Bir ilçenin çöküşü

Tarihi milattan önce 3000’lere kadar dayanan Kiğı İlçesi, kurulduğu zaman 17 nahiye ve 221 köyden oluşurken, bugün bağlı bulunan köy sayısı 28’e düşmüş durumda. İlçenin nüfusunun ise, özellikle 1980’li yıllardan sonra azalmaya başladığı görülüyor.

Kayıtlara göre Kiğı İlçesi, 1980’li yıllara kadar Bingöl’ün en büyük ilçesi olarak hüküm sürmüş. Gerek eğitim, gerekse sosyal yapı bakımından zengin bir ilçe olan Kiğı, bugün Bingöl’ün en küçük ilçelerinden biri konumunda.

Kurulduğunda 49 bin nüfusu olan ve yıllar içerisinde 58 bin nüfusa kadar insanı içinde barındıran ilçede, 1 hükümet binası, 18 cami ve mescit, 1 rüştiye mektebi, 9 sübyan mektebi, 2 medrese, 263 dükkan, mağaza ve meyhane, 250 değirmen, 1 puruthane, 1 mumhane, 2 kireçhane, 3 fırın halka hizmet verdi.

İlçenin, gelişmiş bir yerleşim yeri olarak Erzurum ve Elazığ arasında işlek bir ticaret merkezi olduğu bilinirken, bu ilçe yıllar içerisinde parçalanarak çöküş içerisine geçti.

İlçenin çöküşü hicri 134 yılından itibaren başladı. Bu tarihte Kiğı İlçesi’ne bağlı 12 köy Tercan’a bağlandı. Bu çöküş Cumhuriyet tarihinden sonra da devam etti. Kiğı’ya bağlı 18 köy

1295’te Varto’ya, 1926’da 21 köy Sancak’a, 1934’te 26 köy Karlıova’ya, 1936’da 33 köy Karakoçan’a bağlandı. Böylece Kiğı’ya bağlı olan köy sayısı 221’den 111’e düşürüldü.

BÖLÜNME İLÇELERLE DEVAM ETTİ

Köy sayısı düşürülerek küçültülen Kiğı İlçesi’ne bir darbe de, yeni ilçelerin oluşturulmasıyla vuruldu. Kiğı'nın bucakları iken 1987'de Adaklı ve Yayladere, 1989'da da Yedisu ilçe yapıldı.

Bu kararın ardından 40 köy Adaklı'ya, 26 köy Yayladere'ye, 17 köy de Yedisu'ya bağlandı. Böylece Kiğı'ya bağlı kalan köy sayısı 28’e düşürüldü.

NÜFUSU 58 BİNDEN 5 BİN 800’E DÜŞTÜ

Köy sayısının azalması ve özellikle 1980’li yıllardan sonra yaşanan göç ile birlikte ilçe nüfusunda da hızlı bir düşüş yaşanmaya başlandı.

İlçe kaymakamlığı verilerine göre, 1975 yılında 58 bin 855 olan ilçe nüfusu, yıllar geçtikçe azalmaya başladı. İlçe nüfusu 1980 yılında 54 bin 33’e, 1985’te 44 bine, 1990’da 11 bin 438’e, 1997’de 6 bin 797’ye, 2000’de 6 bin 757’ye, 2007’de 5 bin 159’a, 2010’da 5 bin 41’e kadar düştü. 2011 yılı nüfus sayımında ise ilçenin nüfusu 5 bin 803 olarak tespit edildi.