BM barış misyonları tehlikede

Yeni uygulamayla birlikte, BM kararıyla dünyanın değişik bölgelerinde görev yapan barış gücü askerleri, suç işledikleri takdirde cezasız kalmayacak ve Lahey'deki mahkeme önüne çıkacaklar. Ancak, bu uygulamaya karşı çıkan ABD, Amerikan askerlerinin mahkemeden muaf tutulmasını istiyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne karşı ABD, geçen hafta BM Güvenlik Konseyi'nde, Bosna'daki BM Polis Gücü'nün görev süresininin uzatılma kararını reddetti. BM'de başgösteren kriz, Bosna misyonunun görev süresi 15 Temmuz'a kadar uzatılarak şimdilik ertelendi. Bu süre içinde Avrupa Birliği, NATO ve Birleşmiş Milletler, ABD ile uzlaşmaya çalışacak. ABD veto kararında direnirse, bu durum sadece Bosna'yı değil, 87 ülkede BM Barış Gücü'nde görev yapan 45 bin BM çalışanını da etkileyecek.

ABD'nin, BM Güvenlik Konseyi'nde önce veto ettiği, sonra da 15 Temmuz'a kadar uzatılan Bosna misyonu, aslında polis gücünü kapsıyor. 1995'den bu yana bin 500 polis ve bin 700 sivil çalışanın katıldığı Bosna Polis Gücü'nde, Amerika'nın payı son derece küçük. Sadece 50 Amerikalı bu misyonda görev yapıyor. Ancak, Bosna misyonu dışında, önümüzdeki haftalarda, dört uluslararası barış gücünün görev süresinin uzatılması kararı BM gündemine gelecek.

ABD DİRENİRSE NE OLACAK? ABD'nin, Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne karşı veto kararında direnmesi halinde neler olacağını ise Alman Sosyal Demokrat Parti Başkan Yardımcısı ve Dış Politika Sözcüsü Gernot Erler şöyle açıklıyor: "Bu, BM kararıyla sürdürülen barış misyonlarının sonu olabilir. 184 üyesi olan dünya çapındaki en büyük kuruluş, her şeyden önce üçüncü dünya ülkeleri için ciddi bir güven unsuru. Bu ülkeler, dünyanın güçlü bir ülkesinin yürüttüğü operasyondan çok, BM barış operasyonlarına güveniyorlar. Bu açıdan bakıldığında, BM, Amerika'nın kendi ulusal çıkarları uğruna zayıf duruma düşürülmemeli".

İLK BARIŞ MİSYONU ORTADOĞU'DA BM'nin ilk barış misyonu, kuruluşunun hemen ardından Ortadoğu'da başladı. 1948 Arap - İsrail savaşının ardından bölgeye gönderilen bu barış gücü hala görevde. Ortadoğu'da ayrıca 4 bin 500'ü aşkın mavi bereli ve yüzlerce sivilden oluşan diğer iki BM misyonu da Lübnan ve Golan tepelerinde görev yapıyor. Ortadoğu'daki BM barış misyonları, bu tehlikeli görevde günümüze dek 300'e yakın kayıp verdi.

17 bin asker ve bine yakın sivilden oluşan BM'nin en büyük barış gücü, 1999 yılında Sierra Leone'de göreve başladı. Daha küçük diğer üç grup ise Batı Sahra, Afrika Boynuzu ve Kongo'da görevde. Asya kıtasında sadece 3 BM barış gücü var. Hindistan -Pakistan savaşları sonucu ilk barış gücü Asya kıtasına 1949 yılında geldi. Daha sonra 1993'de küçük bir grup Gürcistan'a yerleştirildi ve son olarak Endonezya'dan ayrılıp bağımsızlığına kavuşan Doğu Timor'a 5 bin asker ve 2 bin sivilden oluşan barış gücü gönderildi. Kıbrıs'taki Yeşil Hat'ta ve Kuveyt'te de barış gücü bulunuyor.

Dünyanın gündeminde uzun süre kriz bölgesi olarak mevcudiyetini koruyan Balkanlar'da, Bosna misyonunun yanı sıra, Hırvatistan - Karadağ sınırında ve Kosova'da BM Barış Gücü bulunuyor. BM'nin tarihinde dünya çapında yürütülen barış operasyonlarında şimdiye kadar toplam bin 700 asker veya sivil hayatını kaybetti. Bu operasyonların maliyeti ise 23 milyar dolardan fazla. Sadece son 12 ayın bilançosu 2 milyar 800 milyon dolar.