'Beyaz ekmeği sofradan kaldıralım'

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, ülkemizde günde bin 500 ton yılda ise 550 bin ton ekmeğin israf edildiğine dikkati çekerek, "Adet olarak günde 6 milyon, yılda 2 milyar adet ekmek maalesef çöpe gidiyor. Ekonomik büyüklüğü bu israfın yılda 1,5 milyar lira. Çöpe giden 1,5 milyar ile 162 bin asgari ücretliye maaş ödenebildiği gibi 500 okul, 500 yurt ya da 500 km bölünmüş yol yapılabiliyor. İsraf yoluyla biz bu ekonomik kaynağı çöpe atmış oluyoruz." dedi. Erdoğan, dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olurken en büyük israfçısı olmamız gerektiğini belirterek, böyle bir durumda galip değil mağlup olacağımızı vurgulayarak, "Müsrifliğin sonu müflis olmaktır." diye konuştu.

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), israfın önlenmesine ilişkin toplumsal bir duyarlılık ve farkındalık yaratılmak amacıyla "Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası" başlattı. Kampanyanın başlangıç toplantısına Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da katıldı. Erdoğan, TOBB Konferans Salonu'nda gerçekleştirilen toplantıda ekmek israfının; nedenleri, boyutları, önlenmesi ve tüketici alışkanlıkları gibi detayları içeren bir raporu açıkladı.

Burada bir konuşma yapan Başbakan Erdoğan, ekmeğin medeniyetimizdeki önemine değindi. "Ecdadımız zengin de olsa fakir de olsa ekmeğe bir sarf malzemesi olarak değil bir nimet olarak bakmıştır." diyen Erdoğan, bir milletin refah düzeyinin sadece ürettiği ve tükettiği ile ölçülemeyeceğini belirti. "Bizim medeniyetimiz refah ve kalkınmayı gayrinizami rakamlarla izah edemez. Refah ve kalkınma bedenin ihtiyaçları kadar ruhun ihtiyaçların da temin edilmesiyle olur. Edebini kutsallarını muhafaza etmesiyle olur." ifadelerini kullanan Erdoğan, ekmek misalinin refah ve kalkınma anlayışlarının en önemli göstergesi olduğunu vurguladı.

Erdoğan, "Ekmeği sadece unun ekmeğe dönüşmesi olarak göremeyiz. Bir gıda olmasının ötesinde bir nimet, mübarek bir emanet olarak görürüz. Bunu kaybedersek medeniyetimize yabancılaşır, eleştirdiğimiz o milletlerin seviyesine düşeriz. Zenginleştikçe israfı artan bir yaşam tarzı bizim tarzımız olamaz. Zenginleştikçe tasarrufu artan bir millet olmak zorundayız." dedi.

Dünyada yılda 870 milyon insanın yetersiz beslendiğini, 10 milyon insanın açlık ve yetersiz beslenmeden hayatını kaybettiğini belirten Erdoğan, "Bu acı tabloyu daha da acılaştıran bir durum var. Yılda 1,3 milyar ton gıda israf ediliyor. Ekonomik değeri 1 trilyon dolar. Bir taraftan 10 milyon kişi açlıktan ölüyor diğer tarafta 1,3 milyar ton gıda israf ediliyor. 1,3 milyar ton gıdanın dörtte biri aç insanlar ulaştırılabilse bu ölümler olmayacak. Ama maalesef ulaştırılamıyor." diye kaydetti.

Amerikada yıllık üretilen gıdanın yüzde 40'ı israf edilirken, Kanada'da yılda 27 milyar dolarlık gıdanın israf edildiğini aktaran Erdoğan, "Bu rakam en fakir 32 ülkenin toplam milli gelirine denk. Avrupa Birliği içinde de yıllık 20 milyar dolara yakın gıda israf ediliyor." diye ekledi.

Geçen hafta Afrika ziyareti gerçekleştirdiğini hatırlatan Erdoğan, "Oradaki sefaleti açlığı gördüm. Bunlardan sadece cüzi bir kısmı oralara ulaşsa oraları ihya eder. O insanlar sefalet içinde yaşamazlar. Bu israf anlayışı tasarrufa dönüşmüyor, oralara ulaşmıyor. Zaten böyle bir şeyi düşünmeleri de söz konusu değil. Bu geliyor geliyor Türk insanına düşüyor. Bu adımı bizim atmamız lazım. Bu kampanyaya özenle ele almamız lazım. Bir tarafta yiyecek bulamayan insanlar, diğer tarafta tıka basa doyan, yiyemediğini çöpe atan bir kesim var." değerlendirmesinde bulundu.

Tevfik Fikret'i "Yiyin efendiler yiyin, aksırıncaya tıksırıncaya kadar yiyin" mısralarını aktaran Erdoğan, "İşte böyle bir toplum var. Bu adil bir toplum değildir, hırstır, tamahtır açgözlülüktür. Yaşanan çatışma ve savaşların altında da bu adaletsizlik var. Biz israf edenlerin yanında olamayız, tasarruf edenlerin yanında olmalıyız." dedi.

Türkiye olarak 10 senede bu tasarrufun çok faydalarını gördüklerini; ama görmeleri gereken çok kalemler olduğunu kaydeden Erdoğan, bu hafta Bakanlar Kurulu'nda da Türkiye'de kamu kuruluşlarının gayrimenkul israfı üzerine durduklarını aktardı. "Buralarda da çok ciddi israf var. Senede bir ay gidecekler, 10 ay buraları çıplak çürümeye yüz tutacak. Neymiş? Kamu mensuplarının yaz tatillerini geçirmelerine fırsat vermek. Eğer yapacaksak belirli dönemlerde otellerle anlaşırsın olur biter." ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE'DE YILDA 550 BİN TON EKMEK İSRAF EDİLİYOR

Ziyaretlerinde Somali'den Myanmar'a, Haiti'den Nijer'e kadar bu tablonun yanlışlığını aktardıklarını, düzeltme çabalarını anlattıklarını kaydeden Başbakan Erdoğan, "Artan zenginlikle birlikte Türkiye'de de israfın boyutları arzu etmediğimiz seviyede büyüyor. Bunu önlemek için çabalarımızı sürdürüyoruz." dedi.

TMO'nun son derece anlamlı bir araştırma yaptığını kaydeden Erdoğan, ardından bu araştırmanın bazı detaylarını şöyle aktardı:" TMO'nun araştırmasına göre Türkiye'de günde 25 bin 300 ton ekmek üretiliyor. Yıllık ekmek üretimi 9,2 milyon ton. 250 gramlık standart ekmek büyüklüğü dikkate alındığında günde 101 milyon yılda 37 milyar ekmek üretiliyor. Bir yılda üretilen ekmeğin parasal karşılığı 26 milyar lira. Tüketime baktığımızda günde 24 bin yılda 8,2 milyon ton. Yılda 35 milyar ekmek tüketiliyor. Parasal karşılığı 24,3 milyar lira. Ülkemizde günde bin 500 ton yılda 550 bin ton ekmek israf ediliyor, çöpe atılıyor. Adet olarak günde 6 milyon, yılda 2 milyar adet ekmek maalesef çöpe gidiyor. Ekonomik büyüklüğü bu israfın yılda 1,5 milyar lira. Araştırmada ekmeğin nerelerde israf edildiği de ölçülmüş. Evlerde alınan ekmeğin yüzde 2,9'u israf ediliyor, lokantalarda ve benzeri yerlerde yüzde 3'ü israf ediliyor. Öğrenci yemekhanelerinde ise israf oranı yüzde 7'ye kadar yükseliyor. Zenginleşme israfı artırıyor. Ekmek çeşitliliği artıyor, ekmek tüketimi azalıyor ama ekmek israfı büyüyor."

BEYAZ EKMEĞİ KALDIRMA SİNYALİ

Ardından "beyaz ekmek denilen ekmeği sofralarımızdan kaldıralım." diye bir öneri getiren Erdoğan, "Has samimi buğday unundan ekmek üretelim dedim bakanıma. Kepek oranı yüksek ekmeği getirelim dedim. Gıda bunda, güç bunda…Bizim dedelerimiz ninelerimiz bu beyaz ekmeği mi yiyordu? Tam aksine buğdayı öğütüp bu unla ekmeği yapıyordu. Şimdi onun adımlarını atıyoruz."

Türkiye'de ekonominin büyümesine paralel olarak ekmek çeşitliliğinin arttığını, ekmek tüketiminin azaldığını ama israfın büyüdüğünü gördüklerini söyleyen Erdoğan, "Bunlar mutlaka önmeli, dikkate alınması gereken rakamlar. Ekmek israfı sadece ekmek israfı anlamına gelmiyor. Mazot, tuz elektrik ve benzeri birçok israf da ekmekle birlikte gerçekleşmiş oluyor." dedi. Erdoğan ardından bu yan israflar ilgili rakamları paylaştı: "Bir kilo ekmek için 1,6 litre su harcanıyor. Yılda israf edilen 6 milyon ekmek için 880 milyar litre su boşa harcanmış oluyor. Tabi bir de ekonomik kaygımız var. Yılda ekonomik olarak ekmek israfının karşılığı olan 1,5 milyar ile 162 bin asgari ücretliye maaş ödeniyor. 500 okul veya 500 yurt 500 km bölünmüş yol yapılabilir. İsraf yoluyla biz bu ekonomik kaynağı çöpe atmış oluyoruz."

Milletçe öz eleştiri yapmak zorunda olduklarının altını çizen Başbakan Erdoğan, "Büyüdükçe israf eden bir milet olamayız. Bizim medeniyet, kültür ve inançlarımız buna izin vermez. Bir akarsudan abdest olsak dahi o suyu israf etmekten imtina eden bir anlayışa sahibiz. Bir yerlerde dostlarımız kardeşlerimiz açlıkla imtihan edilirken bizim ekmeği çöpe atmamız asla kabul edilebilir bir şey değildir. O çöp konteynerlerinin içinde ekmek arayan insanları görerek gücenen bir ülke olamayız, güçlenen bir ülke olamayız. Tam aksine onlar bizi zillet imtihanıyla imtihan etmelidir. Bunlar olmamalı. Sadece onların karnının doymaması değil çöplerde bu tür atıklar olmaz, bunun bilmeleri lazım." ifadelerini kullandı.

Erdoğan son olarak, şöyle kaydetti: "Bizim muhatabı olduğumuz emir son derece net, Yüce Rabbimizden geliyor: 'Ey iman edenler, yiyiniz içiniz ama israf etmeyiniz.' Kampanyayı çok önemsiyorum, ciddiyetle ve kararlılıkla takip edilmesini rica ediyorum."

Son olarak "mağluptur bu yolda galip" ifadesini hatırlatan Erdoğan, "Dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olurken en büyük israfçısından biri olurken orada galip değil mağlup olmuş oluruz. Müfrisliğin sonu müflis olmaktır." dedi.

Program Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, Tarım, Gıda ve hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, Aile ve Sosyal İşler Bakanı Fatma Şahin ve Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez de katıldı.

(CİHAN)