Bakanlığın ciddi uyarılar getirdiği at kestanesinden sarımsağa, kırmızı biberden sinamekiye birçok bitki, gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerde kullanılamayacak.
Toplumda, "doğal olduğu ve hiçbir yan etkisinin bulunmadığı" kanısı nedeniyle hekime danışılmadan alınan bitkisel ilaçların halk sağlığı üzerinde tehdit oluşturmaması amacıyla Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunca çalışma yapıldı.
Piyasadaki ürünlerin kontrolünün yönetilmesi amacıyla yapılan çalışma kapsamında, 88 bitkiyle ilgili Avrupa Farmakopesi gibi uluslararası literatür, Amerikan İlaç ve Gıda Kurumu ve Avrupa İlaç Ajansı gibi dünyanın önde gelen kurumlarının uyarıları tarandı
Çalışmayla bu bitkilerin hamileler, 18 yaşından küçükler ve kronik hastalar üzerindeki etkileri, gereksiz ve aşırı kullanıldığında ne gibi olumsuz sonuçlara yol açabileceği saptandı.
Sağlık Bakanı Mehmet Müezinoğlu'nun onayı ile yayımlanan listedeki bitkilerin gıda takviyelerinde ve bitkisel ürünlerde kullanılamayacağı bildirildi.
Sağlık Bakanlığı'nın yayımladığı listede yer alan bitkilerden bazıları ve uyarılar şöyle
At kestanesi: Mide bağırsak şikayetleri, başağrısı, vertigo, kaşıntı ve alerjik reaksiyonlar oluşabilir
A, D, E ve K vitaminlerinin emilimini azaltır. Kanın pıhtılaşmasını önleyen maddeler, fenopirazon, kalp yetersizliği ve ritm bozukluklarının tedavisinde etkili digoksin ile kullanılmamalıdır.
Aslan ayağı (Fındık otu): Hamilelerde ve emziren annelerde güvenlilikle ilgili yeterli veri olmadığı için kullanılmamalıdır.
Sarımsak: Mide bağırsak sisteminde şikayete yol açar, alerjik dermatit ve alerjik astım ile kanama riskini artırır, kanın pıhtılaşma süresini uzatır.
Antidiyabetiklerle birlikte alındığında kan şekerinde ani değişiklikler meydana gelebilir. Hamile ve emzirenlerde kullanılması önerilmez.
Crohns hastalığı ve ülseratif kolitte kullanılmamalıdır. Kolorektal kanser riski bulunmaktadır.
12 yaş altı çocuklarda, hamile ve emzirenlerde kullanılması önerilmez.
Ayı üzümü: Bulantı, kusma, aşırı duyarlık oluşturur. Bir haftadan daha uzun süre kullanılmamalıdır.
12 yaş altı çocuklar için uygun değildir. Hamile ve emzirenlerde kullanılması önerilmez.
Yulaf: Aşırı duyarlılık reaksiyonlarına neden olabilir. 12 yaş altı çocuklarda, hamile ve emzirenlerde kullanılması önerilmez.
Protein içeriğiyle ilgili veriler mevcut olmadığından çölyak hastalığı olan kişilerce dikkatli kullanılmalıdır. Araç ve makine kullanımını etkileyebileceğinden kullanımı sırasında dikkatli olunmalıdır.
Nergiz (Aynisefa): Kontakt dermatit oluşabilir, aşırı duyarlık reaksiyonları gelişebilir. 12 yaş altı çocuklarda güvenlilikle ilgili yeterli veri olmadığından kullanılmamalıdır. Hamile ve emzirenlerde kullanılması önerilmez.
Kırmızı biber: Toksik dozda vücut sıcaklığının normalin altına düşmesi, uzun süre yüksek dozda gastrit, böbrek ve karaciğer bozuklukları ile nörotoksik etkiler görülebilir.
Hiyarşembe: Apandisit, bağırsakta akut iltihap durumunda, 12 yaşın altındaki çocuklarda, hamilelerde ve emziren annelerde tavsiye edilmez.
Alıç: 12 yaş altında kullanılmamalıdır.
Enginar: Papatyagiller familyası bitkilerine karşı hassasiyeti olanlarda kullanılmaz. Safra kanalında tıkanıklık bulunan hastalarda hekim kontrolünde kullanılır.
Ekinezya: Teorik olarak iyi tolere edilmekte olup en yaygın bildirilen istenmeyen olay mide bağırsak rahatsızlıkları ve döküntülerdir. 10 günden fazla kullanılmaması önerilir.
Gebelikte kullanımıyla ilgili olarak sınırlı veri bulunmaktadır.
Emzirme döneminde kullanımıyla ilgili çalışmalar da benzer şekilde sınırlı sayıdadır ancak Avrupa İlaç Ajansı gebelikte ve emzirme döneminde kullanımından kaçınılmasını önermektedir.
Ajans ayrıca bağışıklık sistemini uyarıcı etkisi nedeniyle ilerleyici sistemik bozukluklarda, bağışıklık sistemi hastalıklarında, bağışıklık sistemi yetersizliğinde, akyuvar sistemi hastalıklarında kullanılmamasını önermektedir.
Enjeksiyon halinde uygulanması titreme, ateş ve kas güçsüzlüğüyle ilişkidir.
Teke otu (Azgın Teke Otu): Kapsüller ve tabletler değişik dozajlarda satılmaktadır. Yüksek dozlarda kullanımı terlemeye ya da hararete neden olabilir.
Karanfil: Genel önlemler veya ilaç etkileşimleriyle ilgili önlemler, ilaç ve laboratuvar testi etkileşimleri, gebelikte teratojenik veya teratojenik olmayan etkiler, emziren anneler veya pediatrik kullanım hakkında bilgi bulunmamaktadır.
Çakşırotu: Hamilelerde kullanılmamalıdır. Yüksek dozlarda kullanımı huzursuzluk, başağrısı, diyare, gaz gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları ve dudaklarda şişmeye neden olabilir.
Duyarlı kişilerde bilinç kaybı oluşabilir.
Binbirdelikotu (sarı kantaron): 18 yaşın altındaki gençlerde ve çocuklarda kullanılması önerilmemektedir.
Etkin maddeye aşırı duyarlılığı olan kişilerde kullanılmamalıdır. Özellikle hassas ciltlerde fotosensibilite riski nedeni ile doza dikkat edilmeli ve doğrudan güneş ışığına maruz kalınmamalıdır.
Ameliyatlardan önce genel veya lokal anestezikler ile oluşabilecek muhtemel etkileşimler belirlenmeli ve mümkünse bitkisel ilacın kullanımı kesilmelidir.
Muhtemel ilaç etkileşimi nedeniyle varfarin alan kişilerde kullanılmamalıdır.
Oğulotu (Melisa, limonotu, kovanotu): 12 yaşın altındaki çocuklarda, hamilelerde ve emziren annelerde güvenlilikle ilgili yeterli veri bulunmadığı için kullanılmamalıdır. Araç ve makine kullanan kişilerce dikkatli alınmalıdır.
Kudret narı: Geleneksel kullanımda ve bilimsel çalışmalarda bitkinin düşük yaptırıcı etkisinin olduğu bildirilmiştir.
Hipoglisemik koma, çocuklarda konvülziyon, favizm türü belirtiler, baş ağrısı, farelerde doğurganlığın azalması ve deney hayvanlarında gama-glutamiltransferaz ile alkalin fosfataz seviyelerinde artış yan etkileri olarak kaydedilmiştir.
Ginseng: Hiperglisemik kişilerde kan glukoz seviyesinde düşme olacağı için doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Cerrahi operasyondan 7 gün önce bırakılmalıdır. Pre ve post menapozal kadınlarda östrojenik yan etkiler görülebilir. 3 aydan uzun süreyle kullanılmamalıdır.18 yaşın altındaki çocuklarda, hamilelerde ve emziren annelerde güvenlilikle ilgili yeterli veri bulunmadığından kullanılmamalıdır.