Bipolar bozukluk nedir, belirtileri nelerdir? Bipolar olan biri nasıl anlaşılır?

Bipolar bozukluk, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen ancak uygun tedavi ve yönetimle kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Erken teşhis ve tedavi, bireylerin daha dengeli ve üretken bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir.

Bipolar bozukluk nedir?

Bipolar bozukluk, ciddi bir psikiyatrik hastalıktır ve genellikle manik ve depresif dönemlerle karakterizedir. Bu bozukluk bireyin duygudurumunda aşırı iniş çıkışlara neden olur. Bipolar bozukluğu olan bireyler enerjide, aktivite seviyesinde ve günlük işlevsellikte belirgin değişiklikler yaşayabilirler. Bu değişiklikler, genellikle belirli dönemlerde yoğunlaşır ve bu dönemler arasında birey normal duygudurumuna dönebilir.

Bipolar bozuklukta bazı kişiler hem manik hem de depresif belirtileri aynı anda yaşayabilirler. Bu durum, "karışık özellikli" bipolar bozukluk olarak adlandırılır. Bu dönemde kişi, yüksek enerji ve ajitasyon yaşarken aynı zamanda umutsuzluk ve depresif duygular hissedebilir. Bu durum, riskli davranışların artmasına yol açabilir.

Bipolar bozukluk belirtileri nelerdir?

Bipolar bozukluk, manik ve depresif dönemlerle karakterize edilen bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Bu 2 uç duygudurum arasında belirgin belirtiler ortaya çıkar. Bipolar olan biri nasıl anlaşılır sorusuna cevap verebilmek için manik ve depresif dönemleri iyi bilmek ve bunların ayrımını yapabilmek gerekir. Ancak bir kişinin tek başına yani bir terapist yardımı olmadan "Bipolar olup olmadığını nasıl anlarım?" sorusuna cevap verebilmesi pek mümkün değildir. Bipolar bozukluk belirtileri şöyledir:

Manik dönem belirtileri:

• Kişi olağan dışı bir mutluluk, coşku ve enerji patlaması yaşar. Bu durum, kişinin normalden çok daha aktif ve üretken olmasına yol açabilir.
• Mani döneminde, kişi çok az uyku ihtiyacı hisseder ve buna rağmen kendini dinç ve enerjik hisseder.
• Kişi, hızla ve sürekli konuşur. Konudan konuya atlayan düşünceler, dinleyici için takip edilmesi zor olabilir.
• Ani ve düşüncesizce yapılan harcamalar, cinsel aktiviteler, tehlikeli sürüş veya dürtüsel kararlar sıkça görülür.
• Kişi, kendini çok güçlü, önemli ve yetenekli hisseder. Gerçekçi olmayan bir özgüven patlaması yaşar.
• Kişi, kolayca dikkatini kaybedebilir ve bir işi bitirmekte zorlanabilir.
• Aşırı sinirli ve huzursuz olabilir. Küçük olaylara aşırı tepki verebilir.

Depresif dönem belirtileri:

• Kişi, sürekli bir üzüntü ve umutsuzluk hissi yaşar. Hayattan zevk alamama durumu ortaya çıkar.
• Genel bir yorgunluk ve enerji eksikliği hissi, günlük aktiviteleri zorlaştırır.
• Daha önce zevk alınan aktivitelerden artık keyif alınmaz.
• Uyku düzeninde bozukluklar (aşırı uyuma veya uykusuzluk) ve iştah değişiklikleri (aşırı yeme veya iştah kaybı) sıkça görülür.
• Dikkat ve konsantrasyon sorunları yaşanır, basit görevleri bile tamamlamak zorlaşır.
• Kişi kendini değersiz, yetersiz ve suçlu hisseder. Bu düşünceler bazen yoğun ve sürekli olabilir.
• Ağır depresyon dönemlerinde, kişi intihar düşünceleri geliştirebilir veya intihar girişiminde bulunabilir.

Bipolar bozukluk neden olur?

Bipolar bozukluğun kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, biyokimyasal, çevresel ve psikososyal faktörlerin bir kombinasyonu olduğuna inanılmaktadır. Bipoların olası nedenleri şu şekildedir:

• Bipolar bozukluğu olan bireylerin birinci derece akrabalarında bu hastalığın görülme olasılığı daha yüksektir.
• Beyindeki kimyasal dengesizlikler, özellikle nörotransmitterler (serotonin, norepinefrin ve dopamin), bipolar bozukluğun gelişiminde rol oynayabilir.
• Stresli yaşam olayları, travmalar ve uyku düzenindeki bozukluklar bu bozukluğun tetikleyicileri olabilir.
• Erken yaşta yaşanan travmalar veya aile içi sorunlar gibi psikososyal stresörler de bipolar bozukluğun gelişiminde etkili olabilir.

Bipolar bozukluk ciddi midir?

Bipolar bozukluk ciddi bir ruh sağlığı bozukluğudur. Bipolar bozukluğu olan kişiler ruh hâllerinde aşırı dalgalanmalar yaşarlar ve bu durum günlük yaşamlarını, işlerini, ilişkilerini ve genel refah duygularını önemli ölçüde etkileyebilir. Bipolar bozukluğu olan kişiler, mani veya depresyon epizodları sırasında çok şiddetli semptomlar yaşayabilirler. Bu semptomlar, işten veya okuldan ayrılmalarına, kendilerine veya başkalarına zarar vermelerine neden olabilir.

Bipolar bozukluğu olan kişilerde madde bağımlılığı, anksiyete bozuklukları veya kişilik bozuklukları gibi diğer tıbbi durumlar gelişme riski daha yüksektir. Bu durumlar, bipolar bozukluğun tedavisini ve yönetimini daha da zorlaştırabilir.

Bipolar bozukluk tanısı nasıl konulur?

Bipolar bozukluğu teşhis etmek için doktor, kişinin tıbbi geçmişini, semptomlarını ve aile öyküsünü gözden geçirecektir. Ayrıca, ruh hâlini ve düşünceleri değerlendirmek için bir dizi test yapabilir. Ancak bu teşhis için tek bir bipolar bozukluk testi kullanılmaz. Bipolar bozukluğu teşhisi için kullanılan yöntem ve testler şöyledir:

• Ruh hâli değerlendirmeleri (Bir kişinin ruh hâlindeki değişiklikleri ve şiddetini değerlendirmek için kullanılan anketlerdir)
• Bir doktor veya ruh sağlığı uzmanı, kişinin semptomları ve tıbbi geçmişi hakkında bilgi edinmek için kişiyle görüşebilir.
• Psikolojik testler, bir kişinin düşünme, duygu ve davranış kalıplarını değerlendirmek için kullanılabilir.

Bipolar bozukluk tedavi edilmezse ne olur?

Bipolar bozukluk, tedavi edilmezse ciddi ve hatta yaşamı tehdit edici sonuçlara yol açabilir:

• Ruh hâli dalgalanmaları artabilir, şiddetlenebilir ve sıklaşabilir.
• İş, ilişki problemleri yaşanabilir.
• Madde bağımlılığı riski artabilir.
• Kalp hastalığı, diyabet, obezite gibi tıbbi sorunlar ortaya çıkabilir.
• Yaşamı tehdit edici davranışlarda bulunma riski önemli ölçüde artar.

Bipolar bozukluk nasıl geçer?

Bipolar bozukluk kronik bir ruh hâli bozukluğudur ve tam olarak tedavi edilemez. Bipolar bozukluk tedavisi genellikle ilaçlar ve psikoterapi kombinasyonunu içerir. İlaç tedavisinde genellikle duygu durum dengeleyiciler (lityum), antikonvülzanlar ve antipsikotikler kullanılır. Bu ilaçlar, manik ve depresif atakların şiddetini ve sıklığını azaltmaya yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, elektrokonvülsif terapi (EKT) gibi daha invaziv tedaviler de kullanılabilir.

Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır, tıbbi tavsiye değildir. Eğer siz ya da tanıdığınız biri bipolar bozukluk belirtileri veya intihar düşünceleri taşıyorsa, lütfen hemen bir sağlık profesyoneline başvurun veya acil yardım hattını arayın.