Ateş atakları ile seyreden bulaşıcı mikrobik hastalık olan brusella, insanlara da bulaşabilen bir hayvan hastalığı olarak biliniyor. Koyun, keçi, at, sığır ve köpekler arasında sıkça görülen hastalık, gribal şikayetlerle başlıyor. Belirtileri hemen hemen her hastalığa benzediği için tanı konulması zorlaşabiliyor ve sinsice ilerliyor. Memorial Antalya Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Şirin Elmi, brusella hastalığı ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
BRUSELLA BELİRTİLERİ NELERDİR? BRUSELLA BİRÇOK HASTALIKLA KARIŞTIRILABİLİR
Brusella, hayvanlardan insanlara bulaşmaktadır. Hastalık kendini hafif belirtilerden ağır şikayetlere kadar değişebilen akut veya kronik seyirli bir şekilde gösterebilir. Birçok hastalığı taklit edebilen sistemik bir enfeksiyon hastalığıdır. Ülkemizde ve gelişmekte olan ülkelerde yaygın görülen, ekonomik kayıplara neden olan ve gıda güvenliğini doğrudan etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunudur.
BRUSELLA İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER
Kırsal kesime seyahat olanağında artış, taze peynir ve krema tüketimindeki yükseliş de brusella görülmesinde etken olabilmektedir. Bunun yanında brusellaya bağlı hastalığın görülme sıklığı 15-45 yaş grubunda en yüksektir. Tüm bunlarla birlikte brusella ile ilgili bilinmesi gerekenler şöyle sıralanabilir:
. Çocuklar infeksiyona büyükler kadar duyarlıdır
. İlkbahar ve yaz aylarında daha çok görülür
. Hayvanların doğurganlık mevsimi ve abortuslar nedeniyle çevrenin kontaminasyonu
. Hayvanlarda salgınlar görülmesi insan brusellozu oranını artırır
. Köylerde ve hayvancılığın yoğun olduğu bölgelerde kentlere göre daha sık görülür.
Bu kişiler risk altında;
. Veterinerler
. Hayvancılıkla uğraşanlar
. Kasaplar ve mezbaha çalışanları
. Çiğ süt ve taze peynir tüketenler
. Laboratuvar çalışanları ve sağlık personeli
PASTÖRİZASYON BRUSELLAYI ÖLDÜRÜYOR
Brusella cinsi bakteriler 60 °C’de ısıtılmakla 10 dakikada ölür. Normal mide asidi mikroorganizmayı öldürmeye yeterlidir. Hayvanların barındığı ahır tozlarında 6 hafta, suda 10 hafta canlılığını sürdürebilir. Düşük yapmış hayvan fetüsünde 75 gün, infekte çiğ sütten yapılmış dondurmada 30 gün, çiğ sütten yapılmış tuzsuz krema yağında buzdolabında 142 gün, %10 tuz içeren salamura peynirde 45 gün, % 17 tuz içerende ise 1 ay yaşayabilir. Ancak pastörizasyon ile ölür.
ETİKETİ OLMAYAN ÜRÜNLERİ ALMAYIN
Etiket bilgileri bulunmayan, kaynağı belli olmayan ve güvenli yerlerde üretildiğinden emin olunmayan süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri tüketilmemelidir. Pastörize olmayan veya iyice kaynatılmamış sütten yapılan süt ürünleri (peynir, krema, tereyağı, kaymak, dondurma gibi) tüketilmemelidir. Salamura peynirler en az 3 ay, yumuşak peynirler en az 6 ay bekletildikten sonra tüketilmelidir. Et ve et ürünleri yeterince pişirilmeden tüketilmemelidir.
BRUSELLA HASTALIĞINDA HAYVANLAR HASTALIĞA KARŞI AŞILATILMALI
Hayvancılık işletmelerine kontrolsüz ve muayene edilmeyen hayvanlar sokulmamalıdır. Hayvanlar düzenli olarak bruselloza karşı aşılatılmalıdır. Hayvanlar atık yaptığında atık yavruya, yavru zarlarına ve plasentaya kesinlikle çıplak elle temas etmeden veteriner hekime müracaat edilmeli ve hastalık hakkında bilgi alınmalıdır. Hastalıklı hayvanlara ait atık yavru, yavru zarları, plasenta gibi materyaller, etrafa bulaştırılmadan yerleşim alanlarından uzak yerlere sızdırmaz poşet içerisinde, yırtıcı hayvanların (kedi, köpek, tilki, kurt, çakal gibi) ulaşamayacağı derinliğe, üzerlerine kireç dökülerek gömülmelidir.
BRUSELLA TEDAVİLERİ NASIL OLUR? HASTA HAYVANLARIN SÜTÜNDEN UZAK DURUN!
Hasta hayvanların bulunduğu ahırlar ve kullanılan alet ve ekipmanlar dezenfekte edilmeli, dezenfeksiyon işlemi periyodik olarak tekrarlanmalıdır. Hasta hayvanların sütleri kesinlikle tüketilmemeli, buzağılar emzirilmemeli, kaynatılarak imha edilmelidir. İşletmesinde hastalıklı hayvan tespit edilen kişiler ile bakıcıları veya bulaş olanlar hemen sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Hücre içi bir bakteri olan brusella bakterisini tedavi etmek için uzun süreli ve kombine, en az 2 antibiyotik içeren tedaviler kullanılmaktadır. Tuttuğu bölgeye göre tedavi süresi 6 hafta ile 9 aya kadar uzayabilmektedir.
