BM'nin İran'a verdiği süre bugün doluyor

VİYANA (İHA) - Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin uranyum zenginleştirme programını durdurması için İran'a verdiği 1 aylık süre bugün doluyor.
İran, konseyin 'uranyum zenginleştirmeyi askıya alması' talebini ilk günden beri reddederken ABD, İran'a karşı harekete geçmenin "tam zamanı" olduğunu bildirdi.

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad dünkü açıklamasında, "İran, baskı ve adaletsizliğe boyun eğmeyecek" diyerek Güvenlik Konseyi'nde alınması muhtemel yaptırım kararlarına göndermede bulundu. Diplomatlar, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) bugün BM'ye sunacağı raporunda 'İran'ın BM taleplerini yerine getirmede başarısız olduğunu' belirteceğini ifade ediyorlar.

ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice Sofya'daki NATO dışişleri bakanları toplantısında gazetecilere yaptığı açıklamada, "BM inandırıcılığını kanıtlamak için harekete geçmek zorunda" dedi. "İran kendisinden istenen talepleri büyük ihtimalle yerine getirmeyecek" diyen Rice, "İçtenlikle umuyorum ki, Güvenlik Konseyi İran'a karşı bazı adımlar atmaya hazırlanıyor" şeklinde konuştu.

Fransa Dışişleri Bakanı Philippe Douste-Blazy de Güvenlik Konseyi'ne çağrıda bulunarak İran'a 'hızlı ve sert' bir mesaj göndermesi talebine bulundu.
Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier ise "Biz İran'dan uluslararası standartların gereğini yapmasını ve nükleer programının barışçıl olduğuna dünyayı ikna etmesini bekliyoruz" dedi. ABD liderliğindeki Batılı güçler, İran'ın nükleer silah programı geliştirmeye çalıştığını iddia ediyor. İran ise nükleer araştırmalarının barışçıl olduğu konusunda ısrar ediyor. ABD, İran'a karşı sert önlemler alınmasını ve yaptırımlar uygulanmasını isterken Rusya ve Çin daha fazla müzakere yapılmasından yana.

BM Güvenlik Konseyi'nin İran'dan talepleri

BM Güvenlik Konseyi hukuki bağlayıcılığı olmayan 29 Mart tarihli kararında İran'dan şu taleplerde bulunmuştu:

- Uranyum zenginleştirmeyi ve nükleer bomba için ana element olan plütonyum elde etmeye yol açacak olan dönüştürme işlemini durdur.

- Büyük miktarda plütonyum elde etmeyi sağlayacak olan ağır su reaktörü inşa etme planını yeniden gözden geçir.

- Müfettişlerin kapsamlı araştırma yapmalarını kabul et ve nükleer programını daha şeffaf hale getir.

İranlı yetkililer, BM Güvenlik Konseyi'nin söz konusu taleplerini reddettiklerini her fırsatta dile getirdiler. İran ayrıca saldırıya uğraması halinde sert bir şekilde misillemede bulunacağı konusunda da uyarılarını sürdürüyor. İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad, ülkesine yönelik baskı ve tehditler ile ilgili olarak son açıklamasında, "Allah'a şükürler olsun ki, biz artık nükleer bir devletiz. Baskı ve adaletsizliğe boyun eğmeyeceğiz. Eğer onlar İran halkının haklarına saldırmak isterlerse, onları utanç duyacakları bir pişmanlıkla karşı karşıya bırakırız" ifadelerini kullandı.

UAEA'nın bugün sunacağı rapor ile ilgili değerlendirmelerde bulunan, ancak isminin açıklanmasını istemeyen AB'li üst düzey bir diplomat, "Rapor iyi bir rapor olmayacak. Bu çok açık. Rapor edilecek olumlu ne var?" diye konuştu.

İran Cumhurbaşkanı yardımcısı ve İran Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Gulam Rıza Ağazede'nin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Muhammed El Baradey ile Viyana'da dün 11 saatlik bir görüşme yaptığı, ancak yeni bir öneri sunmadığı belirtildi. El Baradey, raporu bugün öğleden sonra hem UAEA Genel Kurulu'na hem de BM Güvenlik Konseyi'ne sunacak.

Diplomatlar, Güvenlik Konseyi'nde çok çetin pazarlıklar olacağını belirtiyor. ABD, BM'nin 7. maddesini devreye sokarak İran'a karşı yaptırım kararı almaya çalışırken buna karşı olan Rusya ve Çin'in raporu değerlendirmek için UAEA Genel Kurulu'nu acil olarak toplantıya çağırmayı planladığı ancak bu sefer de ABD'nin böyle bir girişime muhalefet edeceği ifade ediliyor.