupa Birliği başta olmak üzere birçok ülke ve kuruluş, çatışmaları bitirmek için yoğun diplomatik girişimlerde bulunmuştur. BM Güvenlik Konseyi'nde, Suriye'ye yönelik yaptırım tasarılarını, Rusya Federasyonu ve Çin Halk Cumhuriyeti birçok kez veto etmiştir. BM Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan, çatışmaları sonlandırmak için Suriye için Kofi Annan Barış Planı adında bir plan hazırlamıştır. Tüm bu çabalara rağmen Suriye'de ateşkes sağlanamamıştır. Çatışmaların başladığı 15 Mart 2011 tarihinden bu yana on binlerce insan ölmüş, yüz binlercesi göç etmiştir.

ABD ile ilişkiler

Suriye-İsrail ilişkileri konusunda başkanlığı ele almasından itibaren; uluslararası konferanslarda yaptığı İsrail ve ABD aleyhtarı konuşmalarıyla dikkat çekti.

11 Eylül olayları sonrası ABD-Suriye ilişkileri git gide gerginleşt, ve ABD, Suriye’yi “teröre destek vermek”le suçladı. İki ülke arasındaki ilişkiler Lübnan Cumhurbaşkanı Refik Hariri’nin öldürülmesi sonrası çıkmaza girdi. ABD BM Güvenlik Konseyi’nin 1559 sayılı kararıyla Suriye askerleri Lübnan’dan çıktı.