Biyocoğrafya nedir? Biyocoğrafya alanındaki örnek çalışmalar nelerdir?

Araştırma alanı genel olarak disiplinler arası olan fiziki coğrafya, sistemsel yaklaşım kullanır ve kendi arasında alt dalları bulunur. Jeomorfoloji, hidroloji, buzul bilimi, klimatoloji, meteoroloji, pedoloji, paleocoğrafya, kıyı coğrafyası, okyanus bilimi, kuvaterner bilimi, manzara ekolojisi, jeomatik gibi farklı alt dalların kendine ait araştırma alanları vardır.

Biyocoğrafya nedir?

Hayvan türlerinin ve bitki türlerinin dağılımlarını ve bu dağılımların nedenlerini araştırıp inceleyen biiyocoğrafya, fiziki coğrafyanın alt bilim dalları arasında yer alır. Biyocoğrafya canlı anlamına gelen bio ile coğrafya anlamına karşılık gelen geography kelimelerinin bir araya gelmesi ile oluşmuştur. Bu alan da kendi içinde farklı bölümlere ayrılır. Bu bölümler bitki coğrafyası ve hayvan coğrafyasıdır. Çok hareketli oldukları için hayvanların araştırma ve inceleme süreçleri çok daha zorludur. Ancak bitkiler daha incelenebilir oldukları için bitki coğrafyası daha gelişmiştir.

Bitki coğrafyası diğer adı ile fitocoğrafya, bitki örtüsünün yeryüzündeki dağılımı ve bu dağılıma etki eden unsurlar ile bu unsurların çevreleri ile ilişkilerini inceler. Bu coğrafya türüne vejetasyon coğrafyası adı da verilir. Genel olarak bitki örtüsü bulunduğu alanın iklimini yansıtır. Örnek olarak iğne yapraklı ağaçlar soğuk iklimi temsil eder. Zeytin Akdeniz ikliminin habercisidir. Kış aylarında yapraklarını döken ağaçlar da ılıman okyanus ikliminin bulunduğu yerlerde görülür.

Zoocoğrafya ya da hayvan coğrafyası da biyocoğrafya biliminin alt dalıdır. Yeryüzünde bulunan hayvan türlerinin dağılımlarını inceler. Bu dağılımların nedenleri de hayvan coğrafyasının inceleme ve araştırma alanlarına dahildir. Alfred Russel Wallace adındaki biyolog, daha önce kuşlar içinde geliştirilmiş olan sınıflandırmayı memeli canlılar üzerinde uygulamış ve yeryüzünde 6 ayrı zoocoğrafik bölgeye göre bir sınıflandırma yapmıştır.

Biyocoğrafya alanındaki örnek çalışmalar nelerdir?

Biyocoğrafya alanında canlıların coğrafi dağılımı ve çevresel faktörlerin etkisi araştırılır. Bu alanda yapılan çeşitli örnek çalışmalar ekosistemler türlerin evrimsel süreçleri ve geçmişleri çevre etkisi ile nasıl değiştiği ve bu değişime nasıl adapte olunduğu gibi konuları kapsar. Bu çalışmalardan bazıları şunlardır:

Ada biyocoğrafyası alanındaki çalışmalar

MacArthur ve Wilson’un ada biyocoğrafyası teorisi: 1967 yılında yapılan çalışmalarla ortaya çıkan teori, adalarda türlerin miktarlarının adanın özeliklerine ait faktörlere bağlı olarak nasıl değişim gösterdiğini açıklar. Galapagos adalarında yapılan biyocoğrafya çalışmaları da ada ekosistemlerindeki türlerin evrimsel olan süreçlerini ve izolasyonun nasıl yeni türlerin meydana gelmesine neden olduğuna dair incelemeleri kapsar.

Dağılım modelleri ile ekolojik çalışmalar

Endemik türler, coğrafi dağılımı ve evrimsel geçmişi, biyocoğrafya alanının önemli araştırma konularından biridir. Örnek olarak Avustralya’daki ve Yeni Zelanda’daki keseli hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, kıtaların ayrılmasının ve izolasyonun nasıl evrimsel farklılaştırdığını gösterir.

İklim değişikliği ve türlerin dağılımı

Son zamanlarda yapılan çalışmalar, iklim değişikliklerinin türlerin dağılımı üzerindeki etkilerini araştırmaya yönelmiştir. Örnek olarak bazı türler daha soğuk iklimlerden ısınan bölgelere kayar. İklim modelleri kullanılarak gelecekte bu türlerin nasıl dağılacağını da göstermek hedeflenmiştir.

Ekosistemler arası etkileşim ve dağılımı

Orman biyocoğrafyasına göre tropikal ormanlar son derece ilginçtir çünkü bu ormanlar çeşitli ekosistem türleri barındırır. Amazon ormanları üzerinde yapılan çalışmalar, orman türlerinin mekânsal ve bölgesel dağılımlarını inceler. Bu sayede de hayvan türlerinin etkileşimlerini analiz eder.