Memorial Şişli Hastanesi Beyin Sinir ve Omurilik Cerrahisi Bölümü’nden Prof. Dr. Nezih Özkan, beyin kanaması ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.
YENİ BAŞLAYAN BAŞ AĞRILARINI ÖNEMSEYİN
Baş ağrısı beyin kanamalarında en önemli belirtilerin arasında yer almaktadır. Daha önce yaşanılan baş ağrılarından farklı olarak ortaya çıkan baş ağrılarında zaman kaybetmeden doktora gitmek hayat kurtarabilmektedir. Hastaların birçoğu yaşanan baş ağrısını; daha önce yaşanmamış bir ağrı tarzında olduğunu ve göz kürelerinin yuvasından çıkacakmış gibi baskı yaşandığı şeklinde tarif etmektedir. Bu tarzda bir baş ağrısının ardından bulantı, kusma, konuşma, hareket veya görme bozuklukları yaşanırsa hiç zaman kaybedilmeden doktora gidilmesi gerekmektedir.
YAŞA GÖRE BEYİN KANAMASI NEDENLERİ DEĞİŞEBİLİYOR
Trafik veya iş kazaları, yüksekten düşme gibi travmalara bağlı beyin kanamaları çok sık yaşanmaktadır. Travmaların dışında halk arasında baloncuk olarak bilinen anevrizmalar veya damar yumağı olarak bilinen Arteriovenöz Malformasyon (AVM) gibi beyin damar rahatsızlıkları da beyin kanamalarına zemin hazırlayabilmektedir. Yüksek tansiyon kalp damar hastalıklarında etkili olduğu gibi beyin kanamalarının da önemli bir nedenini oluşturmaktadır. Kan hastalıkları, beyindeki iltihaplanma veya tümörler de beyin kanamasına yol açabilmektedir. Travmalar her yaş grubu için risk teşkil etmekle birlikte daha hareketli bir yaşam süren ve ağır spor yapan gençler travmalara bağlı beyin kanamalarında bir adım öne çıkmaktadır. Gençlerde beyin kanaması için bir diğer risk faktörü ise halk arasında damar yumağı olarak bilinen Arteriovenöz Malformasyonlardır. Daha çok doğuştan gelen bu rahatsızlık genç nüfusta yaşanan beyin kanamalarının önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Baloncuk olarak bilinen anevrizmalar ise orta yaş grubu için risk faktörleri arasında yer almaktadır. Yüksek tansiyona bağlı beyin kanamaları ise en çok 60 yaş üstü grupta görülmektedir.
İLK MÜDAHALE HAYAT KURTARABİLİYOR
Beyin kanaması aniden gelişebildiği gibi zaman içinde yavaş yavaş beyin zarları arasına kan birikmesiyle de oluşabilmektedir. Kişinin hiç önemsemediği bir travma, kanın yavaş yavaş birikmesi sonucu haftalar hatta aylar sonra bile hayati tehlikelere neden olabilecek seviyelere gelebilmektedir. Her iki durumda da acil olarak donanımlı bir sağlık merkezine ulaşmak gerekmektedir. İlk müdahalenin erken yapılabilmesi hayatta kalma şansını yükselttiği için bu süreçte zamanla yarış çok önemlidir. Görüntüleme tetkikleriyle kanamanın yeri ve boyutu belirlendikten sonra kanın cerrahi yöntemlerle boşaltılması gerekmektedir. Ani gelişen beyin kanamalarında hastanın tansiyonunu düşürecek dilaltı ilaçlar verilerek hastaneye ulaştırmak hastanın yaşam şansını artırabilmektedir. Beyin kanamasına yol açan rahatsızlıkların tedavisinde cerrahi yöntemler ön plana çıkmaktadır. Ancak AVM (Arteriovenöz Malformasyon)’lerde, cerrahinin riskli olabildiği durumlarda Cyber Knife, Gamma Knife gibi cihazlarla kanamaya neden olan lezyona müdahale edilebilmektedir. Anevrizma veya damar yumağı rahatsızlıklarında kasıktan damara girilerek uygulanan endavasküler tedavi yöntemleri de kullanılabilmektedir.
BEYİN KANAMASINA KARŞI BU ÖNLEMLERİ ALIN
Beyin kanamalarının birçoğu gerekli tedbirlerin alınmasıyla önlenebilmektedir.
Kazalara karşı tedbir alınmalıdır. Otomobil kullanırken emniyet kemeri takılması, kurallara uyulması, motosiklet sürücülerin koruyucu ekipmanları kullanması, iş kazalarında gerekli önlemlerin ve ekipmanların kullanılması önemlidir.
Yüksek tansiyon ve diyabetli hastaların sürekli kontrol altında tutulması ve gerekli ilaçları eksiksiz kullanılmalıdır.
Kafa içi basıncı artıracak ağır sporlardan uzak durulması gereklidir. Yüzme ve yürüyüş ideal sporlar arasındadır. Ancak bu sporları yaparken bile ani gelişen baş ağrılarında spora hemen ara verilmelidir.
Kabızlık esnasında ıkınmak kafa içi basıncını artırabilir. Bu nedenle sadece ağır sporlar değil kronik kabızlık sorunu yaşayanların bu konuda tedavi almaları gereklidir.
Özellikle ailesinde beyin kanaması geçiren kişiler yaşamlarında bir kez bile olsa görüntüleme yöntemleriyle beyinlerini kontrol ettirmelidir.
Anevrizma ve damar yumakları gibi beyin damar hastalıklarının belirlenmesi durumunda kanama meydana gelmeden gerekli tedavilerin planlanması ölüm ve ciddi sakatlıkları önleme açısından önemlidir.
Sigara ve alkol kullanımı, beyin kanaması ihtimalini yükseltebildiği için kullanılmamalıdır.
Kan sulandırıcı ve doğum kontrol ilaçlarının da beyin kanaması riskini artırabildiği unutulmamalıdır. Bu tür ilaçlar alırken doktorun tavsiyesine göre hareket edilmelidir.
