Bitlis’in düşman işgalinden kurtuluşunun yıldönümü etkinlikleri

Bitlis’in düşman işgalinden kurtuluşunun 104’ncü yılı dolayısıyla tören düzenlendi.
Atatürk Mahallesi Cumhuriyet Meydanı’nda bulunan Atatürk anıtına valilik ve belediye çelenklerinin sunulması ile başlayan programa Bitlis Valisi Oktay Çağatay, Belediye Nesrullah Tanğlay, Jandarma Komutanı Tuğgeneral Nail İlbey, Emniyet Müdürü Yaman Ağırlar, Bitlis Eren Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erdal Necip Yardım, kurum amirleri, ve öğrenciler katıldı.
Programda konuşan Bitlis Valisi Oktay Çağatay, 1916’da işgal edilen Bitlis’in 5 ay 5 gün süren mücadele sonunda yeniden düşman işgalinden kurtarıldığını söyledi. Bitlis’in düşman işgalinden kurtuluşunun 104’üncü yıl dönümünü büyük bir coşku ile kutlamanın idraki içinde olduklarını ifade eden Vali Çağatay, "1915 yılının Temmuz ayının bir Ramazan gecesinde, Ruslar’ın Bitlis’i işgal etmek için Başhan mevkisine geldiği haberi alınmıştır. Bitlis’teki kahraman Türk askerinin, Bitlis halkımızın ve milis kuvvetlerin dirayetli savunması sonucunda Ruslar Bitlis’e giremeyerek geri çekilmiştir. Ancak bu sevinç fazla sürmemiş, Şubat 1916 sonlarında Rus askeri ve Ermeni İntikam Tugayları tekrar Bitlis kapılarına dayanmıştır. Bu nedenle Bitlis’te büyük göç kaybı yaşamıştır. Göç edemeyip şehirde kalanlar Ermeni kurbanı olurken, göç edenler ise çetin kış şartları altında açlık, sefalet ve çapulcuların kurbanı olmuştur. Göç eden halk, götüremediği 1000’den fazla çocuğunu köprü altlarında, kar kümelerinin yanında ölüme terk etmiştir. Bitlis Geçitleri’nin Rusların eline geçmesi Türk Genel Kurmayı’nı düşündürmeye yönelmiştir. Bu geçitlerin düşman eline geçmesi; Diyarbakır, Adana, Halep, Bağdat yolunun düşmana açılması manasına geliyordu. Bitlis’in acil olarak geri alınmasına karar veren Türk Genel Kurmayı, Çanakkale savaşlarında büyük kahramanlıklar göstermiş ve o tarihlerde Edirne’de istirahattte bulunan 2 inci Ordunun, öncelikle 2 inci Orduya bağlı 16’ıncı Kolordunun acilen Bitlis cephesine gönderilmesine karar vermiştir” dedi.
Vali Çağatay, Kolordu Komutanlığına atanan Mustafa Kemal’in 27 Mart 1916’da Bitlis’i ziaret ettiğini belirterek konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bu Kolordunun komutanlığına Anafartalar kahramanı Mustafa Kemal’i atamıştır. Albaylıktan Generalliğe yükseltilen Mustafa Kemal, 27 Mart tarihinde ilimizi ziyaret etmiştir. Mustafa Kemal’in ilimize gelişi askerin ve bölge halkının moralini çok yükseltmişti. Mustafa Kemal gerekli talimatları verdikten sonra karargahını kurmuş olduğu Silvan’a geri dönmüştür. Temmuz ayı sonlarında taarruz için tekrar Bitlis’e gelmiştir. Bitlis’te 16’ncı Kolordunun 5 inci Piyade Tümeni bulunuyordu. Bu Tümen 13, 14 ve 15 inci Piyade Alaylarından oluşmaktaydı. Yine bu Tümenin yanında sayılarının 2 bin - 3 bin arasında olduğu tahmin edilen Şeyh Muhammed Diyauddin (Hazret), Mutki Aşiret Reisi Hacı Musa Bey ve diğer milis birlikler bulunmaktaydı. 1 Ağustos 1916 tarihinde Mustafa Kemal tarafından taarruz emri verilmiş, 8 Ağustos 1916 tarihinde Bitlis sabah 05’de istiklaline kavuşmuştur. 5 ay 5 gün düşman işgalinde kalan Bitlis, savaş sonrası harabeye dönmüştür. Bitlis’in kurtuluşu, Türk’ün makus talihinin yenildiği gündür. Bitlis, birinci dünya savaşıyla beraber Anadolu’da işgal edilen vilayetler içinde istiklaline kavuşan ilk şehirdir. Bu kurtuluş, milli mücadelenin ilk kıvılcımıdır. Bitlis o zaman nasıl ki Rus askerlerine güvenerek halkımıza zulmeden Ermenilere karşı nasıl direndiyse bugünde dünyanın çeşitli devletlerinin desteğini alan o Ermenilerin kurmuş olduğu terör örgütüne karşı aynı imanla, aynı gayretle yine güvenlik kuvvetlerinin yanında yer alarak aynı şanlı mücadeleyi vermektedir.”