Bu fotoğraflarla dünyaya yalan söylediler
Fotoğrafları yeniden kurgulamaya imkan veren bilgisayar programlarının giderek karmaşıklaşması ve bu resimlerin hızla yayılması, sahte fotoğrafların yapılıp dağıtılmasını çok kolay hale getirdi.
İngiliz Daily Telegraph gazetesi, son yıllarda sanal alemde dolaşan ve bütün dünyada büyük ilgi uyandıran bu fotoğraflardan en çarpıcı, en tartışmalı ve tabii ki sahte olan örneklerle bu resimlerin hikayelerini sayfalarına taşıdı.
Sahte resimlerden bazıları sadece eğlence amacıyla hazırlanırken, bazılarının ise insanları yanıltmak ya da 'tarihi yeniden yazmak' gibi ciddi amaçları var. İşin ilginç tarafı, bu resimlerin bazılarının, hakim basında yayımlandıktan sonra fotoğraf uzmanı blog yazarlarının dikkatiyle sahte olduğunun anlaşılmış olması.
Helikotere saldıran köpekbalığı
Bu çarpıcı ve ‘sahte' fotoğraf, iki farklı resmin, San Francisco'da tatbikata katılan ABD Hava Kuvvetlerine ait helikopterle Güney Afrika açıklarında sudan yüzeye çıkan beyaz köpekbalığının birleştirilmesiyle elde edildi. 2001'de email yoluyla hızla yayılan resim, köpekbalığının Güney Afrika'daki İngiliz donanma mürettebatına saldırısı şeklinde takdim edildi.
Dünya Ticaret Merkezi'ndeki turist
Bu fotoğraf 11 Eylül saldırılarından birkaç hafta sonra internette ortaya çıktı. Biraz dikkatli bakıldığında resimdeki kusurlar kendini ele verse de, (turist uçağın sesini nasıl duyamadı, kamera nasıl sağlam kaldı?), senaryodaki dehşet ve Amerikanın yaralarının henüz taze olması, resmin olağanüstü bir duygusal tesir bırakmasına yol açtı.
İran'ın füze denemesi
İran Devrim Muhafızları Haziran ayında yapılan füze denemesinde başarıyla ateşlenen dokuz balistik füzeyle dünyaya bir mesaj vermek istedi.
Ancak füzelerden biri ateşlenmeyince, fotoşopla oynamış başka bir fotoğraf hazırlandı. Tabiatıyla ateşlenmeyen füzeden eser kalmamıştı. Ancak İranlı yetkililerin şanssızlığı ateşlenmeyen füzenin görüldüğü orijinal fotoğrafın bir İran gazetesinde zaten yayımlanmış olmasıydı.
Mao muhaliflerini ‘uçurdu'
Tarihi, mevcut durumun gereklerine uygun olarak yeniden yazmaktan çekinmeyen Çin'in komünist lideri Mao, görüş ayrılığına düştüğü eski bir müttefikini, verdiği talimatla yukarıda görülen fotoğraftan uçuruverdi.
Mao'nun bu eğilimi ölümünden sonra bile kendisini gösterdi. 1976 yılında Mao için yapılan resmi anma töreninde çekilen bu resim, daha sonra "dörtlü çete" ismiyle tanınan ve ihanetle suçlanan siyasi grubun üyelerinin ‘ayıklanması' suretiyle değiştirildi.
Dev kedi
Devasa boyuttaki bir kedinin görüldüğü bu resim, 2000 yılında email yoluyla yayılarak bütün dünyaya dağıldı. Kedinin ürkütücü cüssesine bir açıklama getirmek isteyenler, kedinin annesinin Kanada'daki bir nükleer laboratuvarın yakınında büyütülüğü hikayesini ortaya attı. İşin aslı, ertesi yıl fotoğraftaki adamın ortaya çıkarak resim üzerinde bilgisayar yardımıyla oynadığını itiraf etmesiyle anlaşıldı.
Cordell Hauglie, resmi şaka amacıya arkadaşlarına göndermiş ve bu kadar yayılacağın hesap etmemişti. Kedi ise gerçeken vardı ancak cüssesi herhangi bir kedininknden farklı değildi.
Beyrut duman altında
Reuters, 2006'da İkinci Lübnan savaşı sırasında İsrail hava saldırısının Beyrut'ta yol açtığı tahribatı gösteren bu fotoğrafı daha sonra geri çekti. Bu karar, blog yazarlarının duman katmalnlarındaki tekrarların photoshop programının ‘clone' aracıyla elde edildiğini bildirmeleri üzerine alındı.
Reuters, orijinal resmi çeken Lübnanlı gazeteci Adnan Hacc'ın, saldırının yol açtığı yıkımı abartmak amacıyla resim üzerinde oynadığını kabul etti.
Antiloplar ve trenin ahengi
Bir antilop sürüsünün, Qinghai–Tibet demiryolunda köprüden geçen trenin altında rahatça koşuşturduğun gösteren bu resim, hızlı tren projesinin çevreye ve yaban hayata zarar vermediğini kanıtı olarak Çin'in resmi haber ajansı Şinhua tarafından yayına verildi. Çin televizyonu da resmi ‘yılın en unutulmaz fotoğrafı' larak seçti. Ancak fotoğraf uzmanlarının resimdeki kusurlara dikkat çekmesi sonucu gerçek ortaya çıktı ve fotoğrafı çeken Liu Weiqiang, bu çarpıcı kareyi iki resmi birleştirerek elde ettiğini itiraf etti.
Tsunami şehri yutuyor
2004'te Asyayı vuran tsunaminin ardından ortaya çıkan bu ürkütücü resim, dev dalgaların Tayland'ın Phuket adasını yutmasından hemen önce çekildiği ifadsiyle bütün dünyada hızla yayıldı. Fotoğraf iki bakımdan sahteydi: Resimde görülen kıyı şeridi aslında Şili'nin Antofagasta kentindeydi ve her ne kadar ölümcül olsa da Güney Asya sahillerini vuran tsunami, resimde görüldüğü gibi dev dalgalara yol açmamıştı.
Sualtında dehşet
Bir yarışma için hazırlanan bu resim, Avustralya'da tatil yapan resimdeki çiftin sualtı dalışı sırasında, çocukları tarafından çekildiği iddiasıyla kısa sürede yayıldı.
Dev iskelet
2007'de Hindistan'daki yerel bir gazetede yayımlanan bu resim, National Geographic ekibinin Hindistanlı arkeologların da katıldığı bir kazıda dev bir insan iskeletine ulaşıldığı bilgisiyle yayımlandı. Dini çağrışımları nedeniyle de internette elden ele dolaşan resimle ilgili National Geographic defalarca açıklama yaparak böyle bir keşif yapılmadığını duyurdu. Resmi yayımlayan Hindu Voice'un editörü de resmin sahte olduğunu kabul etti.
Korkusuz süvari Mussolini
İtalya'nın faşist lideri Mussolini'nin at üstünde kılıcını sallarken çekilen bu resimden, görünümünü daha da etkileyici kılmak amacıyla atı tutan görevli kaldırıldı.
Rehin alınan oyuncak asker
Irak'ta Mücahidler Tugayı adlı bir grup, 2005'te bu resmi dağıtarak John Adam adlı Amerikalı askerin rehin alındığını öne sürdü. Iraklı esirler serbest bırakılmazsa askerin başının kesileceğini belirten grubun tehdidi, bir oyuncak frmasının ortaya çıkarak resimdeki askerin ürettikleri bir oyuncak olduğunu açıklayana kadar ciddiye alındı.
Petrol kuyusu, hortum ve yıldırım
Güç çarpıcı unsuru aynı karede toplayan bu resim, yıllardır internette dolaşıyor. Yıldırım ve hortum 1992'de Florida's amatör bi fotoğrafçı tarafından çekilmiş gerçek bir resim. Ancak petrol kuyusu, daha sonra kareye yapıştırılmış.
Sahte periler
Resim üzerinde oynama işleminin ilk örneklerinden ve muhtemelen de en ünlüsü. Kuzenler Elsie Wright (16) ile Frances Griffiths (10), 1917'de Bradford'daki evlerinin yakınında bir grup perinin resmini çektiklerini öne sürdü. Yıllarca perileri gördüklerinde ısrar eden kuzenler, 1981'de fotoğrafın sahte olduğunu itiraf ettiler.
