Çocukluk çağında bitlenmeyen ya da çevresinde bit problemine rastlamayan yoktur. Çoğu kişi tarafından utanç verici bulunan bu durum genellikle herkesten saklanır; böylelikle de bit yayılmaya devam eder. Oysa bit sorununun çözümünde ilk yapılması gerekenler bunun üzülecek bir durum olmadığını bilmek ve hızlı şekilde aksiyon almak olmalı. Bitin hızla bulaşmasının önüne geçmek ve insanı ciddi anlamda rahatsız eden bu dertten kurtulmak için ev ortamında izlenebilecek basit yollar var. Bit nasıl temizlenir gelin bakalım.
Bit görüldüğünde en hızlı şekilde tedaviye başlanmalıdır. Evde ya da okulda, herkesin aynı anda tedaviye başlaması da salgının önlenmesi adına büyük önem taşır. "Bit nasıl temizlenir?" sorusunun cevabı ve bit tedavisinde uygulanan başlıca yöntemler aşağıdaki gibidir:
**1. Bit ilacı ve bit şampuanı
Bit için reçetesiz olarak satın alınabilen şampuanlar ve ilaçlar bulunsa da; söz konusu çocuklar olduğunda mutlaka doktor görüşü alınmalıdır. Doktorun önerdiği şekilde ve dozda uygulama yapılmalıdır. Kimi durumlarda reçete ile satılan bit ilaçları da kullanılabilir. Genellikle bitin tedavisinde tek dozluk bir ilaç uygulaması bitin bulaşmasını önlemede yeterli olur. İlaç uygulamasının yanında sık dişli tarak kullanılarak bitlerin tespiti ve arındırılması da gerekir. Özellikle sirke durumundaki daha küçük bitler ayıklanamaz ise bunlar da erişkin hale gelir.
Tedavi sonrasında kaşıntı devam edebilir; ancak bu her zaman sorunun devam ettiği anlamına gelmez. Kaşıntının tedaviden sonraki iki haftaya kadar devam etmesi mümkün olabilir. Bit tedavisinde saçların kesilmesi bir zorunluluk değildir. Özellikle uzun saçlı kız çocuklarda saçların kısacık kestirilmesi yoluna gidilirse bu durum çocukta travmaya sebep olabilir. Kısa saçın tek avantajı kolayca temizlenebilmesidir, ancak çocuk istemiyorsa gerek yoktur. Uzun saçın bitten arındırılmasında, sık dişli tarak kullanımı ve saçların tutamlara ayrılarak detaylı şekilde temizlenmesi yeterlidir.
**2. Geleneksel yöntemler
Sirke ve zeytinyağı gibi maddelerin bit temizliğinde geleneksel olarak kullanıldığı biliniyor. Özellikle zeytinyağı etkin olarak kullanılsa da doktor onayı olmadan çocuklarda uygulama yapılması tavsiye edilmez. Üzüm sirkesi kullanılacaksa aynı oranda suyla seyreltilmeli, zeytinyağı ise katkısız ve sızma olmalıdır. Bu maddeler saça uygulanarak gece boyu bekletilmeli ve sabah yine sirkeli suyla durulanmalıdır. Sık dişli bir tarakla saçların bit ve sirkelerden arındırılması kuralı, bu yöntemlerde de geçerlidir. Bit nasıl temizlenir problemini İbrahim Saraçoğlu'nun önerileriyle de çözebilirsiniz.
Elma sirkesi (yüzde yüz doğal olmalı). Saç diplerine elma sirkesi, masaj yaparak saç uçlarına kadar uygulanır. Yarım saat etki etmesi beklenir. Doğal bir sabunla saçlar yıkanır ve sirkeden arındırılır. Daha sonra ısırgan kürü uygulanır.
Islak tarama. Islak tarama, bitleri saçtan çıkarmanın geleneksel bir yoludur. İnce dişli bir tarak kullanarak ıslak saçı iyice tarayın. Islak tarama yöntemi etkili olabilse de, zaman alıcıdır ve tamamlanması için biraz sabır gerekir.
Zeytinyağı. Bu yöntemi kullanmak için, özetle bol miktarda zeytinyağı alıp onu doğrudan saçınıza uygulamanız yeterlidir. Eğer saçlarınız çok uzunsa, bölümlere ayırın ve azar azar uygulayarak başınızı ve saçlarınızı tamamen yağ ile kaplayın. Sonrasında, saçlarınızı duş başlığı veya havluyla örtün, bütün bir gece boyunca bekletin ki zeytinyağı sihrini konuşturabilsin. Sabah saçlarınızı açın ve ince bir tarak kullanarak bitleri uzaklaştırın. Sonrasında, saçlarınızı normal şekilde yıkayın.
Esansiyel yağlar. Bazı uçucu yağların, kafa bitlerinin giderilmesinde tarama ile birlikte etkili olduğu gösterilmiştir. Uçucu yağlar asla yutulmaz. Aslında bazıları zehirlidir. Herhangi bir uçucu yağ kullanmadan önce, daima başka bir uçucu yağ ile seyreltin ve seyreltilmiş karışımdan küçük bir damla çocuğunuzun elinin arkasına koyun. Reaksiyon yoksa, uçucu yağın kullanımı güvenli olmalıdır. Uçucu yağların çocuklar için güvenli olduğundan emin olmak için yeterli araştırma yoktur. Oldukça nadir olmasına rağmen, bazı çocuklar bu yağlara genellikle çay ağacı yağı alerjik reaksiyonlara sahiptir. Çocuğunuzun uçucu yağa alerjisi varsa kullanmayın.
Evinizi temiz tutun. Bitlerle enfekte olmuş herhangi bir ürünü en az 54 ° C sıcak suda yıkayın, 15 dakika veya daha uzun süre sıcak bir kurutucuya koyun.
Bitleri “daha hızlı” tedavi etmeye çalışmak için tavsiye edilen veya reçete edilen bit ilacı dozlarından fazla miktarda kullanmayın. Aşırı dozlar tehlikeli olabilir ve ciddi hasara neden olabilir. Gözlerdeki bitler için herhangi bir ilaç almaktan kaçının. Gözlerle temas oluşursa, onları temizlediğinizden emin olun. Aynı bit tedavisini iki veya üç kereden fazla tekrarlamayın. Bir ilaç tedavisini çok defa tekrarlarsanız, siz veya çocuğunuz ilaca direnç oluşturabilir veya bir alternatifin kullanılması gerekebilir. Aynı anda birden fazla kafa biti ilacı kullanmayın. Bir seferde birden fazla tedavi kullanmak bitleri daha hızlı öldürmek için işe yaramaz ve iyiden daha fazla zarara neden olabilir.
Bitler hem insanda hem de birçok memeli hayvanda yaşayabilen sıcakkanlı parazitlerdir. Bitlenme durumlarında üç evrede gözlenirler. Bunlar; "sirke" adı da verilen yumurta evresi, larva ve daha sonra da erişkin bit olmak üzere şekillenir. Bitler sıklıkla baş bölgesinde görülür. Bunlar "baş biti" adını alırken; "vücut biti" ve "kasık biti" olmak üzere çeşitler de vardır.
Bitlenme her yaştan, her cinsiyetten ve her coğrafyadan insanda görülebilir. Temel sebebi bulaşma olduğu için; bit bulunduran kişiyle doğrudan temas etkili olacağı gibi, ortak eşya kullanmak ya da aynı ortamda bulunmak da birer risk faktörüdür. Çoğu insan "Bit pislikten mi olur?" şeklinde bir endişe taşıdığı için insanlar bitlendiklerini saklamaya eğilimlidir, oysa bit temiz insana da gelebilir. Sosyoekonomik durumun kötü olması ya da kişisel hijyenin yeterli olmaması gibi durumlar bitlenme sıklığını artırsa da, bit salgını başladığında, özellikle de kalabalık ortamlarda bulunan herkes bundan payını alabilir.
Etkin bir parazit olan bit; en sık 3-10 yaş arasındaki kız çocuklarında görülür. O yaşlarda girilen sosyal ortamlar, bitin bulaşmasına elverişli olabilir. Uzun saçın temizlenmesi de zor olduğu için bit, kadınlarda daha büyük etkilere neden olan bir problemdir. Özellikle okul, yurt, askerlik gibi insanların iç içe yaşadığı ortamlarda rutin kontroller ve sağlıklı bir iletişim olmazsa bitin hızla bulaşması mümkün hale gelir. Kimi zaman kişilerin "İnsan vücudu bit üretir mi?" gibi bir endişesi olabilir; ancak bit salgını doğada zaten var olan parazitlerin yayılması şeklinde gelişir. Elbette bu parazit hijyenin yeterli olmadığı durumlarda sıklaşır, ancak "Bit kendiliğinden oluşur mu?" sorusunun cevabı, bu üremenin öylece kendiliğinden olamayacağıdır. Ne kadar temiz ve titiz olunursa olunsun, bit bulunduran kişiyle ortak eşya kullanımında ya da temasta bite maruz kalınabilir. Kirli ortamlar, cinsel ilişki, kuaför gibi yerlerde ortak kullanılan aletler ve kişisel eşyaların kullanımı bitlerin bulaşması için elverişli ortam hazırlayan başlıca durumlardır.
Bit Nasıl Anlaşılır?
Bitin bulaşmasına neden olan ilk adım genellikle sirke adı verilen yumurtaların transferidir. Bu nedenle de saça yapışan yumurtaların kepek benzeri bir görünümü olur. Ancak bu kepek benzeri maddelerden kaşıma ya da yıkama yoluyla kurtulmak mümkün değildir. Saç kılına yapışan bitler şiddetli kaşıntıya sebep olur. Bu kaşıntı kafanın belirli bir bölgesinde de yoğunlaşabilir. Özellikle ensedeki kaşınma, bit için ayırt edici bir özelliktir. Kaşıntı sonucu deride yaralar ve kızarıklıklar meydana gelebilir. Bit sadece saçta da görülmez. Bit fark edildiğinde mutlaka sakal, bıyık, kasık, koltuk altı gibi bölgelerin de kontrol edilmesi gerekir. Tüm bu bölgelere bit ve sirkeler yayılabilir ve kıllara yapışmaları mümkün hale gelir.
l Bitlenen kişiye ait yastık, havlu, tarak gibi kişisel eşyalar iyice temizlenmelidir.
l Bit görülen evde ya da sosyal ortamda hijyen sağlanmalıdır.
l Profesyonel ilaçlama şirketlerinden kokusuz ve insana zararsız ilaçlatma işlemi konusunda destek alınabilir.
l Başkasına ait kişisel eşyalar mümkün olduğunca kullanılmamalıdır.
l Özellikle çocukların saçlarınının düzenli olarak yıkanması ihmal edilmemelidir.
l Küçük çocuklarda, özellikle bitin sık görüldüğü kasım-ağustos ayları arasında rutin kontroller yapılmalıdır.
l Bir çocukta bit görülmesi durumunda çocuğun sınıf arkadaşlarının velileri durumdan haberdar edilmelidir.
l Tedavi süresi tamamlanana kadar mümkünse sosyal ortama girilmemelidir.