Bir modern savaş aracı olarak Twitter

İlk tweet'in gönderilmesi üzerinden tam 10 yıl geçti. Twitter, kurucularından Jack Dorsey'in yazdığı ilk mesajdan beri bir çok politikacı, aktivist ve gazeteci için önemli bir araç ve haber kaynağı oldu.

Bu yönüyle de diğer sosyal medya siteleri gibi, militan grupların ve hatta devletlerin istismar etmeye çalıştığı bir savaş alanına dönüştü.

Askeri uzman Thomas Elkjer Nissen'a göre, savaş deyince artık sadece toprak almaya çalışan devletler değil, insanları ve siyasi karar alma mekanizmalarını kontrol etme çabaları da gündeme geliyor.

Bu da Twitter'ı herhangi bir çatışmada kullanılmaya aday hale getiriyor. Zira kullanıcıların haber almak için baktıkları, haber kuruluşlarının da flaş haberleri duyurdukları bir mecra burası.

Cihatçı gruplar sık sık Twitter'ı kullanıyor, ancak Rusya gibi bazı devletlerin halkı etkilemek için Twitter'ı kullandığına dair kaygılar da bulunuyor.

Brookings Enstitüsü'nün 2014'te yaptığı araştırmaya göre Twitter'da Irak Şam İslam Devleti Örgütü IŞİD'i destekleyenlerin sayısı sadece 46 bin dolaylarında.

Buna rağmen, IŞİD kitlelerin dikkatini çekmek ve gruba katılacak eleman bulmakta Twitter'ı etkili bir şekilde kullandı.

George Washington Üniversitesi'nden araştırmacı JM Berger, IŞİD'in kullanıcı sayısını şişirmek için kullanılan ve mesajları otomatik olarak tekrarlayan 'bot' denilen sahte hesaplarla, ilgilenmeyenlerin bile grubun propagandasını görmelerini sağladığını söylüyor.

Twitter'ı propaganda için kullanan tek örgüt IŞİD değil.

Somalili Eş Şebap grubu, 2013'te Nairobi'deki bir alışveriş merkezine saldırdığında, kapatılan hesaplarının yerine yenilerini açarak saldırıyı neredeyse canlı olarak yayınladı.

Devletlerin gizli gündemi

Sadece terör gruplarının değil devletlerin de Twitter'ı kendi amaçları için kullanmaları söz konusu. Bazı Rus ve batılı medya kuruluşları, eski Rus trollerin çalışmalarını belgeledi ve sosyal medyadaki şüpheli davranışlara dikkat çekti.

Bu tür aktiviteleri doğrudan Kremlin'e bağlayacak kesin kanıtlar yok. Trollerin gizli çalışıyor olmaları Rus trollerin sosyal medyada ne kadar etkili olduğunu tespit etmeyi güçleştiriyor.

Bu konuyu araştıran sosyal bilimler öğrencisi Lawrance Alexander, Rus haber ajanslarını ve Kremlin yanlısı blog'ları desteklediğine inandığı sahte hesapları belirledi.

Alexander bir seferinde aynı cümleyi tekrarlayan 2900 hesap buldu.

Bunların hepsinde de geçen Şubat ayında öldürülen muhalif Rus lider Boris Nemtsov'un "kız arkadaşlarını çaldığı Ukraynalılar tarafından öldürüldüğü" yazıyordu.

Bunların hepsinin sahte hesap olup olmadığı belli değilse de, birbirini izledikleri ve çoğunluğunun hiç bir tweet için 'beğen' tuşunu kullanmadıkları, bunun da diğer hesaplarla karşılaştırıldığında kuşku uyandıran bir durum olduğu belirtiliyor.

ABD'de 2014'te Lousiana'daki bir kimyasal fabrikada kaza ya da Atlanta'da Ebola virüsü salgını gibi sahte felaket haberlerini Rus trollerin çıkardığından kuşkulanılıyor.

Suriye ve Ukrayna'daki çatışmalarla ilgili bilgi toplayan bir şirket olan Bellingcat'ın kurucusu Eliot Higgins de MH17 sefer sayılı Malezya uçağının Ukrayna'da düşmesine neden olduğu söylenen füzesavarla ilgili bilgileri soruştururken hedef haline gelmiş.

"Kendi blog'larımı başlatmadan önce Guardian'ın canlı blog'larına birçok yorum yazdım ve orada beni izlemeye başlayanlar peşimden Twitter'a geldi. Aradan beş yıl geçmesine rağmen hala bana karşı çıkmaya devam ediyorlar" diyor.

Higgins "Benim için ilginç olan, Suriye'deki bu trol topluluğu ile çalışmalarımı izleyen Rusya yanlısı trollerin, şimdi Rusya'nın Suriye'ye müdahalesi konusunda aynı saflara gelmiş olmaları. Nefrette bile olsa insanları birleştirmek güzel" şeklinde konuşuyor.

Son zamanlarda Rusya Savunma Bakanlığı ile Dışişleri Bakanlığı'nın da Bellingcat'e saldıran açıklamalar yaptıklarını ifade eden Higgins, bu açıklamaların trollerin dediklerine dayanıyor gibi göründüğünü kaydetti.

Almanya ve Baltık ülkeleri gibi Rus azınlığı olan ülkeler konuyu yakından izliyor.

Hem AB hem de NATO internet üzerinde propaganda savaşı olarak gördükleri duruma karşılık vermek için birimler oluşturdu.

İngiltere'deki Warwick Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmada denildiği gibi, Twitter'daki söylentilerin sahte olduğunu ortaya çıkarmak, zamanla doğru olduğu anlaşılanları bulmaktan çok daha zor.